#films #reviews
Stephen King: IT Movie Α' μέρος (2017)
Μια πολύ ενδιαφέρουσα διαπίστωση σχετικά με τις ταινίες τρόμου των τελευταίων χρόνων (και ιδιαίτερα των ταινιών τρόμου αμερικάνικης παραγωγής) είναι ότι αδυνατούν να τρομάξουν τον θεατή ή ότι περιορίζονται σε κάποια jumpscare τα οποία είναι συνήθως αποτέλεσμα όχι του σεναρίου αλλά του τρόπου που αξιοποιείται η μουσική και η εικόνα. Είναι από τη μία η ανακύκλωση θεμάτων που έχουν χρησιμοποιηθεί πολλές φορές σε διάφορες ταινίες που δεν προκαλούν πλέον ενδιαφέρον (και φόβο) στον θεατή κι από την άλλη είναι η υπερπαραγωγή των σχετικών ταινιών που δημιουργούν και ορθά την εντύπωση πως όλα έχουν ειπωθεί και πως όλα έχουν προβληθεί στην μικρή και μεγάλη οθόνη. Δεν είναι παράλογο να το σκεφτεί κανείς, εάν απλώς συνυπολογίσουμε ότι ο κινηματογράφος, συνολικά αλλά και στο συγκεκριμένο είδος, έχει διανύσει χιλιόμετρα δημιουργώντας κι αναπαράγοντας ή και αξιοποιώντας διάφορα θέματα για να μας τρομάξει (και για να έχει τα αντίστοιχα έσοδα), φτάνοντας πλέον σ' ένα αδιέξοδο όπου μία ταινία τρόμου για να πετύχει εστιάζει στο στήσιμο της και όχι στην υπόθεση.
Αλλά ακόμα και στο στήσιμο ενώ τα μέσα έχουν εξελιχθεί, αυτό που λείπει είναι οι ιδέες - εκείνες οι ιδέες που θα σου κάνουν μια άλφα ή βήτα εντύπωση αντί να πεις την κλισέ φράση "πως αυτό το ήξερα ρε, αμέσως το κατάλαβα..." Φυσικά, σε όλα τα παραπάνω υπάρχουν εξαιρέσεις, όπως πρέπει να είναι σαφές ότι δεν μπορείς πάντα να ξεφεύγεις από τα κλισέ ενός είδους εφόσον αυτά αποτελούν ακριβώς το συστατικό του στοιχείο. Σε αυτή την περίπτωση, την ευθύνη για την ορθή ή την μετρημένη χρήση την αναλαμβάνουν ο σκηνοθέτης κι ο σεναριογράφος.
Κι αυτό είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο χώρος των ταινιών τρόμου σήμερα που αντιμετώπισε και η, κινηματογραφικά πρώτη, μεταφορά του It. Πραγματικά, με το It δεν τρομάζεις: αφενός δεν έχει φτιαχτεί για να τρομάξει (έτσι κι αλλιώς το τι σημαίνει "τρομάζω" είναι σχετικό ενώ περισσότερο τρομακτικές είναι οι σκηνές με τους περιθωριακούς κινδύνους που προκαλεί το Αυτό παρά το ίδιο) κι αφετέρου η σκηνοθεσία έχοντας επίγνωση των παραπάνω προβλημάτων προτίμησε να δημιουργήσει μια ταινία που (θα) αποτελεί μία ταινία επιβίωσης και ενηλικίωσης, ένα ύμνο στην φιλία που δεν αποτελεί κάτι το ιδεατό αλλά που συνειδητοποιείται και φυτρώνει μέσα από σκληρές συνθήκες και ιδιαίτερα γεγονότα, εμπεριέχοντας στοιχεία χιούμορ (σε πολύ σωστές δόσεις) αλλά και δραματικότητας αναδεικνύοντας, ως ένα βαθμό, ότι ο πραγματικός κίνδυνος δεν είναι το Αυτό αλλά η ίδια, η μίζερη, φοβική, μικροαστική κοινωνία του Ντέρι που στην αγωνία της να μην κατονομάζει το πρόσωπό του Φόβου καταλήγει να του δίνει με τις πράξεις της απεριόριστο χώρο στην ανάπτυξη του. Κι ο Φόβος εδώ είναι η ενδοοικογενειακή βία, η επιθυμία της οικογένειας να μιμηθεί το παιδί τα οικογενειακά πρότυπα, το μπούλινγκ, η σεξιστική βία και η αιμομιξία, ο ρατσισμός κάθε είδους και άλλα πολλά ακόμα. Αλλά εάν το καλοσκεφτεί κάνεις, αυτό ακριβώς δεν είναι και το βασικό θέμα του βιβλίου του Στίβεν Κινγκ όπου αποτελεί μεταφορά;
ΜΙΑ ΠΟΛΥ ΚΑΛΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Όπως και στο βιβλίο, έτσι και στην ταινία, αυτό είναι το βασικό, μπορούμε να πούμε, διακύβευμα, όπως και σε αρκετά έργα, αν όχι σε όλα, του Στίβεν Κινγκ: η κοινωνική κριτική της λευκής, συντηρητικής Αμερικής μέσα από το πρόσχημα του μεταφυσικού φόβου. Μην περιμένετε βέβαια κάποιο κοινωνικό ή... κομμουνιστικό μανιφέστο στην ταινία, αυτά είναι για άλλα είδη και άλλες, οπωσδήποτε χρήσιμες, κινηματογραφικές λογικές - εδώ αρκεί μία εικόνα, μία φράση, ένας υπαινιγμός για να μπει στο κλίμα ο θεατής, για να αντιληφθεί την πραγματικότητα και το βάθος της ταινίας.
Μην ξεχνάμε, ότι το It έχει σκοπό να μας πει μια ιστορία: ούτε να μας συγκινήσει επιθυμεί (αν και το πετυχαίνει), ούτε να μας διαμορφώσει κοινωνικά αλλά να μας οδηγήσει σ' ένα (νοσταλγικό, γιατί όχι) ταξίδι μέσα σε μια περιπέτεια όπου θα ταυτιστούμε πολύ πιθανά με τους ήρωες - δεν είναι τυχαίο ότι οι πρωταγωνιστές εκφράζουν ο καθένας κι από ένα τύπο χαρακτήρα ή παράλληλα και μία εθνοτική, θρησκευτική ή κοινωνική ομάδα, που βρίσκεται στο περιθώριο και την απομόνωση όπως ο γιος του Ραβίνου, ο νεοφερμένος μαθητής που βρίσκει παρηγοριά στο διάβασμα, ο μικρός Μαύρος που οι γονείς του δολοφονήθηκαν, η κοπέλα που εκμεταλλεύεται σεξουαλικά ο πα-τέρας της... Κι είναι μια ιστορία πολύ καλά ειπωμένη, η οποία έχοντας, επαναλαμβάνω, επίγνωση των πολυχρησιμοποιημένων κλισέ του είδους χρησιμοποιεί με κάποια νοσταλγική διάθεση τα ειδικά εφέ και τις στιγμές της ταινίας (πχ την δολοφονία του Τζόρτζι από το Αυτό στην αρχή της ταινίας), οι οποίες σου δίνουν μια αίσθηση ότι παρακολουθείς ένα θρίλερ από την δεκαετία του '90, χωρίς την αφέλεια ή και γελοιότητα, αν θέλετε κάποιων προσπαθειών εκείνων των ετών, παραμένοντας όμως σκοτεινή (και εικαστικά και στο θέμα της και σε όλα), έχοντας επίσης διάφορες όχι πολλές είναι η αλήθεια, ούτε αξιομνημόνευτες αλλά σίγουρα αξιοπρεπέστατες σκηνές αγωνίας και... ξεπετάγματος στην πολυθρόνα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Είναι μία ταινία που μπορεί να γίνει cult και που το BookS • ComicS • CinemA Reviews προτείνει να δείτε προσέχοντας μόνο:
1) ότι το IT δεν πρέπει να συγκριθεί με την τηλεοπτική (και αρχετυπική) μεταφορά του 1990 2α) δεν πέφτει στην παγίδα να φτιάξει μία "τρομακτική" ταινία ενώ 2β) πέρα από τα υπαρκτά προβλήματα το βέβαιο είναι ότι δεν είναι τρομακτικές όλες οι ταινίες τρόμου όπως δεν είναι κι όλες οι κωμωδίες... κωμικές και 3) ότι η ταινία εάν ειδωθεί κάτω από ένα προκατειλημμένο βλέμμα και με αυξημένες προσδοκίες για μία υπερταινία τρόμου και αγωνίας που θα αφήσει εποχή το αποτέλεσμα θα είναι η απογοήτευση και ο χλευασμός όπως διάφοροι "έξυπνοι" έπραξαν χθες βράδυ στο σινεμά Ελληνίς στα Χανιά χειροκροτώντας ειρωνικά μετά το τέλος της ταινίας... "Είναι κι αυτή μια... (κριτική) στάσις. Νοιώθεται".
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ: 7.5-8/10
