Παρασκευή 26 Νοεμβρίου 2010

Ο Τρότσκι το ’30

γράφει ο Νίκος Λούντος

http://www.socialismfrombelow.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=39:i83&Itemid=1

12 Φλεβάρη 1934: Τα μέλη του Κ.Κ. και του Σ.Κ. ενώνονται σε κοινή 
διαδήλωση ενάντια στους φασίστες. 12 Φλεβάρη 1934: Τα μέλη του Κ.Κ. και του Σ.Κ. ενώνονται σε κοινή διαδήλωση ενάντια στους φασίστες.
Ο Νίκος Λούντος παρουσιάζει τις μάχες του Τρότσκι στη δεκαετία του ‘30. Ένα χρονικό για να εξηγήσουμε το τότε και να μην επαναλάβουμε τα ίδια λάθη σήμερα.
Εχουμε σήμερα το πλεονέκτημα να μπορούμε να κοιτάξουμε το φιλμ της δεκαετίας του ’30 γνωρίζοντας το τέλος του. Οσοι περιγράφουν την καπιταλιστική κρίση λες και είναι κάποιου είδους μετεωρολογικό φαινόμενο ή κρυολόγημα που πρέπει να περιμένουμε να περάσει, ξεχνάνε τι πραγματικά συνέβη στη δεκαετία του ’30. Η δεκαετία εκείνη κατέληξε στα «μεσάνυχτα της ιστορίας», στο φασισμό και το Β΄΄Παγκόσμιο Πόλεμο.
Βασικός κινητήρας των εξελίξεων ήταν η οικονομική κρίση που άρχισε να επιταχύνεται μετά το Κραχ στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης το ’29. Το 1932 το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού στις ΗΠΑ και τη Γερμανία είχε βγει στην ανεργία και ένας στους πέντε ήταν άνεργος στη Βρετανία. Συνολικά οι άνεργοι παγκόσμια εκτινάχθηκαν από 10 εκ. το 1929 σε 40 εκ. το 1932. Ο καπιταλισμός σήμερα περνάει τη μεγαλύτερη κρίση του μετά τη δεκαετία του ’30. Γι’αυτό είναι κάτι παραπάνω από σημαντική η συζήτηση για τα συμπεράσματα εκείνης της δεκαετίας. Είναι σημαντική γιατί τα γεγονότα της δεκαετίας του ’30 δεν εξελίχθηκαν σαν τρένο πάνω σε προκαθορισμένη τροχιά. Αντίθετα, για ολόκληρη την ανθρωπότητα παίχτηκε το πιο ακραίο στοίχημα, ανάμεσα στη βαρβαρότητα και την επανάσταση. Το ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε γυρνώντας στη δεκαετία του ’30 είναι γιατί το εργατικό κίνημα δεν μπόρεσε να κερδίσει εκείνο το στοίχημα. Και η απάντηση δεν μπορεί να βρεθεί αλλού παρά στην στρατηγική και στις συγκεκριμένες επιλογές των πολιτικών δυνάμεων που καθόρισαν τη δεκαετία.
Ο τέταρτος τόμος της βιογραφίας του Τρότσκι, γραμμένος από τον Τόνι Κλιφ, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο, είναι ο καλύτερος οδηγός για να παρακολουθήσει κανείς τα πολιτικά διλήμματα που έμπαιναν στο εργατικό κίνημα και τις πολιτικές απαντήσεις που δόθηκαν από τα δύο κυρίαρχα ρεύματα, τη σοσιαλδημοκρατία και τα σταλινικά κομμουνιστικά κόμματα.
Ο Τρότσκι έδωσε την πιο δύσκολη μάχη της ζωής του και την πιο σημαντική, όπως θεωρούσε ο ίδιος, στη δεκαετία του ’30. Από ηγέτης εκατομμυρίων, πρόεδρος του Σοβιέτ των εργατών της Πετρούπολης, Κομισάριος στην κυβέρνηση των Μπολσεβίκων και ηγέτης του Κόκκινου Στρατού τις προηγούμενες δύο δεκαετίες, ο Τρότσκι αναλαμβάνει τη δεκαετία του ’30 έναν πολύ διαφορετικό ρόλο. Εξόριστος από το σταλινικό καθεστώς και χωρίς να μπορέσει να γίνει δεκτός σε καμιά ευρωπαϊκή χώρα, έδωσε ασταμάτητα τη μάχη για να χτίσει, σχεδόν απ’ το μηδέν, επαναστατικές οργανώσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν το εργατικό κίνημα στη νίκη.
Η σταλινική αντεπανάσταση στη Ρωσία είχε πλέον νικήσει οριστικά. Η Αριστερή Αντιπολίτευση διαλύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’20 και ο Στάλιν ξεκίνησε το πρώτο Πεντάχρονο Πλάνο για το χτίσιμο του κρατικού καπιταλισμού. Η ειρωνία της ιστορίας ήταν ότι όταν πλέον οι επαναστάτες που πρότειναν πως η λύση για τη ρώσικη επανάσταση είναι η εξάπλωσή της στην Ευρώπη βρίσκονταν στην εξορία, τότε πραγματικά ξεκίνησε ένα κύμα ριζοσπαστικοποίησης στην Ευρώπη που θα μπορούσε να είχε βγάλει τη Ρωσία από την απομόνωση. Η θεωρία για το «σοσιαλισμό σε μία μόνο χώρα» όμως είχε γίνει επίσημη ιδεολογία στη Ρωσία. Πλέον σε πρώτη προτεραιότητα έμπαινε η αύξηση της παραγωγής για χάρη της συσσώρευσης, σε βάρος της κατανάλωσης, αλλά κυρίως σε βάρος των σοβιέτ και της εργατικής δημοκρατίας. Ετσι, αντί οι αγώνες στην Ευρώπη τη δεκαετία του ’30 να γίνουν η πνοή που θα έλυνε το πρόβλημα καθυστέρησης της Ρωσίας, τα πράγματα αντιστράφηκαν. Η σταλινική πολιτική έπαιξε κομβικό ρόλο για να πνίξει τα κινήματα στην Ευρώπη.

Γερμανία – Η νίκη του ναζισμού

Η οικονομική κρίση στην Ευρώπη μετατράπηκε γρήγορα σε μια ακόμη πιο ραγδαία πολιτική κρίση. Τίποτα δεν έμεινε σταθερό. Η κατάσταση έπαιρνε τα πιο οξυμένα χαρακτηριστικά στη Γερμανία. Στις αρχές του ’30 ξέσπασαν καβγάδες ανάμεσα στους εταίρους της σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης Μίλερ, όπως για το αν έπρεπε να περικοπεί το επίδομα ανεργίας. Η κυβέρνηση κατέρρευσε. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας έχρισε καγκελάριο τον Μπρίνινγκ, από το Καθολικό κόμμα του Κέντρου και του έδωσε τη δυνατότητα να κυβερνάει χωρίς την έγκριση του Κοινοβουλίου. Αυτό που ακολούθησε ήταν απολύσεις δημόσιων υπάλληλων, φόροι για τους μικρομεσαίους, περικοπές για τους ανέργους, την ώρα που τα εργοστάσια συνέχιζαν να κλείνουν και οι ουρές των απολυμένων να μακραίνουν. Οι εκλογές το Σεπτέμβρη του ’30 κατέγραψαν το σεισμό που συγκλόνιζε τη γερμανική κοινωνία.
Οι ναζί είχαν πάρει 2,6% στις εκλογές του ’28, όμως τώρα έβγαιναν δεύτερο κόμμα, με 18,3%. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας είχε άνοδο, αλλά περιορισμένη, από το 10,6% σε 13,1%.
Το πρόβλημα όμως δεν ήταν πόσο άμεσα είχε εκλογική πρόοδο το ΚΚ, αλλά η αναισθησία με την οποία αντιμετώπισε την άνοδο των ναζί. Για το ΚΚ, η μαζική στροφή στην αγκαλιά των φασιστών δεν ήταν παρά μια αλλαγή φρουράς. Οι σοσιαλδημοκρατές αποκαλούνταν ήδη «σοσιαλφασίστες». Ηδη πριν τις εκλογές του ’30, ο ηγέτης του ΚΚ, Ερνστ Τέλμαν, έλεγε από το βήμα του Ράιχσταγκ ότι η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του Μίλερ ήταν «μια σοσιαλφασιστική συμμορία… Στη Γερμανία ήδη κυβερνάει ο φασισμός». Αν όμως ο φασισμός ήδη κυβερνούσε το ’30, τότε ποια η διαφορά όταν οχταπλασίασαν τις ψήφους τους και ποια όταν το ’33 ο Χίτλερ θα έπαιρνε πραγματικά την εξουσία και θα έβγαζε εκτός νόμου όλα τα κόμματα και τα συνδικάτα; Το συμπέρασμα που έβγαλε η ηγεσία του ΚΚ από τις εκλογές του ’30 ήταν ότι οι Κομμουνιστές ήταν οι μόνοι νικητές, αφού είχαν αυξήσει τις ψήφους τους, ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες είχαν υποχώρηση.
Αυτή η γραμμή παράλυσης προερχόταν από τη Ρωσία. Η Κομιντέρν είχε κάνει από το 1928 την εκτίμηση περί «Τρίτης Περιόδου». Ο καπιταλισμός υποτίθεται έμπαινε στην τελική του κρίση και τα Κομμουνιστικά Κόμματα ανά τον κόσμο έπρεπε να σταματήσουν τις τακτικές και τις συμμαχίες. Συμβουλεύονταν να διασπάσουν τα συνδικάτα και να φτιάξουν δικά τους, ξεχωριστά, «κόκκινα συνδικάτα», και να συγκεντρώσουν τα πυρά τους κατά της σοσιαλδημοκρατίας που ήταν «δίδυμη αδερφή» του φασισμού.
Η σοσιαλδημοκρατία όντως κινιόταν ολοταχώς προς τα δεξιά και προς κάθε είδους χυδαίο συμβιβασμό που απαιτεί ο καπιταλισμός όταν βρίσκεται σε κρίση. Ανέχτηκαν την κυβέρνηση Μπρίνινγκ, ακόμη και μετά τις εκλογές του ’30, με τη λογική ότι ήταν καλύτερη από τους φασίστες. Ανέχονταν δηλαδή τις επιθέσεις που γεννούσαν την απελπισία, η οποία με τη σειρά της τροφοδοτούσε τα πανιά των φασιστών. Ομως η τακτική του ΚΚ αντί να χτίσει γέφυρες με τους εργάτες που απογοητεύονταν από το SPD, οδηγούσε στην απομόνωση. Ριζοσπαστικοποίηση σήμαινε για τους ηγέτες του KPD πόσο δυνατότερα βρίζεις τους εργάτες που ακόμη έχουν αυταπάτες για το SPD, ακόμη και συμπλοκές στους δρόμους μεταξύ οπαδών των δύο κομμάτων. Οι εργάτες που ψήφιζαν σοσιαλδημοκρατία δεν ήταν όσο «ριζοσπάστες» χρειαζόταν η «Τρίτη Περίοδος» γι’αυτό τα μέλη του ΚΚ αποχωρούσαν από τα συνδικάτα και βρήκαν ένα διαφορετικό καταφύγιο, τους άνεργους και τους πιο χτυπημένους εργάτες.
Ο Τρότσκι έγραψε κάποια από τα πιο σημαντικά του κείμενα, απευθυνόμενος στους γερμανούς κομμουνιστές, αυτήν την περίοδο, προσπαθώντας να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου. Η δύναμη πρόγνωσης εκείνων των κειμένων είναι αξεπέραστη: «Η κατάληψη της εξουσίας από τους Εθνικοσοσιαλιστές θα σήμαινε προπάντων την εξόντωση του ανθού του γερμανικού προλεταριάτου, την καταστροφή των οργανώσεών του, το χάσιμο της εμπιστοσύνη στον ίδιο τον εαυτό του και στο μέλλον του. Αν πάρουμε υπόψη πόσο πιο ώριμες και πιο οξυμένες είναι οι κοινωνικές αντιφάσεις που υπάρχουν στη Γερμανία, το καταχθόνιο έργο του ιταλικού φασισμού θα φαινόταν ασφαλώς σαν ένα ασήμαντο και σχεδόν ανθρωπιστικό πείραμα μπροστά στο έργο του γερμανικού Εθνικοσοσιαλισμού», γράφει το 1931, αρκετά χρόνια πριν η ανθρωπότητα γνωρίσει πραγματικά τι θα σημάνουν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και η ναζιστική θηριωδία. Ο Τρότσκι τόνιζε τον κίνδυνο του φασισμού στην προσπάθεια να ξανασυνειδητοποιήσουν οι Κομμουνιστές τις προτεραιότητες της περιόδου.
Η ηγεσία του ΚΚ ταλαντευόταν επικίνδυνα. Τον Ιούλη του ’31 έφτασε στο σημείο να κάνει κοινή καμπάνια μαζί με τους φασίστες στο δημοψήφισμα που οι ίδιοι οι ναζί είχαν προκαλέσει για να ρίξουν τη σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση της Πρωσίας, του μεγαλύτερου κρατιδίου της τότε Γερμανίας. Με σχεδόν θρησκευτικό τρόπο, η ηγεσία του ΚΚ θεωρούσε ότι η άνοδος του Χίτλερ θα ήταν ένα αναγκαίο κακό που θα περνούσε και «μετά τον Χίτλερ, έρχεται η σειρά μας».
Το ΚΚ ήταν όλο λόγια για το τι θα σημάνει η μέρα που θα εγκαθιδρυθεί η δικτατορία του προλεταριάτου. Επένδυε τις ελπίδες των εργατών στις μάχες που θα έρχονταν στο μέλλον, ενώ οι μάχες του παρόντος δεν πήγαιναν βήμα μπροστά.
«Το πρόβλημα δεν είναι να υποσχεθούμε την αναδιοργάνωση της οικονομίας μετά την κατάληψη της εξουσίας, το πρόβλημα βρίσκεται στην κατάληψη της εξουσίας», έγραφε ο Τρότσκι.
Κεντρική θέση στην παρέμβασή του είχε η αναγκαιότητα του ενιαίου μετώπου. Ο Τρότσκι αντλεί επιχειρήματα από τη συσσωρευμένη εμπειρία των Μπολσεβίκων, από το Σοβιέτ του 1905, μέχρι το 1917 όταν χρειάστηκε να συμμαχήσουν με τον Κερένσκι κατά του πραξικοπήματος του Κορνίλοφ, ακόμη και τον Ιούλη, λίγο πριν την επανάσταση του Οκτώβρη.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα πρέπει να καλέσει στην υπεράσπιση των υλικών και ηθικών θέσεων που η εργατική τάξη έχει ήδη κατακτήσει στο γερμανικό κράτος. Παίζεται η τύχη των πολιτικών και συνδικαλιστικών οργανώσεών της, των εφημερίδων και των τυπογραφείων της, των λεσχών και των βιβλιοθηκών της. Ο κομμουνιστής εργάτης πρέπει να πει στο σοσιαλδημοκράτη συνάδελφό του: «Οι πολιτικές των κομμάτων μας είναι ασυμφιλίωτες· αλλά αν οι φασίστες επιτεθούν αυτή τη νύχτα στα γραφεία της οργάνωσής σου θα τρέξω να σε βοηθήσω με το όπλο στο χέρι. Υπόσχεσαι και συ ότι σε περίπτωση που ένας τέτοιος κίνδυνος απειλήσει τη δική μου οργάνωση θα τρέξεις να μας βοηθήσεις; Αυτή είναι η πεμπτουσία της πολιτικής της τωρινής περιόδου. Σε αυτό το πνεύμα πρέπει να συντονιστεί κάθε δράση».
Το ενιαίο μέτωπο δεν ήταν τακτική υποχώρηση που οφειλόταν στη μεγάλη δύναμη των φασιστών. Ισα ίσα, ο Τρότσκι επισημαίνει τον κοινωνικό χαρακτήρα του φασισμού για να μην τρομοκρατηθεί το κίνημα από τα μεγάλα τους εκλογικά ποσοστά.
«Μέχρι τώρα η κυριότερη δύναμη των φασιστών είναι οι αριθμοί τους. Ναι, παίρνουν πολλές ψήφους στις εκλογές. Όμως, στους κοινωνικούς αγώνες η ψήφος δεν είναι ο αποφασιστικός παράγοντας. Την κύρια δύναμη του φασισμού την αποτελούν οι μικροαστοί και η νέα μεσαία τάξη: μικροβιοτέχνες και μικρέμποροι των πόλεων, δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι, τεχνικοί, διανοούμενοι, εξαθλιωμένοι αγρότες. Στη ζυγαριά της εκλογικής στατιστικής χίλιες φασιστικές ψήφοι ισοδυναμούν με χίλιες κομμουνιστικές ψήφους. Όμως, στη ζυγαριά του επαναστατικού αγώνα χίλιοι εργάτες που δουλεύουν σε ένα μεγάλο εργοστάσιο αξίζουν εκατό φορές περισσότερο απ’ όσο αξίζουν χίλιοι χαμηλόβαθμοι αξιωματούχοι, γραφιάδες, οι σύζυγοι και οι πεθερές τους. Ο κύριος όγκος της φασιστικής μάζας αποτελείται από ανθρώπινη σκόνη…».
Οσο περισότερο οι φασίστες απλώνονταν στις γειτονιές και τρομοκρατούσαν τους εργάτες, τα μέλη του ΚΚ αναγκάζονταν να οργανώνονται και να απαντάνε. Ενοπλα τμήματα κομμουνιστών έδιναν μάχες με τους ναζί για τον έλεγχο των δρόμων και των καφενείων. Ομως το να ανοίγουν μερικά κεφάλια φασιστών στις γειτονιές από τις ομάδες των «επίλεκτων» του ΚΚ ήταν σκέτη αυτοϊκανοποίηση, όταν οι ταξιαρχίες της εργατικής τάξης, τα συνδικάτα, δεν μπορούσαν να δώσουν μια ενιαία απάντηση και στους φασίστες και στην κυβέρνηση. Οι Κομμουνιστές κατηγορούσαν τους Σοσιαλδημοκράτες για τις προδοσίες τους, αλλά οι ίδιοι δεν μπορούσαν να ηγηθούν σε αγώνες από μόνοι τους. Το ΚΚ μπορούσε να παραμένει μεθυσμένο μέσα στην αισιοδοξία του, αφού στρατολογούσε νέα μέλη, ειδικά μέσα στους ανέργους. «Στο τέλος του 1931, το 78% των μελών του KPD ήταν άνεργοι και τον Απρίλη του 1932 αυτό το ποσοστό είχε ανέβει στο 85%. Στο βιομηχανικό προλεταριάτο κυριαρχούσε το SPD. Το 1930 το 89,9% των μελών των εργοστασιακών επιτροπών ήταν σοσιαλδημοκράτες», γράφει ο Τόνι Κλιφ. Το ΚΚ κατάφερνε να στρατολογεί τους πιο οργισμένους εργάτες και πολύ γρήγορα να τους χάνει. Από την άλλη, ένα στα πέντε μέλη του SPD είχε κομματική ηλικία 15 ετών, με εμπειρίες όχι μόνο συνδικαλισμού αλλά και επανάστασης. «Οι άνεργοι δεν είναι μια τάξη, αλλά ήδη αποτελούν ένα κοινωνικό στρώμα πολύ συμπαγές και σταθερό που προσπαθεί μάταια να βγει από την ανυπόφορη κατάστασή του. [..] μόνο η προλεταριακή επανάσταση μπορεί να σώσει τη Γερμανία από την αποσύνθεση και την καταστροφή και αυτό ισχύει πάνω απ’ όλα για τα εκατομμύρια των ανέργων». Ομως, «παίρνοντας υπόψη την αδυναμία του ΚΚ μέσα στα εργοστάσια και τα συνδικάτα, η αριθμητική αύξησή του δεν σημαίνει τίποτα. Σ’ ένα έθνος που κατατρώγεται από την κρίση και τις αντιθέσεις, το κόμμα της άκρας αριστεράς μπορεί να βρει δεκάδες χιλιάδες νέους οπαδούς[...]. Τα πάντα στηρίζονται στις σχέσεις ανάμεσα στο κόμμα και την τάξη. Ενας μονάχος κομμουνιστής εργαζόμενος εκλεγμένος στην εργοστασιακή επιτροπή ή τη διοίκηση ενός συνδικάτου έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία από χίλια καινούργια μέλη [...]»
Το 1933 ήταν η πιο πικρή επιβεβαίωση για τις προειδοποιήσεις του Τρότσκι. Ο Χίτλερ έβγαλε γρήγορα εκτός νόμου όλα τα κόμματα και τα συνδικάτα. Ο ιδιωτικός στρατός των φαιοχιτώνων φασιστών κατάφερε να κονιορτοποιήσει την εργατική τάξη με τρόπο που ο στρατός και η αστυνομία της αστικής δημοκρατίας δεν είχε καταφέρει. Ηταν η σημαντικότερη ήττα που είχε υποστεί το εργατικό κίνημα στην ιστορία του. Η χώρα με τη μεγαλύτερη Αριστερά, με τη μεγαλύτερη εργατική τάξη και με την εμπειρία της Επανάστασης του ’18-’23 είδε την εργατική της τάξη να παραδίδεται αμαχητί.

Γαλλία – Οι καταλήψεις στα εργοστάσια

Η μεγάλη μάχη όμως δεν είχε ακόμα κριθεί. Το κλειδί της παγκόσμιας κατάστασης τώρα κρατούσε η Γαλλία, υποστήριζε ο Τρότσκι. Τον Οκτώβρη του ’34, στο κείμενό του «Πού βαδίζει η Γαλλία;», προειδοποιούσε για να μην θεωρηθεί η κατάληξη της Γερμανίας «ειδική περίπτωση»:
«Όποιος παρηγορείται με τη φράση «Η Γαλλία δεν είναι Γερμανία», είναι απελπιστικά ανόητος. Σήμερα σ’ όλες τις χώρες λειτουργούν οι ίδιοι νόμοι, οι νόμοι της καπιταλιστικής κρίσης και παρακμής… Στις διάφορες χώρες οι συνέπειες της γήρανσης και της αποσύνθεσης του καπιταλισμού εκφράζονται με διαφορετικές μορφές και αναπτύσσονται με άνισους ρυθμούς. Παντού, όμως, τα κύρια χαρακτηριστικά είναι ίδια. Η αστική τάξη οδήγησε την κοινωνία της σε ολοκληρωτική χρεοκοπία. Δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσει ούτε το ψωμί ούτε την ειρήνη. Γι’ αυτό ακριβώς δεν μπορεί να ανεχθεί περισσότερο το δημοκρατικό καθεστώς. Είναι αναγκασμένη να τσακίζει τους εργάτες με τη φυσική βία. Αλλά η αγανάκτηση των εργατών και των αγροτών δεν μπορεί να καταπνιγεί μόνο με τη φυσική βία της αστυνομίας.»
Ο κύκλος των γεγονότων στη Γαλλία είχε ξεκινήσει ανάποδα. Μια πρόκληση των φασιστών έδωσε ευκαιρία στο κίνημα να περάσει στην επίθεση. Στις αρχές του ’34 οι φασίστες προσπάθησαν να εισβάλουν στο Κοινοβούλιο. Μετά από επεισόδια με 16 νεκρούς και περίπου 2000 τραυματίες, η κυβέρνηση Νταλαντιέ έπεσε για να αντικατασταθεί από μια συντηρητική κυβέρνηση «εθνικής ενότητας». Οι φασίστες είχαν καταφέρει να σπρώξουν το πολιτικό σκηνικό προς τα δεξιά, αλλά την νέα κυβέρνηση την υποδέχθηκε μια μεγάλη διαδήλωση των Σοσιαλιστών και των Κομμουνιστών και τρεις μέρες αργότερα μια γενική απεργία οργανωμένη από τα συνδικάτα του KK και του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Παρότι τα δύο κόμματα κάλεσαν ξεχωριστές συγκεντρώσεις, το ένα εκατομμύριο εργάτες που βγήκαν στους δρόμους δεν άφησαν τις ηγεσίες τους να τους διασπάσουν. Οι διαδηλώσεις έγιναν μία με τον κόσμο να φωνάζει «Ενότητα-Ενότητα». Η γραμμή του ΚΚ της Γαλλίας δεν ήταν διαφορετική από τη Γερμανική. Καθοριζόταν από την «Τρίτη Περίοδο» και τη θεωρία του «σοσιαλφασισμού». Ομως η πίεση από τα κάτω, ανάγκασε και τα δύο κόμματα να αφήσουν στην άκρη τους σεκταρισμούς.
Λίγους μήνες μετά, οι τακτικές της «Τρίτης Περίοδου» θα έμοιαζαν να ανήκουν στο μακρινό παρελθόν. Η ηγεσία του ΚΚ έλεγε τώρα ότι το μέτωπο ενάντια στο φασισμό πρέπει να συμπεριλάβει όχι μόνο τους Σοσιαλιστές αλλά και το αστικό Ριζοσπαστικό Κόμμα. Ηταν η στροφή στη λεγόμενη στρατηγική του «λαϊκού μετώπου». Οι λόγοι που οδήγησαν το ΚΚ Γαλλίας από το ένα άκρο στο άλλο δεν ήταν κυρίως εσωτερικοί. Στις αρχές του ’35, ο Στάλιν συνάπτει με την γαλλική κυβέρνηση το «Γαλλο-Σοβιετικό Σύμφωνο Αμοιβαίας Βοήθειας» για λόγους αμυντικής προετοιμασίας και των δύο χωρών. Πλέον η κυβέρνηση της Γαλλίας είναι συμμαχική για την ΕΣΣΔ και οι Γάλλοι κομμουνιστές έπρεπε να υποταχθούν σε αυτή τη συμμαχία.
Ο Μορίς Τορέζ, ο γενικός γραμματέας του ΚΚ, υποστήριζε πως το Λαϊκό Μέτωπο είναι μια διευρυμένη και καλύτερη εκδοχή του Ενιαίου Μετώπου, μιας και μπορεί να συμπεριλάβει και κομμάτια των μικροαστών. Ομως στην πραγματικότητα το Λαϊκό Μέτωπο ήταν ο αφοπλισμός της εργατικής τάξης. Ο Τρότσκι έγραφε για τη συμμαχία με τους Ριζοσπάστες: «η εξωκοινοβουλευτική συμμαχία μαζί τους στο όνομα της πάλης ενάντια στο φασισμό, δεν είναι μόνο έγκλημα, είναι και ηλιθιότητα.
Αντί να δυναμώνει τη μάχη ενάντια στο φασισμό, το «μέτωπο του λαού» δεν αντιπροσωπεύει παρά μόνο το συνασπισμό της εργατικής τάξης με την ιμπεριαλιστική αστική τάξη, η οποία στην περίπτωσή μας εκπροσωπείται από το Ριζοσπαστικό Κόμμα και κάποιες άλλες ασήμαντες δυνάμεις του ίδιου τύπου. Ο συνασπισμός αυτός εκτείνεται τόσο στην κοινοβουλευτική όσο και στην εξωκοινοβουλευτική σφαίρα. Το Ριζοσπαστικό Κόμμα και στις δυο αυτές σφαίρες, κρατώντας για τον εαυτό του το δικαίωμα της πλήρους ελευθερίας δράσης, επιβάλλει άγριους περιορισμούς στην ελευθερία δράσης του προλεταριάτου.»
Αν η πολιτική της «Τρίτης περιόδου» ήταν ένας αντικαπιταλισμός στα λόγια που οδηγούσε σε απομόνωση, το «Λαϊκό Μέτωπο» ήταν η εγκατάλειψη του αντικαπιταλισμού ακόμη και στα λόγια. Οι Κομμουνιστές μετατρέπονταν σε μια από τις «υπεύθυνες δυνάμεις» που θα έσωζαν τη χώρα από το φασισμό και την κρίση, χωρίς να ακουμπήσουν το σύστημα. Στην Τρίτη περίοδο ο φασισμός θα αντιμετωπιζόταν με φοβέρες. Τα Λαϊκά Μέτωπα θα τον αντιμετώπιζαν με καλοπιάσματα.
Η εργατική τάξη της Γαλλίας όμως δεν χώρεσε σε αυτό το στενό ρούχο. Τα κοινά μανιφέστα Σοσιαλιστών και Κομμουνιστών τα μετέτρεψε σε κοινή δράση στους δρόμους. Τα χρόνια ’35 και ’36 ήταν γεμάτα από απεργιακούς αγώνες που κλιμακώθηκαν με καταλήψεις των εργοστασίων. Τον Ιούνη του ’36 οργανώθηκαν πάνω από 12 χιλιάδες απεργίες, σπάζοντας το ρεκόρ του 1920. Ενα μήνα πριν, το Μάη του ’36, είχε ήδη εκλεγεί η κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου με πρωθυπουργό τον Λεόν Μπλουμ. Το πρώτο καθήκον που έβαλε η κυβέρνηση στον εαυτό της ήταν να σταματήσει τις απεργίες. Για να επιβληθεί η κοινωνική ειρήνη δόθηκαν σημαντικές παραχωρήσεις στους εργάτες: αυξήσεις, μείωση ωρών εργασίας, δυο βδομάδες πληρωμένες διακοπές. Για τα αφεντικά όμως ήταν σωτηρία. Ηταν ο μόνος τρόπος να σταματήσει η απεργιακή έκρηξη και έτσι να προετοιμάσουν την αντεπίθεση. Ο Μορίς Τορέζ εξηγούσε στα μέλη του ΚΚ ότι πρέπει επιτέλους να μάθουν «να κλείνουν μια απεργία» και οι Ριζοσπάστες μέλη της κυβέρνησης έλεγαν πως: «Το πρόγραμμα του Λαϊκού Μετώπου δεν περιλαμβάνει απεργίες και καταλήψεις». Ο Τρότσκι εξηγούσε ότι όσο σημαντικές κι αν ήταν οι νίκες του Ιούνη, αν η εργατική τάξη σταματήσει την έφοδό της, σύντομα θα δει τα αφεντικά να τις παίρνουν πίσω:
«Τον Ιούνη οι εργάτες άσκησαν μια κολοσσιαία πίεση πάνω στην άρχουσα τάξη, αλλά δεν την έφτασαν στη λογική της κατάληξη. Απέδειξαν την επαναστατική τους θέληση, αλλά φανέρωσαν και τις αδυναμίες τους: την έλλειψη ενός προγράμματος και μιας ηγεσίας. Όλα τα χαρακτηριστικά, όλες οι ανίατες πληγές της καπιταλιστικής κοινωνίας, παραμένουν ανέπαφα. Τώρα, είναι η περίοδος που εκδηλώνονται οι προετοιμασίες της αντίδρασης για αντεπίθεση: καταστολή των αριστερών αγωνιστών, ολοένα και πιο δηλητηριώδης προπαγάνδα απ’ την πλευρά των δεξιών, πειραματισμοί με την άνοδο των τιμών, κραυγές και κινητοποιήσεις από πλευράς βιομηχάνων για μεγάλης έκτασης λοκ-αουτ.»
Αυτή η πρόβλεψη επιβεβαιώθηκε. Η κυβέρνηση Μπλουμ από την επόμενη χρονιά άρχισε τις υποχωρήσεις στα αφεντικά, προχώρησε σε ένα μεγάλο πρόγραμμα εξοπλισμού της χώρας και στη συνέχεια είδε τους καπιταλιστές να προκαλούν οικονομική αποσταθεροποίηση με φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό. Η αντεπίθεση των αφεντικών θα γκρεμίσει αλλεπάλληλες κυβερνήσεις του Λαϊκού Μετώπου, για να καταλήξει ο σύμμαχος «Ριζοσπάστης» Νταλαντιέ να συγκυβερνάει με τη Δεξιά και όχι με την Αριστερά αυτή τη φορά. Τα δυνατά κομμάτια της εργατικής τάξης δέχτηκαν ήττες και εξευτελισμούς: «Μετά τη μάχη που τερμάτισε την απεργία, ξετυλίχτηκε μια αποκρουστική αντιστροφή της εορταστικής ατμόσφαιρας μέσα στην οποία είχε τερματισθεί η κατάληψη τον Ιούνη του 1936. Οι αστυνομικοί ανάγκασαν τους εργάτες να βαδίσουν έξω από το εργοστάσιο, αναγκάζοντάς τους να χαιρετάνε φασιστικά και να φωνάζουν “ζήτω η αστυνομία”, αναφέρει ο Κλιφ.

Ισπανία – Η επανάσταση ενάντια στο φασισμό

Η λαϊκο-μετωπική Λογική που έλεγε ότι μια προοδευτική κυβέρνηση αρκεί ως αντίσταση και στο φασισμό και στον καπιταλισμό είχε ακόμη χειρότερα αποτελέσματα στην Ισπανία. Το Λαϊκό Μέτωπο κέρδισε τις εκλογές στις αρχές του ’36, μετά από μια πενταετία αποσταθεροποίησης της χώρας και ενός κύματος ριζοσπαστικοποίησης, αγώνων και τοπικών εξεγέρσεων. Και στην περίπτωση της Ισπανίας, η εκλογική νίκη έδωσε ακόμη περισσότερη ώθηση στους αγώνες, με ένα κύμα καταλήψεων εργοστασίων και τσιφλικιών στην ύπαιθρο. Τον Ιούλη ξέσπασε η ανταρσία των φασιστών του στρατηγού Φράνκο με σκοπό να ανατρέψει την κυβέρνηση και να διαλύσει το κίνημα. Η φασιστική απειλή ριζοσπαστικοποίησε ακόμη περισσότερο τον κόσμο που έπαιρνε την κατάσταση στα χέρια του ζητώντας από την κυβέρνηση να δώσει όπλα και να τσακίσει την άρχουσα τάξη που είχε ταχτεί με τον Φράνκο. Η χώρα έφτασε γρήγορα σε κατάσταση δυαδικής εξουσίας, όπου οι οργανώσεις των εργατών και των χωρικών είχαν έναν, παράλληλο με την κυβέρνηση, μηχανισμό εξουσίας στις περιοχές που έλεγχαν.
Ομως η κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου είχε άλλα σχέδια. Η ανατροπή του καπιταλισμού δεν ήταν στο «πρόγραμμα» και ο φασισμός θα αντιμετωπιζόταν υποτίθεται καλύτερα αν καθησύχαζαν τους δημοκράτες αστούς. Αυτό στην πράξη σήμανε επίθεση ενάντια στο κίνημα. Οι καταλήψεις έπρεπε να σταματήσουν, τα χωράφια να δοθούν πίσω στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους, ο εξοπλισμός των εργατών έπρεπε να σταματήσει. Μόνο ο κυβερνητικός στρατός θα πολεμούσε τους φασίστες. Μόνο που ο κυβερνητικός στρατός και μαζί του οι πολιτοφυλακές των σταλινικών ασχολήθηκαν με το να αφοπλίζουν τους εργάτες και να διαλύσουν τις πολιτοφυλακές του POUM, των αναρχικών και των τροτσκιστών, όσων δηλαδή προσπαθούσαν να οργανώσουν το κίνημα από τα κάτω. Η σταλινική «Τρίτη περίοδος» έλεγε ότι δεν χρειάζεται πάλη κατά του φασισμού, αλλά μόνο γενικά κατά του καπιταλισμού. Τώρα, οι αγώνες των απλών ανθρώπων έπρεπε να κατασταλούν γιατί ξεπερνούσαν τα όρια του αντι-φασισμού και ενοχλούσαν τους «αστούς συμμάχους». Αστούς συμμάχους που στην πραγματικότητα δεν υπήρχαν, μιας και οι περισσότεροι είχαν καταφύγει στις περιοχές που είχε αρπάξει ο φασιστικός στρατός.
Το κίνημα στην Ισπανία, αφοπλισμένο, απογοητευμένο και χωρίς ηγεσία έμεινε εύκολη βορά στο στρατό των φασιστών που κατέλαβε τελικά την εξουσία και έμεινε εκεί μέχρι και τη δεκαετία του ’70.
Ομως, στην Ισπανία δεν δοκιμάστηκαν μόνο οι ρεφορμιστές. Δοκιμάστηκαν οι επαναστάτες και οι αναρχικοί. Κανένας τους δεν μπόρεσε να μετατραπεί σε εναλλακτική ηγεσία για το κίνημα για να το σώσει από το στραγγαλισμό των σταλινικών. Οι αναρχικοί που ήταν η σημαντικότερη δύναμη αριστερά του ΚΚ αρνήθηκαν στο όνομα της «ελευθεριακότητας» να διαμορφώσουν μια εναλλακτική εξουσία κόντρα στους φασίστες και στην κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου και όταν τα πράγματα σκούρυναν κατέληξαν να πάρουν υπουργεία στην κυβέρνηση. Το POUM, μια μαρξιστική οργάνωση που επηρεαζόταν από τον τροτσκισμό, προσπαθούσε περισσότερο να πείσει την ηγεσία των αναρχικών παρά να πάρει ανεξάρτητες πρωτοβουλίες για να αλλάξει την κατάσταση.
Ο Τρότσκι σε ένα από τα τελευταία κείμενα, με τίτλο «Κόμμα, τάξη, ηγεσία» που έγραψε στο Μεξικό πριν δολοφονηθεί από έναν πράκτορα του Στάλιν επιτέθηκε στις απόψεις που ήθελαν να ερμηνεύσουν την ήττα στην Ισπανία μόνο σαν «προδοσία των σταλινικών». Η προδοσία των σταλινικών ήταν το αντικειμενικό, το δεδομένο στην όλη κατάσταση. Αυτό που κρίνεται στις περιόδους κρίσης είναι αν  υπάρχει διαθέσιμη μια άλλη ηγεσία για το κίνημα. Μια ηγεσία που δεν θα έχει απλά τις σωστές ιδέες, αλλά θα έχει και το μέγεθος και τη σχέση με την τάξη ώστε να μπορέσει να μπει επικεφαλής των νέων ζωντανών δυνάμεων που βγαίνουν μέσα από την επανάσταση.
«Το προλεταριάτο μπορεί να «ανεχθεί» για πολύ καιρό μια ηγεσία που έχει ήδη υποστεί συνολικό εσωτερικό εφκυλισμό αλλά δεν είχε ακόμη την ευκαιρία να εκφράσει αυτόν της τον εκφυλισμό μέσα σε μεγάλα γεγονότα. Είναι αναγκαίο ένα μεγάλο ιστορικό σοκ για να φανεί έντονα η αντίφαση ανάμεσα στην ηγεσία και την τάξη. Τέτοια μεγάλα ιστορικά σοκ είναι οι πόλεμοι και οι επαναστάσεις. Ομως ακόμη και σε περιπτώσεις που η παλιά ηγεσία έχει δείξει την εσωτερική της διαφθορά, η τάξη δεν μπορεί να εφεύρει αμέσως μια νέα ηγεσία, ειδικά αν δεν έχει κληρονομήσει από την προηγούμενη περίοδο ισχυρά επαναστατικά στελέχη ικανά να αξιοποιήσουν την κατάρρευση του παλιού ηγετικού κόμματος”.
Η επιλογή νέας ηγεσίας δεν είναι σαν «να μπαίνεις σε ένα κατάστημα και να διαλέγεις τα καλύτερα παπούτσια. Η επιλογή είναι πολύ περιορισμένη. Μόνο σταδιακά, μόνο στη βάση της δικής τους εμπειρίας μπορούν πλατιά στρώματα των μαζών να πειστούν ότι η νέα ηγεσία είναι ικανότερη, πιο αξιόπιστη, πιο αφοσιωμένη από την παλιά. Σίγουρα, μέσα σε μια επανάσταση, δηλαδή όταν τα γεγονότα κινούνται γρήγορα, ένα αδύναμο κόμμα μπορεί γρήγορα να μετατραπεί σε ισχυρό, με προϋπόθεση ότι θα καταλάβει την πορεία της επανάστασης και έχει στις γραμμές του πεισματωμένα στελέχη που δεν θα ζαλίζονται από τα λόγια και δεν θα τρομοκρατηθούν από τις διώξεις. Αλλά ένα τέτοιο κόμμα πρέπει να υπάρχει πριν από την επανάσταση, αφού η διαδικασία διαμόρφωσης των στελεχών απαιτεί ιδιαίτερο χρόνο και στη διάρκεια της επανάστασης δεν περισσεύει αυτός ο χρόνος».
Αυτή ήταν η μεγαλύτερη μάχη που δόθηκε και χάθηκε στη διάρκεια της δεκαετίας του ’30. Η μάχη του να υπάρχουν επαναστατικά κόμματα αρκετά ισχυρά ώστε να μην αφήσουν να πάει χαμένη η τεράστια μαχητικότητα και η ενέργεια που έδειξαν οι εργάτες σε όλες τις χώρες. Ο Τρότσκι έδωσε όλες τους τις δυνάμεις σ’ αυτό το σκοπό. Ιδρυσε την Τέταρτη Διεθνή προσπαθώντας να ενοποιήσει τις μικρές επαναστατικές οργανώσεις σε όλο τον κόσμο. Αποδείχτηκαν πολύ μικρές και αδύναμες για να σταματήσουν τον δίδυμο οδοστρωτήρα του σταλινισμού και της σοσιαλδημοκρατίας. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο μάθημα για το σήμερα. Η κρίση γεννάει επαναστάσεις αλλά οι επαναστάσεις για να μην μείνουν στα μισά του δρόμου χρειάζονται δυνατά επαναστατικά κόμματα.

Λατινική Αμερική: Μια δεκαετία αντίστασης


γράφει ο Μάικ Γκονζάλες

socialismfrombelow.gr

http://www.socialismfrombelow.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=41:i83&Itemid=1 
Διαδήλωση ιθαγενών στη Λα Παζ της Βολιβίας. Διαδήλωση ιθαγενών στη Λα Παζ της Βολιβίας.
Ο Μάικ Γκονζάλες θυμίζει τους αγώνες και τα κινήματα που έφεραν στην εξουσία τις “μετανεοφιλελεύθερες” κυβερνήσεις στη Λατινική Αμερική και εντοπίζει τα όριά τους.
Ύστερα από δέκα χρόνια νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, η πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα ξεκίνησε με ένα λαϊκό ξεσηκωμό ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού στην Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας στις αρχές του 2000. Τα παλιά καθεστώτα είχαν φέρει την ελεύθερη αγορά, είχαν καταστρέψει τον εύθραυστο δημόσιο τομέα που σε κάποιο βαθμό προστάτευε τον εθνικό πλούτο, άφησαν ορθάνοιχτα τα σύνορα για τις πολυεθνικές που έδωσαν το τελικό χτύπημα στους ντόπιους παραγωγούς.
Η πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης έδειξε το βάρβαρό της πρόσωπο στη Βενεζουέλα το 1989, όταν η νεοεκλεγμένη κυβέρνηση του Κάρλος Αντρές Πέρες ανακοίνωσε ένα κατεπείγον πρόγραμμα περικοπών που είχε επιβληθεί από το ΔΝΤ. Ο Πέρες είχε εκλεγεί βάσει της υπόσχεσής του να αντισταθεί στη λιτότητα που ήθελε το ΔΝΤ. Η απάντηση ήταν μια μαζική εξέγερση στην πρωτεύουσα της χώρας, εξέγερση που έμεινε γνωστή ως Καρακάσο. Οι φτωχοί που ζουν στα μπάριος, τις γειτονιές που μοιάζουν να κρέμονται απ’τους λόφους γύρω από το Καράκας ξέσπασαν σε μια γιορτή οργής και απογοήτευσης. Η εξέγερση συντρίφτηκε βάναυσα, παρόλο που η έκταση της κρατικής βίας έμεινε κρυφή για χρόνια. Χιλιάδες πέθαναν και θάφτηκαν σε ανώνυμους τάφους. Αυτοί που καταστράφηκαν από τα νέα οικονομικά μέτρα δεν καταμετρήθηκαν. Ομως η μνήμη εκείνων των Φεβρουαριανών ημερών παρέμεινε σαν ανεκπλήρωτο χρέος, για να θυμίζει πώς αντιδράει μια κυρίαρχη τάξη μέσα στην κρίση της.
Ένα χρόνο αργότερα, ο πρόεδρος της Αργεντινής, Κάρλος Μενέμ, ξεπούλησε το δημόσιο τομέα της οικονομίας, κυρίως σε πολυεθνικές εταιρείες, τόσο φτηνά που αυτός και μια μικρή μερίδα ντόπιων καπιταλιστών πλούτισαν σε βάρος της πλειοψηφίας. Η Βολιβία, εκείνη την περίοδο, δεχόταν τα εύσημα του Τζέφρι Σακς ως το πιο πετυχημένο «πείραμα του νεοφιλελευθερισμού» (είχε προφανώς ξεχάσει την Χιλή στη διάρκεια της δικτατορίας του Πινοτσέτ, που ήταν το πρώτο παράδειγμα χώρας με τέλειες οικονονομικές συνθήκες σύμφωνα με τους νεοφιλελεύθερους).
Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, οι πρόεδροι της Βολιβίας είχαν ξεπουλήσει το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της χώρας στο ξένο κεφάλαιο, ενώ οι πλούσιες περιοχές στα ανατολικά της χώρας με τα νέα κοιτάσματα πετρελαίου και αερίου αλλά και την καινούργια εξαγωγική αγροτική παραγωγή, με επίκεντρο τη σόγια, βρίσκονταν στα χέρια βολιβιανών και αργεντίνικων κεφαλαίων. Αυτός ο «πετυχημένος» μετασχηματισμός είχε αφήσει την πλειονότητα του πληθυσμού της Βολιβίας κάτω από το όριο της φτώχειας. Η κατάσταση ήταν ίδια στον Ισημερινό, στην Κεντρική Αμερική, στη Χιλή παρά τη μετάβαση στη δημοκρατία, και στο Μεξικό όπου εγκαινιάστηκε η Βορειοαμερικάνικη Ζώνη Ελεύθερου Εμπορίου (NAFTA) την Πρωτοχρονιά του 1994, αφού οι περισσότερες δημόσιες επιχειρήσεις της χώρας είχαν παραδοθεί σε αμερικάνικα συμφέροντα.

Αντίσταση: Από τις σπίθες στην πυρκαγιά

Η κραυγή της αντίστασης πρωτοακούστηκε στο Μεξικό, όταν ο EZLN, ο στρατός των Ζαπατίστας, ξεσηκώθηκε στην πολιτεία Τσιάπας με το σύνθημα «Ya Basta!» - «Φτάνει πια!». Το κίνημα γρήγορα περικυκλώθηκε και απομονώθηκε σ’ αυτήν την περιοχή των νότιων συνόρων, όμως ο συμβολικός του αντίκτυπος δεν μπορούσε να περιοριστεί, παρά τους 40.000 στρατιώτες που έστειλε η μεξικάνικη κυβέρνηση στην Τσιάπας μετά την εξέγερση. Η κραυγή Ya Basta άρχισε να ακούγεται σε όλο τον κόσμο καθώς το αντικαπιταλιστικό κίνημα δυνάμωνε και βρήκε ως έμβλημά του τον μασκοφορεμένο ηγέτη των Ζαπατίστας, Υποδιοικητή Μάρκος.
Οι Ζαπατίστας είχαν ενισχυθεί ανάμεσα στους μικρούς καλλιεργητές καλαμποκιού και στις ιθαγενείς κοινότητες που απειλούνταν με καταστροφή όταν τα σύνορα θα άνοιγαν για τις τεράστιες εταιρείες καλαμποκιού των ΗΠΑ και όταν οι επιδοτήσεις εξαφανίστηκαν μέσα σε μια νύχτα λόγω της Συμφωνίας της NAFTA. Αυτά ήταν τα άμεσα θύματα του νεοφιλελευθερισμού, όπως ανέλυσε ο Μάρκος στα πρώτα του γράμμα από τη ζούγκλα Λακαντόν.
Η Κοτσαμπάμπα σηματοδότησε μια νέα φάση στη μάχη ενάντια στην παγκόσμια αγορά. Οταν η τότε κυβέρνηση της Βολιβίας ανακοίνωσε την ιδιωτικοποίηση της ύδρευσης της πόλης, όλα τα τμήματα της κοινότητας – φοιτητές εργάτες, μικρέμποροι, οργανώσεις των γειτονιών εξεγέρθηκαν κάνοντας μια κινητοποίηση που κατέλαβε την κεντρική πλατεία της πόλης. Μετά από δέκα χρόνια αδιάκοπων ιδιωτικοποιήσεων, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Για τρεις βδομάδες το μαζικό κίνημα είχε στον έλεγχό του την πόλη μέχρι που η απόφαση ιδιωτικοποίησης αναιρέθηκε. Ηταν, ξεκάθαρα, η πρώτη νίκη της αντίστασης.
Την ίδια χρονιά, στον Ισημερινό, η Συνομοσπονδία των Ιθαγενών Εθνών (Conaie) και η πανεθνική εργατική συνομοσπονδία οργάνωσαν από κοινού μια διαδήλωση στην πρωτεύουσα Κίτο, διαμαρτυρόμενοι για την “δολαριοποίηση” της οικονομίας της χώρας. Δεν ήταν κάποια καινούργια μάχη, αλλά συνέχεια αγώνων που είχε δώσει η Conaie υπερασπιζόμενη τα δικαιώματα των ιθαγενών και πιο συνολικά το δικαίωμα των κοινοτήτων να έχουν έλεγχο στη γη και στους πόρους.
Και το 2000 και το 2001 υπήρξαν δυνατά κινήματα που έριξαν κυβερνήσεις που υποστήριζαν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Στα τέλη του 2001, η απόφαση του ΔΝΤ να τιμωρήσει την Αργεντινή για την αποτυχία της να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις έναντι των δανειστών της έφερε τη χώρα στο χείλος της χρεοκοπίας. Οι προσπάθειες να επιβληθούν δρακόντεια μέτρα για να λύσουν το πρόβλημα προκάλεσαν την συνολική άρνηση του πληθυσμού. Από τις 19 ως τις 21 Δεκέμβρη εξελισσόταν η λαϊκή εξέγερση που έμεινε γνωστή ως Αρχεντινάσο (ίσως σαν φόρο τιμής στα γεγονότα του Καράκας δώδεκα χρόνια νωρίτερα), με το σύνθημα: ”Que se vayan todos”, που στρεφόταν προς τους πολιτικούς: “Να φύγουν όλοι”.

Ξαναγεννημένος από τις στάχτες του

Η εκλογή του Ούγκο Τσάβες ως προέδρου της Βενεζουέλας το Νοέμβρη του 1998 ήταν έκφραση παρόμοιων αισθημάτων. Η διεφθαρμένη ελίτ που είχε στον έλεγχό της τη χώρα είχε πλουτίσει σε βάρος της πλειοψηφίας, 65% της οποίας ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας σε ένα κράτος τόσο πλούσιο σε πετρέλαιο. Ο Τσάβες είχε ηγηθεί ενός σύντομου ανεπιτυχούς πραξικοπήματος ενάντια σ'αυτήν την ελίτ το 1992, αλλά, παρά την αποτυχία, είχε μετατραπεί σε σύμβολο για μια διαφορετική πολιτική. Παρόλο που ο πολιτικός χαρακτήρας της Μπολιβαριανής Επανάστασης που υποσχόταν παρέμενε ασαφής, για τους φτωχούς της Βενεζουέλας αντιπροσώπευε ένα διαφορετικό αυθεντικό είδος δημοκρατίας στην οποία τα δικά τους συμφέροντα θα λαμβάνονταν υπόψη και οι ανάγκες τους θα αντιμετωπίζονταν.
Το πρώτο στάδιο του προγράμματος του Τσάβες ήταν να φτιαχτεί ένα νέο Σύνταγμα που αντανακλούσε αυτήν την υπόσχεση. Θα διασφάλιζε τα ανθρώπινα δικαιώματα, θα δημιουργούσε όργανα μαζικής συμμετοχής, θα έκανε όλους τους αξιωματούχους υπόλογους και μπορούσαν να χάνουν τη θέση τους με δημοψήφισμα. Το σημαντικότερο ήταν ότι η βασική πλουτοπαραγωγική πηγή της Βενεζουέλας, το πετρέλαιο, θα περνούσε σε γνήσιο δημόσιο έλεγχο.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η εκλογική επιτυχία του Τσάβες τον διαχώριζε κάπως από τις μαζικές εξεγέρσεις της Κοτσαμπάμπας και του Ισημερινού. Το κρίσιμο σε εκείνα τα κινήματα ήταν ότι εμφανίστηκαν όργανα μαζικής δράσης, ελεγχόμενα από τα κάτω, είχαν ποικιλόχρωμο χαρακτήρα και τα κεντρικά τους αιτήματα είχαν να κάνουν με τον τοπικό έλεγχο στους πόρους και τη δημοκρατία. Το 2002, ωστόσο, ο χαρακτήρας της Μπολιβαριανής Επανάστασης επαναπροσδιορίστηκε. Στις 11 Απρίλη, η δεξιά – οι μεγάλοι επιχειρηματίες, ένα τμήμα του στρατού, παλιοί πολιτικοί – συνέλαβε τον Τσάβες και ανακοίνωσε το σχηματισμό νέας κυβέρνησης. Ομως, μέσα σε 48 ώρες, οι πραξικοπηματίες είχαν φύγει και ο Τσάβες απευθυνόταν ξανά σε τεράστια πλήθη έξω από το Προεδρικό Μέγαρο Μιραφλόρες. Οταν τα νέα της απαγωγής του Τσάβες έφτασαν στις φτωχογειτονιές, εκατοντάδες χιλιάδες υποστηρικτές του κατέλαβαν το κέντρο της πόλης. Εγιναν βίαιες επιθέσεις από ελεύθερους σκοπευτές και υπήρξε καταστολή σε βάρος ακτιβιστών και συνδικαλιστών. Ομως οι μάζες στους δρόμους έδειξαν πως υπήρχε και μια άλλη δύναμη στη Βενεζουέλα που υποστήριζε τον Τσάβες αλλά προχωρούσε και πέρα από αυτόν. Αυτό, κατά τη γνώμη μου, ήταν η αρχή μιας Μπολιβαριανής Επανάστασης που συντονίστηκε με τα νέα κινήματα στη Λατινική Αμερική.

Πολιτική και κοινωνικά κινήματα

Στον Ισημερινό, το μαζικό κίνημα ξαναβγήκε στους δρόμους για να ανατρέψει τον πρόεδρο στα τέλη του 2002. Στη Βολιβία ένας άλλος πρόεδρος έπεσε και το 2003, το Ελ Άλτο – η τεράστια πόλη των ιθαγενών που βρίσκεται πάνω από την Λα Παζ – οδήγησε σε ήττα άλλη μια προσπάθεια ιδιωτικοποίησης του νερού. Στη Βενεζουέλα, οι καπιταλιστές και οι σύμμαχοί τους εξαπέλυσαν άλλη μια επίθεση στην Μπολιβαριανή Επανάσταση, κινητοποιώντας τις δυνάμεις τους στην κρατική εταιρεία πετρελαίου και σε άλλες περιοχές προσπαθώντας να μπλοκάρουν την οικονομία. Στην πετρελαιοβιομηχανία, οι 18 χιλιάδες υποστηρικτές τους δεν έκαναν απλώς απεργία – προσπάθησαν να σαμποτάρουν τον κλάδο. Για άλλη μια φορά, ηττήθηκαν από μαζικές κινητοποιήσεις που υπεράσπισαν τη βιομηχανία και κράτησαν όρθια την υπόλοιπη οικονομία.
Αυτό το ογκούμενο κύμα αντίστασης δεν έμεινε μόνο να αντιστέκεται. Στην πορεία αυτών των αγώνων έκανε την εμφάνισή της μια πολιτική αντιπαράθεση, που εκφράστηκε στα Παγκόσμια Κοινωνικά Φόρουμ του Πόρτο Αλέγκρε. Η συζήτηση περί δημοκρατίας είχε πολύ διαφορετικό περιεχόμενο όταν γινόταν στο πλαίσιο μιας δημοκρατίας από τα κάτω όπως εμφανίστηκε στην πορεία του ίδιου του αγώνα – στην Αργεντινή το 2001 υπήρχαν οι λαϊκές συνελεύσεις, το κίνημα των πικετέρος στους άνεργους, οι καταλήψεις των εργοστασίων. Στη Βολιβία, τα “καβίλδος αβιέρτος” (ανοιχτά δημαρχεία) ξαναζωντάνεψαν μια παλιά παράδοση ανοιχτών συνεδριάσεων των δήμων, δημιουργώντας ένα νέο τρόπο συμμετοχικής δημοκρατίας. Και στη Βενεζουέλα, μετά το πραξικόπημα και την απεργία ο Τσάβες ξεκίνησε αυτά που ονομάστηκαν Μισιόνες, ένα είδος παράλληλης κρατικής οργάνωσης για να προωθηθεί η μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση, στην υγεία, στη γη, από τα κάτω κόντρα στην απροθυμία της κρατικής μηχανής όπου ακόμη κυριαρχούσε η παλιά τάξη πραγμάτων.
Αυτό ήταν το πλαίσιο μέσα στο οποίο ο Τσάβες έφτασε στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας με μια νέα πρόταση για το “σοσιαλισμό στον 21ο αιώνα” το Γενάρη του 2005. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, τον τόνο στο Φόρουμ έδινε ο Λούλα, ηγέτης του βραζιλιάνικου Κόμματος των Εργατών και παιδί των παραγκουπόλεων, που είχε εκλεγεί ηγέτης της όγδοης μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου, της Βραζιλίας. Η προέλευσή του και η προεκλογική του εκστρατεία είχε κάνει την πλειοψηφία των Βραζιλιάνων να περιμένει από αυτόν να εγκαινιάσει ριζοσπαστικές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Αντί γι'αυτό, πήγε από το Πόρτο Αλέγκρε στο Νταβός για να συναντηθεί με τους οικονομικούς ηγέτες του κόσμου. Στην επιστροφή του, ήταν ξεκάθαρο ότι παρόλο που θα προχωρούσε κάποια κοινωνικά προγράμματα, η προτεραιότητά του ήταν να βάλει τη Βραζιλία στις πρώτες θέσεις των καπιταλιστικών κρατών.
Στη Βολιβία, τη Βενεζουέλα και τον Ισημερινό, τα κοινωνικά κινήματα βρίσκονταν πλέον στο κέντρο της πολιτικής σκηνής. Εφερναν στην εξουσία νέους πολιτικούς ηγέτες που δήλωναν την ταύτισή τους με τα κινήματα και άρχιζαν να μετασχηματίζουν τα αιτήματά τους σε κυβερνητικές στρατηγικές. Κεντρική ανάμεσα σε αυτές τις στρατηγικές ήταν η επανάκτηση του εθνικού ελέγχου πάνω στις βασικές πλουτοπαραγωγικές πηγές, όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Οι κοινωνικές μεταρρυθμίσεις που βρίσκονταν στο κέντρο των αιτημάτων των κοινωνικών κινημάτων απαιτούσαν δαπάνες που θα μπορούσαν να καλυφθούν είτε από υψηλότερη φορολόγηση των ξένων εταιρειών που συμμετείχαν στην εξόρυξη των πρώτων υλών, είτε με κρατικοποίηση αυτών των εταιρειών. Τα κρατικά έσοδα τότε θα χρηματοδοτούσαν προγράμματα κατά της φτώχειας, θα ξανάνοιγαν την εκπαίδευση στους αποκλεισμένους φτωχούς, θα διασφάλιζαν την παροχή υγείας και στέγης.
Ομως σε χώρες με ιθαγενή πληθυσμό, όπως η Βολιβία και ο Ισημερινός, έπρεπε να αντιμετωπιστούν και βαθειά πολιτισμικά ζητήματα, όπως η κατάργηση των αποκλεισμών σε βάρος των ιθαγενών πληθυσμών, η αναγνώριση της κοινοτικής ιδιοκτησίας στη γη και το νερό, η ενσωμάτωση ενός μεγάλου φάσματος ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα νέα Συντάγματα.
Σε ευρύτερο επίπεδο, προτάσεις που προέρχονταν κυρίως από τη Βενεζουέλα έδωσαν έμφαση στην περιφεριακή ολοκλήρωση και την εχθρότητα απέναντι στις αμερικάνικες προσπάθειες να ενσωματωθούν στην παγκόσμια αγορά. Πρωτοβουλίες όπως η Μερκοσούρ και η ALBA (Μπολιβαριανή Λατινοαμερικανική Εναλλακτική) επιδιώκουν αφενός περιφερειακές συμμαχίες και συναλλαγές, αφετέρου δημιουργία εναλλακτικών εμπορικών μπλοκ. Η αποτυχία των προτάσεων περί μιας Παναμερικανικής Περιοχής Ελεύθερου Εμπορίου (FTAA) ήταν ένα σημαντικότατο βήμα σ' αυτή την κατεύθυνση.
Τα κοινωνικά κινήματα που είχαν φέρει στην εξουσία τα νέα καθεστώτα – τον Κορέα στον Ισημερινό, τον Έβο Μοράλες στη Βολιβία, τον Ούγκο Τσάβες στη Βενεζουέλα – ήταν σε μεγάλο βαθμό κριτικά προς το παλιό στυλ πολιτικής και δίσταζαν να οικοδομήσουν πολιτικά εργαλεία (κόμματα, πολιτικές οργανώσεις) που, δεδομένης της ποικιλομορφίας των κινημάτων, σίγουρα θα προκαλούσαν διχασμούς. Το MAS στη Βολιβία, για παράδειγμα, ήταν μια δημοκρατική οργάνωση που στην ουσία υιοθέτησε τον Μοράλες.
Ομως, δεδομένων των προοπτικών που έβαζαν οι “νέες αριστερές” κυβερνήσεις, ο έλεγχος του κράτους ήταν απαραίτητος για να υλοποιηθούν τα προγράμματά τους. Σε γενικές γραμμές, αυτό που ήταν κοινό (και υπήρχαν πολύ σημαντικές διαφορές) ήταν ένα όραμα ανάπτυξης βασισμένο στην εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων από το κράτος, κάτι που θα έδινε τη δυνατότητα για χρηματοδότηση των κοινωνικών προγραμμάτων. Στις νέες συνθήκες, αυτό το εμπόριο θα αποκτούσε μεγαλύτερη ποικιλότητα και θα υλοποιούταν από ισχυρότερη διεθνή θέση και ανεξάρτητα από τις ΗΠΑ και τις πολυεθνικές τους.

Το Σήμερα και το Αύριο

Καθώς ανέβαινε η τιμή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, και εφαρμόζονταν νέα φορολογικά συστήματα, το κρατικό χρήμα ήταν αρκετό για να πραγματοποιούνται κοινωνικά προγράμματα, όπως το ιατρικό πρόγραμμα “Μπάριο Αδέντρο” (Μέσα γειτονιά) ή το πρόγραμμα κατά της φτώχειας στη Βολιβία. Κάποια από τα πολιτισμικά αιτήματα αντιμετωπίστηκαν ενεργά και καταγράφηκαν στα ριζοσπαστικά άρθρα των νέων Συνταγμάτων της Βολιβίας και του Ισημερινού.
Η επέκταση των εξαγωγών και η μεταρρύθμιση των όρων εμπορίου, ωστόσο, ούτε καν πλησίασαν τις ελπίδες των κινημάτων που είχαν φέρει αυτές τις κυβερνήσεις στην εξουσία. Νέες προσεγγίσεις απέναντι στη γη και τη φύση, για παράδειγμα, απαιτούσαν νέους τρόπους παραγωγής. Τα κινήματα έλπιζαν ότι θα υπήρχε διαφοροποίηση στην οικονομία, που θα επέτρεπε σε κάθε ξεχωριστή χώρα και σε όλη την περιοχή να παράγει τα δικά της προϊόντα, ανάλογα με τις ανάγκες του πληθυσμού. Και πάνω από όλα, το όνειρο ενός νέου μοντέλου κοινωνίας και οικονομίας βρισκόταν στην καρδιά των οργανώσεων που συμμετείχαν στις επαναστάσεις μέσα σε κάθε χώρα.
Πολλοί από όσους είχαν ηγηθεί στα κινήματα, όμως, ενσωματώθηκαν μέσα στο νέο κρατικό μηχανισμό. Αυτό έγινε ιδιαίτερα στη Βενεζουέλα, όπου οι ακτιβιστές της βάσης που ανέλαβαν τις Μισιόνες μπήκαν κατευθείαν στην κυβέρνηση καθώς οι ίδιες οι Μισιόνες έγιναν λιγότερο ανεξάρτητες και λιγότερο αποτελεσματικές. Την ίδια στιγμή, οι πειρασμοί της εξουσίας και τα τεράστια υλικά πλεονεκτήματα που έγιναν εύκολα προσβάσιμα στους νεοεισαχθέντες στον κρατικό μηχανισμό οδήγησαν στη δημιουργία μιας όλο και πιο πλούσιας κυβερνώσας τάξης.
Ο κυρίαρχος λόγος παρέμεινε επαναστατικός. Η φράση κλειδί ήταν ο σοσιαλισμός τον 21ο αιώνα. Ο Λένιν και ο Τρότσκι έγιναν συχνές αναφορές στις ομιλίες στα μεγάλα γεγονότα. Το κόκκινο έγινε το επίσημο χρώμα. Όμως, η ενσωμάτωση των ηγετών στον κυρίαρχο μηχανισμό αδυνάτισε τα κινήματα. Πιο σημαντικό είναι ότι προέκυψε σύγχυση για το νόημα της δημόσιας ρητορικής. Πολλά λόγια για επανάσταση, πολύς αντιμπεριαλισμός στα λόγια. Ομως αλήθεια, επανάσταση σημαίνει μόνο νέες οικονομικές σχέσεις με την Κίνα και το Ιράν; Πού ήταν ο κοινωνικός μετασχηματισμός για τον οποίο η κρατική εξουσία θα ήταν μόνο το πρώτο βήμα; Και, πέρα από τα λόγια, τι σήμαινε πραγματικά η “συμμετοχική δημοκρατία” όταν στη Βενεζουέλα, για παράδειγμα, η πραγματική εξουσία ολοένα και συγκεντρώνεται στα χέρια του προέδρου; Στη Βολιβία, ο Έβο Μοράλες, άσκησε πρόσφατα κριτική στα συνδικάτα γιατί διαδήλωναν διεκδικώντας αυξήσεις, ενώ ο αντιπρόεδρός του, ο Γκαρσία Λινέρα τους θύμισε ότι η Βολιβία οικοδομεί έναν “καπιταλισμό των Άνδεων”.
Φαίνεται πως το επαναστατικό κίνημα στη Λατινική Αμερική έχει φτάσει σε καινούργιο σταυροδρόμι. Αν τα όρια των νέων μορφών κρατικού καπιταλισμού στις οποίες είναι προσδεμένες οι μετά-νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις (όπως κάποιες φορές ονομάζονται) έχουν ήδη φανεί, καθώς ο Ισημερινός και η Βολιβία προχωρούν σε νέες συμφωνίες με πανίσχυρα διεθνή κεφάλαια (όπως με την Κίνα και τη Ρωσία), καθώς η Βενεζουέλα βυθίζεται στη διαφθορά και σε ένα αυξανόμενο κόστος ζωής για τις μάζες, είναι καιρός να ξαναανακαλύψουμε την ιστορία του ανεξάρτητου αγώνα και κινητοποίησης. Αυτού του αγώνα που κατάφερε τόσο πολλά σε τόσο σύντομο χρόνο και τώρα τον διεκδικούν κυβερνήσεις και ηγέτες που μπορεί να χρησιμοποιούν την ίδια γλώσσα αλλά δεν έχουν τον ίδιο στόχο μετασχηματισμού της κοινωνίας από τα κάτω.

Επισκόπηση αριστερού περιοδικού τύπου

περιοδικό Σοσιαλισμός από τα κάτω,
τεύχος 83

http://www.socialismfrombelow.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=47:i83&Itemid=1

γράφει ο Θανάσης Καμπαγιάννης

Η οικονομική κρίση δεν άφησε ανεπηρέαστο τον περιοδικό τύπο. Θύματά της ήταν και δύο περιοδικά που έχουμε παρουσιάσει από τις στήλες αυτής της Επισκόπησης. Το πρώτο (συχνός θαμώνας) είναι το ελληνικό Monthly Review, που διέκοψε την έντυπη έκδοσή του και διατίθεται πλέον μόνο σε ηλεκτρονική μορφή στο διαδίκτυο. Το δεύτερο είναι η Νέα Κοινωνιολογία, που το τελευταίο τεύχος της κυκλοφορεί με ένα αφιέρωμα στους Καταστασιακούς (τεύχος καλοκαίρι 2010, 23ος χρόνος, γ’ περίοδος).
Εκτός από κλεισίματα, έχουμε και διασπάσεις. Εδώ και έναν χρόνο (από τον Νοέμβρη του 2009), κυκλοφορεί στα περίπτερα το Athens Review of Books (ARB), μια προσπάθεια να υπάρξει και στην Ελλάδα μια περιοδική έκδοση αφιερωμένη αποκλειστικά στο βιβλίο, στα πρότυπα του London Review of Books και συναφών εκδόσεων. Από το ξεκίνημα, οι οργανωτές του εγχειρήματος (ο Μανώλης Βασιλάκης και ο Ηλίας Κανέλλης) είχαν κάνει ξεκάθαρες ιδεολογικές επιλογές: το μανιφέστο του ARB ήταν μια επίθεση στην Αριστερά που τσουβάλιαζε τους «υπερασπιστές του ναζιστικού και του σοβιετικού ολοκληρωτισμού» και ξεκαθάριζε ότι ο πλουραλισμός των δημοσιευμάτων θα είχε όριό του το αν «ανήκομεν εις της Δύσιν».
Στα δέκα τεύχη που μεσολάβησαν, στις στήλες του ARB παρέλασαν πλήθος οι λίβελοι ενάντια στην αμετανόητη Αριστερά που κλείνει τους δρόμους και περιορίζει τις «ελευθερίες» μας, γραμμένοι μεταξύ άλλων από έμμισθους υπαλλήλους του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Μιράντα Ξαφά), πολιτικούς που η καριέρα τους τελείωσε άδοξα (Τάσος Γιαννίτσης) και βέβαια το απαραίτητο ντουέτο των Στάθη Καλύβα και Νίκο Μαραντζίδη, «ιστορικών» της «κόκκινης βίας» τη δεκαετία του ’40. Ο ίδιος ο Μανώλης Βασιλάκης, εξάλλου, είχε από τις αρχές της δεκαετίας διαπρέψει σε επιθέσεις στο αντιπολεμικό κίνημα, ανακαλύπτοντας δάκτυλους του ισλαμικού φονταμενταλισμού στην Πρωτοβουλία Γένοβα και τη Συμμαχία Σταματήστε τον Πόλεμο. Ο Ηλίας Κανέλλης είχε και αυτός τις δικές του επιτυχίες στις επιθέσεις κατά της Αριστεράς από τις στήλες των εντύπων του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη.
Κι όμως, παρόλη τη φιλελεύθερη σύμπνοια, το Athens Review of Books διασπάστηκε, με τον Ηλία Κανέλλη να αποχωρεί και να εκδίδει ένα νέο περιοδικό, το The Books’ Journal. Αιτία της διάσπασης ήταν το ασφυκτικό πλαίσιο δημοσίευσης του Athens Review. Παρόλα ταύτα, ο Κανέλλης σπεύδει να ξεκαθαρίσει ότι το νέο περιοδικό: "...είναι ανοιχτό σε όσους επιθυμούν να εκφράσουν τη διαφωνία τους, αρκεί να είναι τεκμηριωμένη με επιχειρήματα και πάντα στο πλαίσιο της λογικής: κατά τα άλλα, είναι προφανές ότι δεν έχουμε τίποτα να συζητήσουμε με οπαδούς, π.χ. των απόλυτων ολοκληρωτισμών του 20ου αιώνα, του χιτλερικού μίσους ή της σταλινικής βαναυσότητας – ούτε έχει νόημα να στήνουμε καβγάδες με όσους ισχυρίζονται ότι η ιδανική λύση για τη χώρα την εποχή της κρίσης θα ήταν η χρεωκοπία, η στάση πληρωμών και άλλες απίθανες δήθεν επαναστατικές εισηγήσεις".
Όσες και όσοι διαβάζουν αγγλικά, θα έχουν την ευκαιρία να μελετήσουν ένα πλούσιο τεύχος του νέου International Socialism Journal (νο. 128). Το τεύχος περιέχει, εκτός από μία συνέντευξη του Πάνου Γκαργκάνα για την ελληνική κρίση, δύο άρθρα για την Παλαιστίνη, το ένα για τον αποκλεισμό της Γάζας και το άλλο για την καμπάνια μποϋκοτάζ του Ισραήλ που κερδίζει διεθνώς έδαφος. Ακόμα, περιλαμβάνει δύο άρθρα για την κρίση του ευρώ και την ύφεση στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Ο Neil Davidson επανεξετάζει τη σχέση της “συνδυασμένης και ανισόμερης ανάπτυξης” του Λέον Τρότσκι με την θεωρία του Τόνι Κλιφ για τη “διεθλασμένη διαρκή επανάσταση”. Τέλος, συνεχίζεται η πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που έχει ανοίξει στις στήλες του περιοδικού για τις εργάτριες της βιομηχανίας του σεξ: αρκεί μια συνδικαλιστική οπτική για την διεκδίκηση βελτιώσεων των όρων ζωής και δουλειάς ή χρειάζεται πολιτική πάλη για την απελευθέρωση που να ξεπερνάει ωστόσο τα όρια του φεμινισμού; Το τρίτο κατά σειρά άρθρο στη σχετική συζήτηση είναι της Jess Edwards με τίτλο: “Σεξισμός και σεξουαλική εργασία: μία απάντηση στους Dale και Whittaker”.

Προτάσεις από το Λογοτεχνία και Σκέψη-Μουσική και Πολιτισμός

Πάτρικ Λέιν ~ Κόκκινο σκυλί,κόκκινο σκυλί ~


μετάφραση: Αντώνης Καλοκύρης, εκδόσεις Καστανιώτη, 2010,
σελ. 206, τιμή 18,99 €


"Το πρώτο μυθοπλαστικό έργο του Πάτρικ Λέιν, μια συναρπαστική αφήγηση που θυμίζει άλλοτε Φόκνερ και άλλοτε Κόρμακ Mακ Κάρθι".
...www.kastaniotis.gr

‎"Ο Λέιν αφηγείται την ιστορία μιας οικογένειας την οποία στοιχειώνουν η αυτοκτονία, τα ναρκωτικά και ο φόνος. Και ο θάνατος είναι πανταχού παρών, από το πρώτο ακόμη κεφάλαιο, όταν το πεθαμένο έξι μηνών μωρό ονόματι 'Αλις περιγράφει τη στιγμή που ο πατέρας της 'Ελμερ τη θάβει".

‎"Και πού συμβαίνουν αυτά; Σε έναν τόπο όπου " τα αστέρια έλαμπαν σαν σπίθες που πετάγονταν από θρυμματισμένο χαλαζία ", σε μια περιοχή, " που ήταν γεμάτη πέτρες και ένας σκελετός μπορούσε να διατηρηθεί χίλια χρόνια υπό το φως του φεγγαριού... ".

Παρουσίαση - κριτική: Αναστάσιος Βιστωνίτης από το ΒΗMΑ βιβλία.
 
 

Ζέτα Κουντούρη ΡΩΓMΕΣ ΣΤΗ ΣΙΩΠΗ


εκδόσεις Κέδρος, 2010,
σελ. 248, τιμή 12,50 €

Mια πόρτα που κλείνει με πάταγο μέσα στη νύχτα. Ο εκκωφαντικός ήχος μιας πιστολιάς. 'Ενας δυνατός άνεμος που παρασύρει τα πάντα στο περασμά του. 'Ισως και την αλήθεια.

Mια γυναίκα μέσα από τις εξομολογήσεις της σε έναν ψυχίατρο και στη μητέρα της, που ζει με άνοια σε οίκο ευγηρίας, ξετυλίγει την ιστορία της οικογένειας της, γυμνή από ψευδαισθήσεις, με πικρό χιούμορ και σπαραχτική τρυφερότητα.

 

~ Νέα Εστία ~


περιοδικό, κυκλοφορεί το τεύχος Οκτωβρίου 2010,
τεύχος 1837, σελ. 580
τιμή 23 €

Γράφουν οι:
Γιάννης Βαρβέρης, Λέανδρος Βρανούσης, Ευριπίδης Γαραντούδης, Νάσος Βαγενάς, ...Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος (αγαπημένος!), Mαρία Κουγιουμτζή, Φοίβος Ι. Πιομπίνος και ο Θάνος Λίποβατς.

 

~ Επανέκδοση ~ Mαξίμ Γκόρκι Η MΑΝΑ

 

μετάφραση: 'Αρης Αλεξάνδρου
εκδόσεις Γκοβόστη,2010
σελ.488, τιμή 26 €

Επανεκδίδεται το κλασικό έργο του Ρώσου συγγραφέα, όπου απεικονίζεται για πρώτη φορά στη λογοτεχνία η πάλη του επαναστατικού προλεταριάτου για τον σοσιαλισμό, υπό την καθοδήγηση του κόμματος της εργατικής τάξης.

Η Πελαγία Νίλοβνα κοινωνικοποιείται μετά τον θάνατο του συζύγου της και την πολιτική ωρίμανση του γιου της. Σύντομα στρατεύεται στον αγώνα για τη μεγάλη επανάσταση και ετοιμάζεται να θυσιαστεί για τον κοινό σκοπό.

 

Νίκος Θέμελης Η ΣΥMΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ


www.metaixmio.gr
Διαδρομές ζωής στη Mεταπολεμική Ελλάδα για την αναζήτηση της λύτρωσης, της δικαίωσης και της δικαιοσύνης μέχρι τα άκρα των αντοχών της κοινωνίας.

 

Mόλις κυκλοφόρησε!

Η ανθολογία χιουμοριστικών σκίτσων Η ΚΡΙΣΗ ΠΕΡΑΣΕ! του Κώστα Mητρόπουλου, σκιτσογράφου. 

Εκδόσεις Πόλις.
Βιβλιοπωλείο: Αιόλου 33,
τηλ. 210 36 43 382,
e-mail: info@polis-ed.gr

 

Το 'Ιδρυμα Δράσης κατά του Καρκίνου του Mαστού, παρουσιάζει την Ελευθερία Αρβανιτάκη, με την Ορχήστρα Σύγχρονης Mουσικής της ΕΡΤ, την Παρασκευή 10 Δεκεμβρίου 2010 στο Mέγαρο Mουσικής Αθηνών. 'Ολα τα έσοδα (ελπίζουμε όλα...) θα διατεθούν στο ίδρυμα.
www.bcactionfund.org

Πώληση εισιτηρίων:
Mέγαρο Mουσικής Αθηνών
www.megaron.gr
τηλ. 210 - 7282333

 

ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ 

στα πλαίσια του διεθνούς συνεδρίου "Διάλογοι των Αθηνών". Δεκατέσσερα έργα που θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά σε πολυσύχναστους, ανοιχτούς, δημόσιους ή ιδιωτικούς κοινόχρηστους χώρους. Από 15/11 μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου 2010...στην Αθήνα.
www.sgt.gr
www.athensdialogues.org

 

Open Air 2011 BON JOVI


Τετάρτη, 20 Ιουλίου - ΟΑΚΑ
Διάθεση εισιτηρίων:
www.eleventickets.gr
211 10 36 911

 

MOMIX η νέα υπερπαραγωγή του Moses Pendleton: BOTANICA


Αθήνα: στο Παλλάς, 23 - 27/11 και
Θεσσαλονίκη: στο Mέγαρο Mουσικής, 1 - 4/12.
Πληροφορίες: 210 7258 510

 

Στους κινηματογράφους (διανομή σε 6 αίθουσες) το "Χάρισμα",μια ταινία της Χριστίνας Ιωακειμίδη, με "ένα από τα πιο ανορθόδοξα ερωτικά (και μη) ζευγάρια που έχουμε δει ποτέ σε ελληνική ταινία."...

  ‎"...από το καλοκαίρι η Χριστίνα Ιωακειμίδη, η πρωτοεμφανιζόμενη στη σκηνοθεσία μεγάλου μήκους δημιουργός της ταινίας, πάλευε να την πουλήσει. Και όμως, αυτή η μικρή ταινία φτιαγμένη από το πουθενά και με το τίποτε είναι πιο ανθρώπινη, πιο πρωτότυπη και πιο αυθεντική από τις δεκάδες αισθηματικές κομεντί που βλέπουμε να ξεπετιόνται σαν κλώνοι από την Αμερική λέγοντας τα ίδια ανούσια πράγματα με διαφορετικά πρόσωπα". Πρωταγωνιστούν: Mάκης Παπαδημητρίου,Βάσω Καβαλιεράτου.

Αποσπάσματα της κριτικής από τον Γιάννη Ζουμπουλάκη, στο Κυριακάτικο Βήμα, 21/11/10.

 

" 'Ενα σπίτι παραμύθια ",

θέατρο για παιδιά. "Αθηναΐς", Καστοριάς 34 - 36, Βοτανικός. Επιμέλεια: Σταμάτης Κραουνάκης και Λίνα Νικολακοπούλου. Συμμετέχει ομάδα νέων ηθοποιών.

Παραστάσεις κάθε Κυριακή, στις 12:00. Εισιτήρια: 15 - 12 €.

 

"Πρόσωπα και πράγματα"

εικαστικά δοσμένα, από τη ζωγράφο Ρένα Mπραουδάκη μέχρι και 28 Νοεμβρίου, στο Mεγάλο Αρσενάλι (Χανιά). 'Ωρες λειτουργίας,καθημερινά 11π.μ. - 1π.μ. και 6 - 9 μ.μ.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 


  

 

Προτάσεις από το Acidart.gr ( 25/11-1/12)

http://www.acidart.gr/

ΕΚΘΕΣΗ: Edvard Munch, Πέρα από την "Κραυγή"

"Edvard Munch, Πέρα από την Κραυγή" ονομάζεται η έκθεση που φιλοξενεί το μουσείο Ηρακλειδών από 26 Νοεμβρίου 2010 έως 27 Φεβρουαρίου 2011. Περισσότερα: http://acidart.gr/index.php/protaseis/905--edvard-munch-


ΣΙΝΕΜΑ: Οι ταινίες της εβδομάδας (25/11-1/12)

Η εβδομάδα ανήκει στον Μουνκ. Ταινία στις αίθουσες για το μεγάλο ζωγράφο από τον γνωστό για το αριστουργηματικό «Punisment Park» Πίτερ Γουότκινς (γυρισμένη το 1974), έκθεση χαρακτικών στο Μουσείο Ηρακλειδών και μια Κραυγή από όλους εμάς για το τρίμηνο που μας περιμένε, ώστε να μας δώσει την καταραμένη δόση η φιλεύσπλαχνη Τρόικα. Προτιμάτε κραυγή πόνου ή πολεμική; Ξεφύγαμε... Ας δούμε τι λένε οι γερόλυκοι για τις ταινίες της εβδομάδας.Περισσότερα:http://acidart.gr/index.php/protaseis/903--2511-112


MUSIC Project: From Dub To Dubstep

Το BIOS και οι Fresh Things First παρουσιάζουν την Παρασκευή 26 Νοεμβρίου το project From Dub to Dubstep, ένα ολοήμερο αφιέρωμα στην μουσική και την κουλτούρα του πιο underground κινήματος του 21ου αιώνα. Περισσότερα:http://acidart.gr/index.php/protaseis/901-music-project-from-dub-to-dubstep


MUSIC: Πάρτι με ήχους της Δυτικής Αφρικής

Με αφορμή την πρώτη παγκόσμια κυκλοφορία του νεοσύστατου label Teranga Beat, με τίτλο “Diamonoye Tiopité”, μία συλλογή από σπάνιο και ακυκλοφόρητο υλικό δύο εκ των σημαντικότερων εκφραστών της Σενεγαλέζικης μουσικής Idrissa Diop & Cheikh Tidiane Tall, το Yoga Bala πλημμυρίζει –το Σάββατο 27 Νοεμβρίου- με ήχους από τη Δυτική Αφρική. Περισσότερα:http://acidart.gr/index.php/protaseis/885-2010-11-23-13-24-30


MUSIC: Γιάννης Αγγελάκας & Νίκος Βελιώτης Live

Ο Γιάννης Αγγελάκας και ο Νίκος Βελιώτης συναντιούνται σε ένα χώρο καθαρά κλασικό, στην αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός το Σάββατο 27 Νοεμβρίου & Δευτέρα 29 Νοεμβρίου. Περισσότερα: http://acidart.gr/index.php/protaseis/906--a-live


MUSIC: Διεκδικούν παλαιστινιακό κράτος παίζοντας μουσική

«Το μότο μας είναι: σήμερα ορχήστρα, αύριο κράτος. Γιατί το κράτος οικοδομείται κυρίως από τον πολιτισμό και την ανάπτυξη της νέας γενιάς». Περισσότερα:http://acidart.gr/index.php/protaseis/887-2010-11-23-13-03-17


FESTIVAL Art4all

Το Artspot.gr στα πλαίσια των γενεθλίων του για τον τρίτο χρόνο λειτουργίας του, πραγματοποιεί ένα 4ήμερο event των μελών του, το “Art4All Ver.2.0.”, από τις 25 μέχρι και τις 28 Νοεμβρίου 2010 στο Nouvelle Decadence στα Εξάρχεια. Περισσότερα: http://acidart.gr/index.php/protaseis/896-art4all-festival


ΘΕΑΤΡΟ: Τι κατάληξη είχε η επανάσταση της Νόρα;

Το Θέατρο Τόπος Αλλού παρουσιάζει την παράσταση «Νόρα... μετά» βασισμένη στο Κουκλόσπιτο του Ερρίκου Ίψεν (από 3 Δεκεμβρίου 2010 έως 28 Μαρτίου 2011). Τι απέγινε εκείνη η Νόρα που με μια γενναία κίνηση χτύπησε τη γροθιά της στο σπασμένο γυαλί της σαθρής κοινωνίας του Χέλμερ, του Κρογκσταντ και του γιατρού Ρανκ; Περισσότερα: http://acidart.gr/index.php/protaseis/900-2010-11-23-13-37-18





ΘΕΑΤΡΟ: Συνεχίζεται το 1ο (θεατρικό) Low Budget Festival

Το 1ο (θεατρικό) Low Budget Festival ξεκίνησε στις 20/11 με τους ABOVO και θα διαρκέσει έως 19 Δεκεμβρίου με πολλές ενδιαφέρουσες θεατρικές παραστάσεις. To Festival πραγματοποιείται στις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης (Πειραιώς 206).
Περισσότερα: http://acidart.gr/index.php/protaseis/890--1-low-budget-festival


ΒΙΒΛΙΟ: Ακροβασίες στη Νέα Υόρκη

Δύο μέρες πριν από την παραίτηση του Ρίτσαρντ Νίξον, ένας ακροβάτης ανεβαίνει στο ψηλότερο τότε κτιριακό σημείο του πλανήτη και εκτελεί ασκήσεις ισορροπίας πάνω στο τεντωμένο σχοινί που συνδέει τους νεόδμητους Δίδυμους Πύργους των εκατόν δέκα ορόφων. Ένα ετερόκλητο πλήθος, ο κόσμος της αμερικανικής μεγαλούπολης, παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις κινήσεις του απότολμου σχοινοβάτη, περιμένοντας από λεπτό σε λεπτό την αναπόδραστη, όπως θεωρεί, υποταγή του στο νόμο της βαρύτητας.
Περισσότερα: http://acidart.gr/index.php/protaseis/886-2010-11-22-13-12-1

Δευτέρα 22 Νοεμβρίου 2010

Σελίδα - Περί θρησκείας

Έντυπη Έκδοση

Περί θρησκείας και άλλων δεινών

 

http://logotexnia-ch.blogspot.com/p/blog-page_02.html 

ΝΟΙR Οι μαοϊκοί στο sex shop - Βιβλίο του Μήνα, Παρίσι μπλουζ.

Η Αριστερά, η διανόηση, η σεξουαλική επανάσταση, το σινεμά, η ψυχανάλυση στο Παρίσι του 1970, στον απόηχο του Μάη του ΄68. Το τρίτο μέρος της τριλογίας του Μορίς

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ | Κυριακή 21 Νοεμβρίου 2010

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=56&artid=368670&dt=21/11/2010#ixzz1603vUmGt
 
 
 
Το Παρίσι μπλουζ αποτελεί το τρίτο μέρος μιας τριλογίας νουάρ μυθιστορημάτων με ήρωα τον Πάκο Μαρτίνεθ, γάλλο αστυνομικό με ισπανική καταγωγή, ο οποίος συνδέεται με μια γυναίκα, την Ιρέν, ερωμένη, μούσα και παρηγορήτρα του. Οπως δηλώνει ο τίτλος, διαδραματίζεται στο Παρίσι το 1970, ενώ τα προηγούμενα, ΤοΜαύρο Αλγέρι και Η κόκκινη Μασσαλία, είχαν χώρο δράσης το Αλγέρι του 1962 και τη Μασσαλία του 1967-1968 αντιστοίχως.

Μολονότι τα βιβλία είναι πολιτικά και σε αυτά περιγράφονται πραγματικά γεγονότα- σε συνδυασμό με φανταστικά-, αποτυπώνοντας το κλίμα μιας συγκεκριμένης εποχής, στην ουσία ο συγγραφέας αφηγείται την ιστορία του Πάκο και της Ιρέν, εστιάζοντας στις συμπληγάδες της σχέσης τους και στα υπαρξιακά τους αδιέξοδα. Το Η κόκκινη Μασσαλία τελειώνει με τη φράση «Εχασα την αγάπη μιας γυναίκας, μα κέρδισα μια πόλη που ήδη αγαπούσα...». Το Παρίσι μπλουζ αρχίζει ως εξής: «Ο Φιλίπ ντ΄ Ουτρεμόν είχε χάσει τη γυναίκα του, τον φίλο του, το άλογό του κι έπειτα την κόρη του». Τα λόγια ανήκουν στον σχεδόν σαραντάρη Μαρτίνεθ, ο οποίος με ψεύτικα χαρτιά εγγράφεται στο Πανεπιστήμιο της Βενσέν, αναλαμβάνοντας να εισχωρήσει στη μαοϊκή οργάνωση Προλεταριακή Αριστερά (την εφημερίδα της Η Υπόθεση του Λαού είχε αγκαλιάσει η αφρόκρεμα της παριζιάνικης ιντελιγκέντσιας, Λουί Αλτουσέρ, Ζαν-Πολ Σαρτρ, Μισέλ Φουκό, Ζακ Λακάν), η οποία ετοιμάζει δυναμικές ενέργειες στο πλαίσιο της ταξικής πάλης και του πολέμου της ενάντια στον καπιταλισμό.

Η δολοφονία του μηχανικού προβολής Ζακ Κουβερτύρ οδηγεί τον ήρωα στα παρασκήνια του πανεπιστημίου, όπου οι κινηματογραφικές προβολές, οι σινεφίλ, το πάθος για το σινεμά πάνε μαζί με πορνογραφικές ταινίες, sex shop και αδίστακτους εμπόρους του σεξ. Η Βενσέν είναι «τα νέα Γόμορρα», διαβάζουμε. Εκεί ο μελαγχολικός- κάποια στιγμή τον πνίγουν τα δάκρυα- από τις τόσες απώλειες Μαρτίνεθ συναντά την ωραία αριστοκράτισσα Ιζαμπέλ ντ΄ Ουτρεμόν, η οποία τού γνωρίζει τον πατέρα της που βρισκόταν στην Αλγερία ως αξιωματικός, μέλος της ΟΑS, την εποχή του άγριου πολέμου των Γάλλων με τους μαχητές του FLΝ. Ο Μαρτίνεθ, θεωρώντας ότι η σχέση του με τους Ντ΄ Ουτρεμόν θα είναι χρήσιμη στην εξιχνίαση του φόνου του Κουβερτύρ, παριστάνει τον συγγραφέα και βοηθάει τον πατέρα να γράψει μια βιογραφία ενός φίλου του «που πέθανε ατιμασμένος» στην Αλγερία, απαλύνοντάς την από τις υπερβολές. Στο πανεπιστήμιο ο ήρωας συναντά άλλα δύο νεαρά άτομα, τη Βιρζινί και τον Ζερεμί, μέλη της Προλεταριακής Αριστεράς, που ενδεχομένως είναι αναμεμειγμένα στο έγκλημα. Αυτή είναι η πλοκή της ιστορίας.

Εγκλημα και χαρακτήρες
«Γυμνή Κομμούνα», Παρίσι,Μάης 1968. Η σεξουαλική επανάσταση των νέων,μετά τον Μάη του ΄68, είναι ένα από τα μοτίβα του μυθιστορήματος του Ατιά
Ο Ατιά όμως δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται τόσο για το έγκλημα όσο για τους χαρακτήρες. Εστιάζει τη ματιά του στα εμπλεκόμενα πρόσωπα, γυναίκες και άντρες, και ως ψυχαναλυτής επιχειρεί να περιγράψει τα αισθήματα και τις συμπεριφορές τους που σχετίζονται με τον ψυχισμό τους, το παρελθόν τους, τις οικογενειακές καταβολές τους και βεβαίως με τη σεξουαλικότητά τους. Θυμίζουμε ότι ο πατέρας του Μαρτίνεθ ήταν δάσκαλος και αναρχικός μαχητής στη Βαρκελώνη την περίοδο του ισπανικού εμφυλίου και πέθανε εξαιτίας μιας γυναίκας που αγάπησε πολύ, ενώ η μητέρα του εξαφανίστηκε χωρίς να αφήσει ίχνη. Η Ιρέν αυτοβιογραφείται και προβαίνει σε εκμυστηρεύσεις ενώπιον ψυχαναλυτή, στον οποίο εξομολογείται την άρνησή της να γίνει μητέρα και την επιθυμία της να ζήσει μια ήρεμη ζωή δίπλα σε έναν αγαπημένο άντρα. Αλλά και η Ιζαμπέλ έχει παρόμοια προβλήματα, αφού η μητέρα της πέθανε στη γέννα και μεγάλωσε με τον πατέρα της, ενώ η Βιρζινί μισεί τους γονείς της. Ο Ατιά επιχειρεί να καταδείξει τους προβληματισμούς της γαλλικής νεολαίας στον απόηχο του Μάη του ΄68 και τις ουτοπικές επιδιώξεις των μαοϊκών, οι οποίοι οραματίζονται μιαν ανέφικτη επανάσταση, επηρεαζόμενοι από μια «μυθική Κίνα», την οποία γνωρίζουν μόνο από ιδεολογικά γραπτά και στρατευμένα ντοκυμαντέρ. Υποτίθεται ότι ο «Μάης» ήταν μια γενική πρόβα για την κατάληψη της εξουσίας από το προλεταριάτο.

Με μουσική τζαζ
Ο Μορίς Ατιά.Ψυχίατρος και ψυχαναλυτής.Μέσα από τα αστυνομικά μυθιστορήματά του «ψυχαναλύει» τη μεταπολεμική Γαλλία
ΤοΠαρίσι μπλουζείναι μια συναρπαστική αφήγηση που θυμίζει τις καλύτερες στιγμές της νουάρ λογοτεχνίας,ευρωπαϊκής και αμερικανικής.Είναι επίσης μια εξαίσια περιπλάνηση στους δρόμους,στα στέκια και στις συνοικίες της γαλλικής πρωτεύουσας και μια περιήγηση στις ταινίες που αγαπάει ο κεντρικός ήρωας- και πιθανότατα ο συγγραφέας-,στις μουσικές,κυρίως τζαζ,και στα βιβλία που τον σημάδεψαν,όπως τοΗ μητέρα μουτου Ζορζ Μπατάιγ (σχετικοί κατάλογοι υπάρχουν στο τέλος του βιβλίου).Κλείνοντας το μυθιστόρημα,ο Ατιά δεν παραλείπει να επαναφέρει τον αναγνώστη στο θέμα που τον καίει και πραγματεύεται στοΜαύρο Αλγέρι: τον πόλεμο της Αλγερίας.Πράγματι,δεν είναι εύκολο να απαλλαγεί από όσα τραγικά συντελέστηκαν τότε.Περαιώνει,δηλαδή,την τριλογία του όπως ακριβώς την άρχισε,με τους ακροδεξιούς Γάλλους του ΟΑΣ, το μίσος τους για τον στρατηγό Ντε Γκωλ,τις ακρότητες του FLΝ, τη νοσταλγία των εκπατρισμένων γάλλων αποίκων.Γιατί όμως επιστρέφει σε εκείνα τα παλιά και μάλλον ξεχασμένα γεγονότα; Την απάντηση τη δίνει ο ίδιος μέσω μιας φράσης του Αντρέ Ζιντ: «Τα πάντα έχουν ειπωθεί,αλλά είναι σημαντικό να τα επαναλαμβάνουμε, γιατί οι πάντες τα έχουν λησμονήσει».

Ο Μορίς Ατιά γεννήθηκε στο Αλγέρι το 1949. Εργάζεται ως ψυχίατρος-ψυχαναλυτής στο Παρίσι και παράλληλα γράφει σενάρια για τον κινηματογράφο.Η επιτυχημένη τριλογία του Πάκο Μαρτίνεθ, που γράφτηκε ως φόρος τιμής στη γενέτειρά του,όπου έζησε και ο Αλμπέρ Καμύ,από τον οποίο επηρεάστηκε έντονα,επισκίασε το υπόλοιπο έργο του.ΤοΜαύρο Αλγέριέχει βραβευθεί τρεις φορές ως ένα σημαντικό μυθιστόρημα της αστυνομικής λογοτεχνίας.


Διαβάστε περισσότερα:  

ΠΡΟΣΩΠΟ ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΙΟΛΚΑΣ "Η Ελλάδα έχει ξεχάσει τον εαυτό της"

Γιος ελλήνων μεταναστών της εργατικής τάξης, αριστερός και ομοφυλόφιλος, είναι ο πάγιος τρόπος με τον οποίο αυτοσυστήνεται. Ο ελληνοαυστραλός συγγραφέας μιλάει για όλα, με αφορμή την έκδοση στα ελληνικά του τελευταίου μυθιστορήματός του «Το χαστούκι»

ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΚΟΥΖΕΛΗ | Κυριακή 21 Νοεμβρίου 2010

 http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=56&artid=368658&dt=21/11/2010#ixzz1602dKjga
 

Ο Χρήστος Τσιόλκας δεν χρειάζεται συστάσεις. Οταν εμείς διαβάζαμε πριν από λίγους μήνες το μυθιστόρημά του «Νεκρή Ευρώπη», εκείνος γινόταν πασίγνωστος στον υπόλοιπο κόσμο με το καινούργιο του, «Το χαστούκι», το οποίο κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά. Βραβευμένο ως το καλύτερο βιβλίο συγγραφέων της Βρετανικής Κοινοπολιτείας το 2009, υποψήφιο για το εφετινό Βραβείο Μπούκερ, διαβάστηκε τόσο πολύ που ο ξένος Τύπος γράφει ότι αποτελούσε θέμα συζήτησης σε συγκεντρώσεις και στο βραδινό τραπέζι. Εκθειάζεται ως το σύγχρονο αυστραλιανό κοινωνικό ρεαλιστικό μυθιστόρημα και συγκρίνεται με τα μυθιστορήματα του Αμερικανού Τζόναθαν Φράνζεν και τα παλαιότερα του Τζον Απντάικ και του Φίλιπ Ροθ. Οι δημόσιες δηλώσεις του είναι συχνά εμπρηστικές, αλλά ο ίδιος δεν ενδιαφέρεται να γίνει συμπαθής. Θέλει, λέει, να μιλήσει για τον κόσμο όπως είναι, χωρίς φτιασίδια. Αφορμή αυτή τη φορά ένα χαστούκι: ένας άνδρας χαστουκίζει ένα απείθαρχο αγοράκι στη διάρκεια ενός μπάρμπεκιου. Από αυτή τη στιγμή και μετά, η προσεκτικά οργανωμένη ζωή οκτώ ανθρώπων- ανάμεσά τους Ελληνοαυστραλοί, ένας Αβορίγινας, μια Ινδή, μια εβραία, ένας ομοφυλόφιλος- διαταράσσεται αμετάκλητα.

- Τι ενέπνευσε το «Χαστούκι»; Ηταν κάποιο αληθινό περιστατικό;
Ο Χρήστος Τσιόλκας φωτογραφίζεται με φόντο γκραφίτι και έργα τέχνης
«Βασίστηκε σε ένα περιστατικό που συνέβη σε ένα μπάρμπεκιου που είχαν διοργανώσει οι γονείς μου. Ενας πιτσιρίκος μπλεκόταν διαρκώς στα πόδια της μητέρας μου στην κουζίνα και κάποια στιγμή εκείνη σκόνταψε πάνω του. Τον σήκωσε και τον χτύπησε πολύ απαλά στον πισινό. Ομως ο μικρός σοκαρίστηκε. Εβαλε τα χέρια στη μέση του και της είπε με ύφος: “Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να με αγγίζει χωρίς την άδειά μου”. Βάλαμε τα γέλια. Μου έκανε εντύπωση όμως πόσο εύγλωττα μιλούσε το επεισόδιο αυτό για τις κοινωνικές αλλαγές που έχουν συμβεί στον δυτικό κόσμο τις τελευταίες δεκαετίες. Η μητέρα μου μεγάλωσε σε μια πατριαρχική οικογένεια όπου οι γυναίκες και τα παιδιά δεν είχαν φωνή, και τώρα τα εγγόνια της μιλούσαν τη γλώσσα των “δικαιωμάτων”, η οποία της ήταν άγνωστη! Ηξερα τότε πως είχα την αρχή ενός μυθιστορήματος στο οποίο θα προσπαθούσα να μιλήσω για τις κοινωνικές αλλαγές και το πώς ζούμε σήμερα στην Αυστραλία».

- Η λειτουργία του θεσμού της οικογένειας και οι οικογενειακές σχέσεις σάς απασχολούν διαρκώς στα έργα σας.Ποιο ήταν το πλεονέκτημα του να μεγαλώνετε σε μια ελληνική οικογένεια;
«Το βασικότερο πλεονέκτημα ήταν ότι ήξερες πως σε αγαπούν. Και όχι μόνο οι γονείς, αλλά συγγενείς, φίλοι και γείτονες, που αποτελούσαν μια διευρυμένη οικογένεια. Το δεύτερο πλεονέκτημα ήταν ο σεβασμός στη μελέτη και στη μάθηση. Παρ΄ ότι ο πατέρας μου δεν μπορούσε να διαβάσει αγγλικά, κάθε φορά που έπαιρνε τον μισθό του μου αγόραζε δύο βιβλία. Αλλοτε ήταν pulp fiction, άλλοτε Ντίκενς, δεν έχει σημασία, τα διάβαζα όλα, ακόμη και όσα δεν καταλάβαινα. Νιώθω ευγνωμοσύνη για τον σεβασμό τους στη μάθηση, όπως και πολλοί φίλοι μου, παιδιά μεταναστών, που μεγαλώσαμε μέσα σε μια αυστραλιανή κουλτούρα έντονα αντιπνευματική». - Το μειονέκτημα ποιο ήταν; «Το μειονέκτημα μιας τόσο δεμένης οικογένειας είναι ότι για να ενηλικιωθείς και να βρεις τον δικό σου δρόμο στη ζωή πρέπει να επαναστατήσεις. Στην εφηβεία μου κατάλαβα ότι έπρεπε να σπάσω τους δεσμούς με την οικογένεια και να αναζητήσω τη ζωή μου έξω από αυτήν, κυρίως λόγω του σεξουαλικού προσανατολισμού μου. Εφυγα νωρίς από το σπίτι, πράγμα που τσάκισε και εμέ να και τους γονείς μου. Ωστόσο δεν με εγκατέλειψαν ποτέ. Η αγάπη τους ήταν πάντοτε εκεί, γεγονός που διαπιστώνω εκ των υστέρων ότι απαιτούσε πολλή δύναμη».


Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο:

Το άγνωστο ποίημα για τον Πικάσο

Γιάννης Ρίτσος, «Αγκαλιά σε πέτρα», ζωγραφική σε πέτρα (τιμή 
εκκίνησης 250-400 ευρώ)
Γιάννης Ρίτσος, «Αγκαλιά σε πέτρα», ζωγραφική σε πέτρα (τιμή εκκίνησης 250-400 ευρώ)


Ανέκδοτοι χειρόγραφοι στίχοι και σχέδια σε βότσαλα του μεγάλου ποιητή θα δημοπρατηθούν μαζί με έργα γνωστών καλλιτεχνών στη Θεσσαλονίκη

Eργα του Γιάννη Ρίτσου δημοπρατούνται για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για σχέδια σε βότσαλα, αλλά και ένα ιδιαίτερα αξιόλογο ανέκδοτο χειρόγραφο ποίημα του σπουδαίου μας ποιητή, με τίτλο «Η χρωματοθήκη του Πικάσο», αφιερωμένο στον Πικάσο, τα οποία περιλαμβάνονται στην 11η Διεθνή Δημοπρασία του οίκου «Hellenic Auctions», τη Δευτέρα το απόγευμα στο ξενοδοχείο Ηλέκτρα Παλλάς.

Τα συγκεκριμένα έργα του Ρίτσου ανακάλυψε και διέσωσε ο επικεφαλής του οίκου δημοπρασιών, Θάνος Ευαγγελινός, αναγνωρίζοντάς τα μέσα σε παραπεταμένες κούτες και μισοκατεστραμμένα προσωπικά αντικείμενα, επιστολές, δώρα και κειμήλια, γνωστού λόγιου, στενού φίλου και συνεργάτη του Γιάννη Ρίτσου.
Ανάμεσα στα πάνω από 120 έργα τέχνης Ελλήνων δημιουργών του 19ου και 20ού αιώνα, τα οποία θα δημοπρατηθούν, ξεχωρίζει το σημαντικό έργο του γλύπτη, Μιχαήλ Τόμπρου, «Ο έφιππος Γεώργιος Καραϊσκάκης», που αποτελεί μια μικρογραφία του ύψους τεσσάρων μέτρων ανδριάντα του ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης, που βρίσκεται στο Ζάππειο.
Γιάννης Ρίτσος, χειρόγραφο ποίημα «Η χρωματοθήκη του Πικάσο», 
αφιερωμένο στον Πικάσο (1.500-2.500 ευρώ)
Γιάννης Ρίτσος, χειρόγραφο ποίημα «Η χρωματοθήκη του Πικάσο», αφιερωμένο στον Πικάσο (1.500-2.500 ευρώ)
Ο κατάλογος περιλαμβάνει ακόμη έργα των Μαλέα, Μιχαήλ Οικονόμου, Γιάννη Γαΐτη, Ακριθάκη, Πεντζίκη καθώς και δημιουργίες των Πανταζή, Λύτρα, Παπαλουκά, Κόντογλου, Διαμαντόπουλου, Μόραλη, αλλά και νεότερων όπως των Τάκη, Χρύσας, Φασιανού, Φειδάκη, Μυταρά, Παύλου και πολλών άλλων. Εργο ιδιαίτερης αξίας είναι και το ιστορικό έργο-μακέτα του Σπύρου Παπαλουκά, το οποίο φιλοτέχνησε ο μεγάλος Ελληνας ζωγράφος ως πρότασή του για την εικονογράφηση του τρούλου της εκκλησίας της Αγίας Ζώνης στα Πατήσια.
«Για μία ακόμη φορά κάνω έκκληση για σύνεση και εγκράτεια στις εκτιμήσεις μας. Τα υψηλά νούμερα των τελευταίων χρόνων στην αγορά τέχνης δεν οδήγησαν πουθενά και η επερχόμενη φυσική επαναφορά των πραγμάτων, θα χαρακτηριστεί λανθασμένα «πτώση». Τα περισσότερα από τα 100 και πλέον έργα του καταλόγου μας θα βρουν και θα δώσουν χαρές και ελπίδα στους νέους εραστές τους. Αυτό έχει σημασία!» σημειώνει ο κ. Ευαγγελινός.
Ο οίκος «Hellenic Auctions» -ο πρώτος με έδρα τη βόρεια Ελλάδα- ιδρύθηκε το 2005 και αποτελεί συνέχεια του γνωστού βρετανικού οίκου «Academy Auctioneers & Valuers», που ανήκε στον ιδρυτή του, συλλέκτη Θάνο Ευαγγελινό, θρέμμα του Λονδίνου από τα μέσα της δεκαετίας του ‘70.
  • ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΙΜΕΣΗ δημοπρασία θα ξεκινήσει στις 7.15 τη Δευτέρα το απόγευμα και οι τιμές εκκίνησης ποικίλλουν ανάλογα με το έργο. Οι διοργανωτές προσκαλούν το κοινό να τα δει από κοντά και να κρατήσει τις τιμές σε λογικά επίπεδα.
Μαρία Ριτζαλέου  
ritzal@pegasus.gr

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11380&subid=2&pubid=42246959

Τραγούδι του μήνα - Νοέμβρης

Iron Maiden - The Number of the Beast



http://logotexnia-ch.blogspot.com/p/blog-page_604.html

Cine Ποντίκι

Δεν μπορώ να κρύψω την αδυναμία μου στις κριτικές ταινιών από την εφημερίδα "το Ποντίκι" και αυτές σας παρουσιάζω σήμερα...

http://www.topontiki.gr/article/11681

thumb
Πολιτική κι έρωτας, θρησκεία και κατασκοπεία, αναμνήσεις από ένα μελαγχολικό παρελθόν κι ένα φωτεινό ρομαντικό σήμερα. Όλα αυτά κι ένας έφηβος μάγος συνθέτουν μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα κινηματογραφική εβδομάδα. Σχεδόν... «χαρισματική»!
Ενώπιον Θεών και Ανθρώπων
Ένα μοναστήρι στα βουνά της βόρειας Αφρικής τη δεκαετία του ’90. Οκτώ χριστιανοί καλόγεροι από τη Γαλλία ζουν σε αρμονία με τους αδελφούς τους μουσουλμάνους. Όταν ένα συνεργείο από ξένους εργάτες σφαγιάζεται από μια ομάδα φανατικών ισλαμιστών, ο φόβος κυριεύει την περιοχή. Ο στρατός θα προσφέρει προστασία στους μοναχούς, αλλά εκείνοι θα αρνηθούν. Αρχίζουν να αναρωτιούνται αν θα πρέπει να εγκαταλείψουν το μοναστήρι ή όχι. Παρά την αυξανόμενη απειλή, συνειδητοποιούν ότι πρέπει να μείνουν… με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Βασισμένο σε αληθινά γεγονότα που έλαβαν χώρα το 1996, στο χωριό Τίμπιριν της Αλγερίας, το φιλμ του Ξαβιέ Μποβουά δεν ενδιαφέρεται να αναπαραστήσει μια τραγική ιστορία με τρόπο που εντυπωσιάζει, ούτε με αφηγηματικές και σκηνοθετικές τεχνικές που να προσομοιάζουν μια ταινία αγωνίας και έντονων δραματικών κορυφώσεων. Όπως και οι μοναχοί που έχασαν τη ζωή τους, δεν ενδιαφέρεται να χτίσει μάρτυρες ούτε να αγιοποιήσει κανέναν, δεν θέλει να ανακαλύψει ενόχους ή να κατηγορήσει τους μεν ή τους δε για τις πράξεις τους. Αντίθετα προτιμά να βρει στην καρδιά της ιστορίας ένα μήνυμα που πηγαίνει πέρα από θρησκευτικά πιστεύω και που έχει απόλυτα να κάνει με την αίσθηση του δικαίου, του καθήκοντος, την προσωπική στάση του καθενός μας απέναντι σε ένα «κάλεσμα» που δεν μπορείς να αγνοήσεις ακόμη κι αν γνωρίζεις ότι οι συνέπειές του θα είναι τραγικές. Με μια ατμόσφαιρα κατανυκτική, με μια σκηνοθεσία γαλήνια και με στιγμές που αγγίζουν μέσα από την απλότητα το κινηματογραφικό μεγαλείο, ο Μποβουά μάς τοποθετεί στο κέντρο του κύκλου των μοναχών, μας κάνει κοινωνούς της καθημερινότητας και της ζωής τους και με τρόπο μετρημένο αλλά απόλυτα αποτελεσματικό μας βοηθά να κατανοήσουμε τους λόγους που τους οδήγησαν να αφεθούν στη μοίρα που τους περίμενε. Το γεγονός ότι παρέμειναν στο μοναστήρι τους όσο ο κίνδυνος για τις ζωές τους μεγάλωνε δεν ήταν μια πράξη αντίστασης του «πολιτισμένου» χριστιανού απέναντι στους «βίαιους» αλλόθρησκους, αλλά η αντίσταση της λογικής απέναντι στο παράλογο, της κατανόησης και της αποδοχής μπροστά στο κύμα του μίσους. Το γεγονός ότι το φιλμ κέρδισε το μεγάλο βραβείο της επιτροπής στο περασμένο Φεστιβάλ των Καννών δεν είναι απλά μόνο μια επιβεβαίωση της αξίας του ως καλλιτεχνικού έργου, αλλά και της σημασίας και του αντίκτυπου που έχουν οι θεματικές του στις μέρες μας, και σε εποχές που οι φυλετικές, θρησκευτικές, πολιτισμικές διαφορές μοιάζουν να ξυπνούν και πάλι το θηρίο του μίσους από τον ανήσυχο ύπνο του. Σκηνοθεσία: Ξαβιέ Μποβουά. Πρωταγωνιστούν: Λαμπέρ Ουιλσόν, Μάικλ Λονσντέιλ, Ολιβιέ Ραμπουρντέν, Φιλίπ Λοντεμπάκ, Ζακ Ερλίν. Χώρα: Γαλλία. Διάρκεια: 122’
Χάρισμα
Μια σχέση που μοιάζει περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο με μετωπική σύγκρουση δίνει την αφορμή για μια ανέλπιστα ρομαντική και απροσδόκητα πετυχημένη κομεντί, που μάλιστα, ω τι έκπληξη, μιλά ελληνικά. Η Ισμήνη είναι μορφωμένη, ευκατάστατη, ευαίσθητη και… συναισθηματικά παράλυτη. Προσπαθεί να έχει τα πάντα υπό έλεγχο: τη δουλειά, το διαμέρισμα, τις σχέσεις της, αλλά κυρίως τα συναισθήματά της. Χρησιμοποιεί ένα σύστημα προστασίας απλό, αλλά όπως αποδεικνύεται καθόλου αποτελεσματικό: κανείς δεν επιτρέπεται να πλησιάσει αρκετά. Ο Χάρης είναι ακαλλιέργητος, αγενής, άξεστος, προσβλητικά ειλικρινής και γεμάτος πάθος. Ένας συναισθηματικός οδοστρωτήρας. Τελικά οι σχέσεις του έχουν τα ίδια αποτελέσματα με της Ισμήνης. Πρόσκαιρες και αδιέξοδες. Κι ενώ η κρυφή σχέση της Ισμήνης με τον παντρεμένο προϊστάμενό της καταρρέει, ο Χάρης γνωρίζει την Ισμήνη… Την ερωτεύεται στην πρώτη τους συνάντηση, της το ανακοινώνει στη δεύτερη, στην τρίτη είναι πια σίγουρος πως είναι η γυναίκα με την οποία θέλει να μοιραστεί τη ζωή του. Η Χριστίνα Ιωακειμίδη, οπλισμένη με ένα καλογραμμένο, έξυπνο σενάριο, που αποφεύγει τα κλισέ και χτίζει αξιοπρόσεκτους, χαριτωμένους χαρακτήρες, αφηγείται αποτελεσματικά μια ερωτική ιστορία που δείχνει αληθινή και πιθανή. Έχοντας στο πλευρό της δυο εξαιρετικούς πρωταγωνιστές (η Βάσω Καβαλιεράτου υποδύεται πετυχημένα την «προβληματική» Ίσμήνη, ενώ ο Μάκης Παπαδημητρίου είναι τρυφερά ξεκαρδιστικός στον ρόλο του Χάρη) και μια ξεκάθαρη ματιά για το πώς θα πρέπει να είναι μια κομεντί σχέσεων εν έτει 2010, πετυχαίνει απόλυτα τους στόχους της σε μια ταινία που έχει μια ιδιαίτερη καρδιά, αλλά και μια φιλική προς τον θεατή προδιάθεση. Μίλια καλύτερη από την πλειονότητα των φιλμ που γεμίζουν τις αίθουσες των multiplex, δείχνει τι σημαίνει καλό εμπορικό σινεμά και της αξίζει να γίνει επιτυχία. Διαδώστε την! Σκηνοθεσία: Χριστίνα Ιωακειμίδη. Πρωταγωνιστούν: Βάσω Καβαλιεράτου, Μάκης Παπαδημητρίου, Γιάννης Τσορτέκη. Χώρα: Ελλάδα. Διάρκεια: 87’
Παιχνίδια Συνωμοσίας
Μια πολιτική ταινία που βασίζεται και αυτή σε αληθινά γεγονότα, τα «Παιχνίδια Συνωμοσίας» του Νταγκ Λίμαν αφηγούνται την ιστορία της Βάλερι Πλέιμ, μιας πράκτορα της CIA, η μυστική ιδιότητα της οποίας αποκαλύπτεται από αξιωματούχους του Λευκού Οίκου, που με αυτό τον τρόπο επιδιώκουν να δυσφημήσουν τον διπλωμάτη σύζυγό της, Τζόσεφ Γουίλσον. Το ατόπημά του; Σε ένα άρθρο των «New York Times» ο Γουίλσον είχε γράψει ότι η κυβέρνηση του Μπους χειρίστηκε επιδέξια τη χρήση των όπλων μαζικής καταστροφής, προκειμένου να δικαιολογήσει την εισβολή στο Ιράκ. Χρησιμοποιώντας την πρόφαση του πολιτικού θρίλερ, ο Λίμαν κάνει μια ταινία που ασκεί έντονη κριτική στον τρόπο που η κυβέρνηση Μπους χειρίστηκε τον πόλεμο του Κόλπου, όμως παρά τις καλές προθέσεις της, τις άρτιες ερμηνείες και το πετυχημένο κλίμα, δεν κατορθώνει να πετύχει ποτέ το σωστό μείγμα πολιτικού και προσωπικού ενδιαφέροντος που θα έκανε το φιλμ συναρπαστικό. Ο Λίμαν αφιερώνει ίσο χρόνο στην πολιτική πλευρά της ταινίας και στη σχέση του ζευγαριού που βρίσκεται ξαφνικά στο επίκεντρο μιας αθέλητης δημοσιότητας και μιας κακόβουλης ενορχηστρωμένης επίθεσης, όμως δεν πετυχαίνει να κάνει την ιστορία τόσο συναρπαστική όσο τα υλικά της υπόσχονται. Πιθανότατα φταίει το «κουρασμένο» θέμα, ο τρόπος που ο σκηνοθέτης προσπαθεί σκληρά να κρατήσει τις ισορροπίες ανάμεσα στο δράμα και το «θρίλερ» στην πολιτική και προσωπική πλευρά της ιστορίας του, καταλήγοντας να παραδίδει ένα αξιοπρεπές, αλλά μάλλον χλιαρό αποτέλεσμα. Σκηνοθεσία: Νταγκ Λίμαν. Πρωταγωνιστούν: Ναόμι Γουότς, Σον Πεν, Σάι Σέπαρντ, Νόα Έμεριχ. Χώρα: ΗΠΑ. Διάρκεια: 105’
Ταξίδι στην Μυτιλήνη
Στην τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία του ο Λάκης Παπαστάθης παρακολουθεί την ιστορία ενός σύγχρονου ήρωα, του Κώστα, που έπειτα από είκοσι χρόνια παραμονής στο Παρίσι επιστρέφει στην πατρίδα του, τη Μυτιλήνη. Αφορμή, η κληρονομιά του οικογενειακού του σπιτιού. Κατά την επιστροφή του συναντάει όσους από τους συγγενείς του έχουν απομείνει και θυμάται έντονα εκείνους που έχουν φύγει για πάντα από τη ζωή. Οι μνήμες της παιδικής ηλικίας των δέκα χρόνων, της εποχής δηλαδή που συνέβησαν τα δραματικά γεγονότα στην οικογένειά του, αναβιώνουν στο μυαλό του. Με διάθεση νοσταλγική, αλλά όχι μελοδραματική, με βλέμμα τρυφερό, ο Λάκης Παπαστάθης αφηγείται συχνά αποσπασματικά, αλλά συνολικά πετυχημένα, μια ιστορία που μιλά για τη μνήμη, τον τόπο, το παρελθόν, τα όσα μας ορίζουν και μας δένουν με το παρελθόν και τις ρίζες μας. Περισσότερο σαν ψίθυρος, ή σαν μια σειρά από φωτογραφίες σε ένα οικογενειακό άλμπουμ, η ταινία κυλά γλυκά, δίχως να φιλοδοξεί τίποτα περισσότερο από το να αγγίξει το θυμικό, πράγμα που σε αρκετές στιγμές το καταφέρνει. Σκηνοθεσία: Λάκης Παπαστάθης. Πρωταγωνιστούν: Χρήστος Χατζηπαναγιώτης, Μαρία Ζορμπά, Δημήτρης Καταλειφός, Λουκία Μιχαλοπούλου. Χώρα: Ελλάδα. Διάρκεια: 98’
Ακόμη:
Ο Χάρι Πότερ και οι Κλήροι του Θανάτου, Μέρος Α’, του Nτέιβιντ Γιέιτς.
Μακριά από το Χόγκουαρντς, ο Χάρι, ο Ρον και η Ερμιόνη εξορμούν για την επικίνδυνη αποστολή της ανίχνευσης και καταστροφής του μυστικού της αθανασίας του Βόλντεμορτ. Χωρίς την καθοδήγηση των καθηγητών τους ή την προστασία του καθηγητή Ντάμπλντορ, θα πρέπει να στηριχτούν ο ένας στον άλλο. Οι σκοτεινές δυνάμεις, όμως, απειλούν να τους καταστρέψουν.
Νύχτες στου Πασκάλ, του Σάμπολτς Χαϊντού.
Η Μόνα, μία νεαρή μητέρα, με την επιστροφή της στην πατρίδα διεκδικεί την κηδεμονία της μικρής κόρης της. Ξεκινά, λοιπόν, να διηγείται την ιστορία της, ένα παραμύθι που μας ταξιδεύει από ένα ξέφρενο πανηγύρι στους δρόμους της Ουγγαρίας, σε μία μαγευτική παραλία και από εκεί στη Γερμανία και την Αγγλία. Στον τελευταίο της σταθμό, στο Λονδίνο, η Μόνα οδηγείται από ένα παράνομο δίκτυο σωματεμπόρων σε ένα κέντρο διασκέδασης της υψηλής βρετανικής κοινωνίας.
Γιώργος Ν. Κορωναίος