Σονέτα για την Τζένη
Πάρε όλα , πάρε όλα τα τραγούδια μου
Που απλώνει ταπεινά ο έρωτας στα πόδια σου ,
΄Οταν η πλούσια μελωδία της Λύρας μου ,
Αφήνει την ψυχήελεύθερα να λάμπει .
Ω! ας έβρισκε η ηχώ του τραγουδιού τη δύναμη
Να ξεγεκλαει την αγωνία με τρυφερές ωδές ,
Με πάθος να γεμίζει τον χτύπο του σφιγμού
΄Ετσι που τέλεια η καρδιά σου να χτυπάει ,
Τότε θα γίνω μάρτυρας από μακριά
Του πως η Νίκη σε φωτίζει πάλι ,
Τότε θα πολεμήσω με άλλη δύναμη ,
Κι η μουσική μου στο ψηλότερο σημείο θ' αγγίξει
Ελεύθερος και μεταμορφωμένος
Θα παίξω τις χορδές του τραγουδιού μου ,
Και με γλυκό παράπονο θ' αφήσω
Τη Λύρα μου να κλάψει .
ΙΙ
Για μένα ας μην υπάρξει γήινη φήμη
Που να διασχίζει τα έθνη και τις χώρες
Και να τα υποδουλώνει στη συγκίνησή της
Και στον απόμακρο αντίλαλό της
Για μένα μόνο η λάμψη των ματιών σου ,
Και η καρδιά σου που ευτυχία τη ζεσταίνει
΄Η δύο δάκρυα που πέφτουνε στραγγίζοντας
Τα μάτια σου όταν ακούς τραγούδια .
Αν τα 'χω αυτά , χαρούμενα η ψυχή μου θ' αναπνεύσει
Μελωδικά σαν το παράπονο της Λύρας μου ,
Κι ο δεξιοτέχνης μουσικός θα ξεψυχήσει ,
΄Ωσπου να φτάσω στο σκοπό που έχω εξυμνήσει ,
Εκεί θα κέρδιζα το πιο ακριβό βραβείο -
Κάνοντας ομορφότερα να μοιάζουν στην καρδιά σου
Τόσο ο πόνος σου όσο και η χαρά σου .
~
Τελευταίο σονέτο για την Τζένη
Απόμεινε ακόμη ένα πράγμα να σου πω
Για να σ’ αποχαιρετήσω μικρό μου παιδί
Τώρα που το τραγούδι μου τελειώνει
Είναι τα τελευταία κύματα των ασημένιων παλμών
Και της φουσκοθαλασσιάς όπου χαρίζει τη
Μουσική της , η ανάσα της Τζένης μου .
Σαν χελιδόνι πάνω από γκρεμό
Πέφτει το σούρουπο στους καταρράκτες
Και στ’ απέραντα δάση ,
Οι ευκίνητες στιγμές της ζωής συνεχίζουν
Βιαστικά να κυλούν ώσπου πάλι να βρούνε
Σε σένα τα όρια της απόλυτης τελειότητας .
Θαρραλέα ντυμένες με χιτώνες φωτιάς
Που κυματίζουνε , περήφανες καρδιές εξυφωμένες
Και μεταμορφωμένες απ’ το διάφανο φως ,
Ελεύθερες τώρα δεσπόζουν για πάντα ,
Κι έτσι εγώ σταθερά θα μπορώ να πατήσω
Μέσα στο απέραντο διάστημα ,
Νικώντας κάθε πόνο στη λάμψη του προσώπου σου
Τη στιγμή που τα όνειρα πάλι προβάλλουν
Σαν αστραπές γύρω απ’ το Δέντρο της Ζωής .
Μετάφραση : Ευγένιος Αρανίτσης
Για να σ’ αποχαιρετήσω μικρό μου παιδί
Τώρα που το τραγούδι μου τελειώνει
Είναι τα τελευταία κύματα των ασημένιων παλμών
Και της φουσκοθαλασσιάς όπου χαρίζει τη
Μουσική της , η ανάσα της Τζένης μου .
Σαν χελιδόνι πάνω από γκρεμό
Πέφτει το σούρουπο στους καταρράκτες
Και στ’ απέραντα δάση ,
Οι ευκίνητες στιγμές της ζωής συνεχίζουν
Βιαστικά να κυλούν ώσπου πάλι να βρούνε
Σε σένα τα όρια της απόλυτης τελειότητας .
Θαρραλέα ντυμένες με χιτώνες φωτιάς
Που κυματίζουνε , περήφανες καρδιές εξυφωμένες
Και μεταμορφωμένες απ’ το διάφανο φως ,
Ελεύθερες τώρα δεσπόζουν για πάντα ,
Κι έτσι εγώ σταθερά θα μπορώ να πατήσω
Μέσα στο απέραντο διάστημα ,
Νικώντας κάθε πόνο στη λάμψη του προσώπου σου
Τη στιγμή που τα όνειρα πάλι προβάλλουν
Σαν αστραπές γύρω απ’ το Δέντρο της Ζωής .
Μετάφραση : Ευγένιος Αρανίτσης
λίγα λόγια για τα ποιήματα του Μαρξ
Παρ' όλο που παραμένει για τους
περισσότερους άγνωστο, ο Καρλ Μαρξ έγραφε και ποίηση. Το αντικείμενο
των ερωτικών ποιημάτων του ονομάζεται Τζένη Φον Βεστφάλεν, μια
δεσποινίδα τέσσερα χρόνια μεγαλύτερή του, "σπάνια διασταύρωση
σκωτσέζικης και πρώσικης αριστοκρατίας".
Οι δύο νέοι αρραβωνιάστηκαν στα κρυφά το 1836 (ο Μαρξ ήταν σε ηλικία μόλις 18 χρονών) κι ο αρραβώνας του διήρκεσε 7 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων ο υπομονετικός Καρλ απηύθυνε 4 τόμους (!) με ποιήματα ερωτικών και ρομαντικών εμπνεύσεων προς τη μέλλουσα σύζυγό του. Η Τζένη, ωστόσο κι ο πατέρας του, Χάινριχ Μαρξ, αποθάρρυναν την ενασχόλησή του με τα ερωτικά ποιήματα. Ο πατέρας του, μάλιστα τον παρότρυνε να αφήσει τα ερωτόλογα και να ασχοληθεί σοβαρά με τη σύνθεση μιας ωδής για τη νίκη της Πρωσίας στο Βατερλώ. Η μέλλουσα μνηστή του από την άλλη, προσπαθούσε συχνά να επαναφέρει τον Καρλ στην πραγματική ζωή προτρέποντάς τον να παρατήσει τη λύρα των στοργικών στοχασμών και να ασχοληθεί με την επιστημονική έρευνα, καθώς (όπως αναφέρει κι ο Ευγένιος Αρανίτσης στον πρόλογο της ελληνικής έκδοσης των ερωτικών ποιημάτων του Μαρξ) "αντιλαμβανόταν τη φιλοσοφική ιδιοφυΐα του πολύ πιο καλά απ' ότι την αντιλαμβάνονταν αργότερα ο Χρουτσώφ ή η χήρα του Μάο".
Η ποίηση του Μαρξ δεν είναι σπουδαία λογοτεχνικά. Θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε στομφώδη και μέτρια από τεχνική άποψη. Είναι, όμως, πέρα για πέρα ειλικρινής και μπορεί να μην είναι σημαντική για την ανθρωπότητα όσο το πολιτικό του έργο, αποτελεί όμως αναπόσπαστο τμήμα του, γιατί ο Μαρξ-ποιητής είναι το ίδιο πρόσωπο με τον Μαρξ-φιλόσοφο.
Ο παλιομοδίτικος γερμανικός ρομαντισμός μας ταξιδεύει σε βραδινούς περιπάτους, κλεφτά φιλιά κι υποσχέσεις αιώνιας αγάπης. Ο Καρλ πιστεύει ότι η αγαπημένη του είναι "φτιαγμένη από σεληνόφως" και παραδίδεται πλήρως στο πρωτόγνωρο συναίσθημά του. Αυτή είναι ίσως η πιο έντονη έκφραση της ανθρώπινης πλευράς του ανθρώπου που έθεσε τις βάσεις του κομμουνισμού και κάλεσε τους προλετάριους όλου του κόσμου να αγωνιστούν εναντίον της εκμετάλλευσης.
Εμείς θεωρούμε ενδιαφέρον να διαβάσουμε αυτά τα ποίηματά και σας καλούμε να μην τα περιφρονήσετε...Σας παραθέτουμε ένα από τα μεταφρασμένα ποιήματά του, γιατί οι άνθρωποι που ονειρεύονται την ελευθερία είναι αυτοί που αγαπούν με το πιο πολύ πάθος!
Οι δύο νέοι αρραβωνιάστηκαν στα κρυφά το 1836 (ο Μαρξ ήταν σε ηλικία μόλις 18 χρονών) κι ο αρραβώνας του διήρκεσε 7 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων ο υπομονετικός Καρλ απηύθυνε 4 τόμους (!) με ποιήματα ερωτικών και ρομαντικών εμπνεύσεων προς τη μέλλουσα σύζυγό του. Η Τζένη, ωστόσο κι ο πατέρας του, Χάινριχ Μαρξ, αποθάρρυναν την ενασχόλησή του με τα ερωτικά ποιήματα. Ο πατέρας του, μάλιστα τον παρότρυνε να αφήσει τα ερωτόλογα και να ασχοληθεί σοβαρά με τη σύνθεση μιας ωδής για τη νίκη της Πρωσίας στο Βατερλώ. Η μέλλουσα μνηστή του από την άλλη, προσπαθούσε συχνά να επαναφέρει τον Καρλ στην πραγματική ζωή προτρέποντάς τον να παρατήσει τη λύρα των στοργικών στοχασμών και να ασχοληθεί με την επιστημονική έρευνα, καθώς (όπως αναφέρει κι ο Ευγένιος Αρανίτσης στον πρόλογο της ελληνικής έκδοσης των ερωτικών ποιημάτων του Μαρξ) "αντιλαμβανόταν τη φιλοσοφική ιδιοφυΐα του πολύ πιο καλά απ' ότι την αντιλαμβάνονταν αργότερα ο Χρουτσώφ ή η χήρα του Μάο".
Η ποίηση του Μαρξ δεν είναι σπουδαία λογοτεχνικά. Θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε στομφώδη και μέτρια από τεχνική άποψη. Είναι, όμως, πέρα για πέρα ειλικρινής και μπορεί να μην είναι σημαντική για την ανθρωπότητα όσο το πολιτικό του έργο, αποτελεί όμως αναπόσπαστο τμήμα του, γιατί ο Μαρξ-ποιητής είναι το ίδιο πρόσωπο με τον Μαρξ-φιλόσοφο.
Ο παλιομοδίτικος γερμανικός ρομαντισμός μας ταξιδεύει σε βραδινούς περιπάτους, κλεφτά φιλιά κι υποσχέσεις αιώνιας αγάπης. Ο Καρλ πιστεύει ότι η αγαπημένη του είναι "φτιαγμένη από σεληνόφως" και παραδίδεται πλήρως στο πρωτόγνωρο συναίσθημά του. Αυτή είναι ίσως η πιο έντονη έκφραση της ανθρώπινης πλευράς του ανθρώπου που έθεσε τις βάσεις του κομμουνισμού και κάλεσε τους προλετάριους όλου του κόσμου να αγωνιστούν εναντίον της εκμετάλλευσης.
Εμείς θεωρούμε ενδιαφέρον να διαβάσουμε αυτά τα ποίηματά και σας καλούμε να μην τα περιφρονήσετε...Σας παραθέτουμε ένα από τα μεταφρασμένα ποιήματά του, γιατί οι άνθρωποι που ονειρεύονται την ελευθερία είναι αυτοί που αγαπούν με το πιο πολύ πάθος!
Πολύ ενδιαφέρουσα ανάρτηση, έχω όμως μια παρατήρηση: Η μετάφραση των σονέτων έχει γίνει χωρίς τη χρήση της ομοιοκαταληξίας. Σονέτο χωρίς ομοιοκαταληξία δεν υπάρχει. Όσο δύσκολο και αν είναι ο μεταφραστής πρέπει να καταφέρνει να αποδώσει το ποίημα στην παραδοσιακή μορφή του.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠολύ σωστή παρατήρηση. Δυστυχώς, για άγνωστους σε εμένα λόγους, ο μεταφραστής επέλεξε να μην χρησιμοποιήσει την ομοιοκαταληξία όπως θα έπρεπε. Εδώ έρχεται το παράδειγμα του Βασίλη Ρώτα και το πως προσέγγισε τα σονέτα του Σαίξπηρ. Αλλά δεν έχω να προσθέσω κάτι περισσότερο σε αυτό.
ΑπάντησηΔιαγραφή