«Εφυγε» o Γιάννης Μόραλης Ο ευπατρίδης της ζωγραφικής

Ο μεγαλύτερος ζωγράφος των ημερών μας, ο τελευταίος ευπατρίδης της ελληνικής τέχνης. Ο δάσκαλος, με καταξιωμένους μαθητές, πολλοί από αυτούς επίσης δάσκαλοι. Ο πνευματικός άνθρωπος που μαζί με μερικούς ακόμα συνθέσανε τον πολιτισμό της μεταπολεμικής Ελλάδας. Ο Γιάννης Μόραλης, καταχωρισμένος στους κλασικούς Ελληνες ζωγράφους του 20ού αιώνα, από χθες κατοικεί στο πάνθεον των αθανάτων, μαζί με τους φίλους του Τσαρούχη, Χατζιδάκι, Ελύτη, Γκάτσο, Σεφέρη, Χατζηκυριάκο-Γκίκα, Κουν. Εσβησε πλήρης ημερών, έργου και τιμών, στα 94 του.

Η Ελλάδα, η τέχνη και ο πολιτισμός της φτωχαίνουν πραγματικά από την απώλεια του Γιάννη Μόραλη, του τελευταίου ίσως της παρέας των μεγάλων, που ανανέωσαν την ελληνική τέχνη και σημάδεψαν την πνευματική ζωή του τόπου. Ηταν από εκείνη την πάστα των δημιουργών με πλατιά γνώση και μόρφωση, πάνω στα αρχαία κείμενα, τη φιλολογία, το θέατρο, την ποίηση, την αρχιτεκτονική και την ιστορία, γεγονός που καταδεικνύει την ουμανιστική του αγωγή. Η ζωγραφική του είχε διαρκή διάλογο με άλλες συνιστώσες της τέχνης: θέατρο, ποίηση, μουσική, χορό. Εικονογράφησε ποιητικές συλλογές των Σεφέρη, Ελύτη και άλλων, εκτέλεσε τοιχογραφίες, σχεδίασε κοστούμια και σκηνικά για το Εθνικό Θέατρο, το Θέατρο Τέχνης του Κουν και τα μπαλέτα του Ελληνικού Χοροδράματος της Ραλλούς Μάνου.

Λάτρης του γυναικείου σώματος και της αιώνιας σχέσης άνδρα-γυναίκας, έδωσε έργα ποιητικά, με λυρική αίσθηση, στοχαστική πυκνότητα και ποιότητα. Εργα μνημειακά. Ο άνθρωπος και κυρίως η γυναίκα, αλλά και η εξισωτική σχέση της ζωής, Ερωτας και Θάνατος απλώθηκαν σε όλη την εξέλιξη της τεχνοτροπίας του μέχρι τα «Επιτύμβια» και τα «Επιθαλάμια», έργα - σταθμοί, μέχρι τον απόλυτο αφηρημένο γεωμετρισμό και μέχρι τότε που στο πλαστικό του αλφαβητάρι μένουν ελάχιστες καμπύλες. «Οι δύο αντίθετες καμπύλες, η ώχρα και το μαύρο», όπως έγραφε ο Ελύτης, με τις οποίες «επέτυχε να μετατρέψει την ομιλία του σε οπτικό φαινόμενο, κατά τρόπο μοναδικό». Ως δάσκαλος, στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, επί 36 χρόνια, από το 1947 έως το 1983, ο Μόραλης ανέδειξε σπουδαίους ζωγράφους. Οταν αποχώρησε, λέγεται πως οι εννιά στους δέκα καθηγητές υπήρξαν μαθητές του. Πάνω απ όλα δίδαξε την ελευθερία της εικαστικής γλώσσας, το ήθος, την πειθαρχία και τη συνέπεια. «Η αυτοπειθαρχία σε απελευθερώνει», έλεγε.
Ευτύχησε να γνωρίσει την καταξίωση και την αναγνώριση, μεγάλες εκθέσεις, εκδόσεις και μελέτες. Ως άνθρωπος ήταν χαμηλών τόνων, φειδωλός στον λόγο ακόμη και για το έργο του. Αγαπούσε τα ανέκδοτα και τις ανεκδοτολογικές διηγήσεις. Δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για το αξίωμα του μέλους της Ακαδημίας Αθηνών. Του αρκούσε να είναι δάσκαλος.

Ο ζωγράφος με την πρώτη του γυναίκα Μαρία Ρουσσέν, λάδι σε μουσαμά

Πριν από περίπου έναν μήνα, ο 94χρονος ζωγράφος, σαν να είχε νιώσει το τέλος να ρχεται, είχε παραιτηθεί. Οταν ένιωσε να μειώνονται οι δυνάμεις του ήθελε να μείνει μόνος στο σπίτι του με ελάχιστα συγγενικά του πρόσωπα και υπό την επίβλεψη του γιατρού του, κυρίου Παϊσιου. Μάλιστα, με το γνωστό του χιούμορ, αρνούμενος να παραβρεθεί στα εγκαίνια της έκθεσης που έγινε πρόσφατα προς τιμήν του στην ΑΣΚΤ, είπε: «Γιατί δεν αφήνετε την έκθεση για μετά τον θάνατό μου!». Αφησε την τελευταία του πνοή χθες στις 3 το μεσημέρι. Θα τον αποχαιρετήσουμε σήμερα στις 11.30 το πρωί στο Α Νεκροταφείο. Η νεκρώσιμος ακολουθία θα ψαλεί στο παρεκκλήσι του Αγίου Λαζάρου. Η επιθυμία του, σύμφωνα με τον αδερφό του Γιώργο Μόραλη, ήταν η κηδεία του να γίνει σε στενό οικογενειακό κύκλο, χωρίς επικήδειους και δημοσιότητα.
Δήμητρα Ρουμπούλα
dirouboula@pegasus.gr
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11380&subid=2&pubid=9032860

(Ξένη δημοσίευση)-ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΥΠΟΥ-ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ-ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΝΙΚΗΤΑ ΚΑΚΛΑΜΑΝΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΟΡΑΛΗ.

   

    ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

    Γραφείο Τύπου

    Τηλ.: 3722163-3722141 Αθήνα, 21-12-2009

   

    ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΝΙΚΗΤΑ ΚΑΚΛΑΜΑΝΗ

    ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΟΡΑΛΗ

   

    Ο φτερωτός άγγελος -τυπικό μοτίβο του Γιάννη Μόραλη- "πήρε" τον μεγάλο της ελληνικής ζωγραφικής για πάντα από κοντά μας. Ο Γιάννης Μόραλης υπήρξε ο εικαστικός που "διάβασε" καλύτερα απ' τον καθένα την σύγχρονη Ελλάδα και συνέθεσε την εικόνα του πολιτισμού που θέλουμε να θυμόμαστε με την εικόνα που θέλουμε να έχουμε. Παρηγοριά μας η υστεροφημία του, το εξαιρετικό σε ποσότητα και σπουδαιότητα έργο του, το οποίο και θα μείνει μαζί μας για να δοξάζει τον ίδιο και την Ελλάδα.
http://www.ana.gr/anaweb/user/showprel?service=3&maindoc=8253942

Το τελευταίο αντίο στο ζωγράφο Γιάννη Μόραλη

21 Δεκεμβρίου 2009, 09:22

Μέγεθος γραμμάτων:

Τελευταίο αντίο σήμερα για τον Γιάννη Μόραλη, ο οποίος έσβησε σε ηλικία 93 ετών την Κυριακή.

Η κηδεία του σπουδαίου ζωγράφου και δασκάλου θα τελεστεί σε στενό οικογενειακό κύκλο στο Πρώτο Νεκροταφείο.

Ο Γιάννης Μόραλης ήταν ο καλλιτέχνης που σφράγισε με το έργο του την μεταπολεμική τέχνη στην Ελλάδα.

Ο Μόραλης τιμήθηκε πρώτη φορά με βραβείο ζωγραφικής το 1940. Το 1965, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος τού απένειμε τον Ταξιάρχη του Φοίνικος. Το 1973 έλαβε Χρυσό Μετάλλιο στη Διεθνή Έκθεση του Μονάχου. Το 1979 του απονεμήθηκε το Αριστείο των Τεχνών από την Ακαδημία Αθηνών.

Αποχώρησε από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών το 1983, και το 1988, η Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας τον τίμησε με μεγάλη αναδρομική έκθεση. Το 1999 του απονεμήθηκε το μετάλλιο του Ταξιάρχη της Τιμής. Έργα του ανήκουν σε δημόσιες και ιδιωτικές σχολές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Zougla.gr                                     
http://www.madata.gr/index.php/epikairotita/social/48475.html

Έφυγε πλήρης ημερών ο Γιάννης Μόραλης

σχολιάστε και εσείς

ΑΘΗΝΑ 20/12/2009

• 
• 
• 

Διαφημίσεις Google

Πινακες Ζωγραφικης
Διάσημοι πίνακες γνωστών ζωγράφων.
Δείτε τις συλλογές μας!
www.esk.gr

Φτωχότερος είναι ο κόσμος της τέχνης και του πολιτισμού από την Κυριακή (20/12) μετά τον θάνατο του κορυφαίου Έλληνα ζωγράφου, Γιάννη Μόραλη. Ο σπουδαίος εικαστικός έφυγε από τη ζωή, πλήρης ημερών, σε ηλικία 93 ετών. Το έργο του σφράγισε ανεξίτηλα τα τελευταία 60 και πλέον χρόνια ζωγραφικής στην Ελλάδα...

Έγινε δεκτός στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών σε ηλικία μόλις 15 ετών, το 1931, όπου και μαθήτευσε στο πλευρό κορυφαίων ζωγράφων, όπως ο Παρθένης και ο Αργυρός. Το 1937 έφυγε, με υποτροφία της Ακαδημίας Αθηνών, για τη Ρώμη, ενώ στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές του και έκανε τα πρώτα του επαγγελματικά βήματα.

Το 1947 εκλέχτηκε τακτικός καθηγητής της προπαρασκευαστικής τάξης στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Δύο χρόνια αργότερα πρωτοπορεί μαζί με άλλους καλλιτέχνες (ανάμεσά τους ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Νίκος Εγγινόπουλος και ο Νίκος Χατζηκυριάκος - Γκίκας) και  στην εικαστική ζωή του τόπου ιδρύοντας την καλλιτεχνική ομάδα ''Αρμός''.

Το 1959 πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση στην Αθήνα, ενώ είχε προγηθεί η ενασχόλησή του με τη σκηνογραφία ως στενός συνεργάτης Καρόλου Κουν στο Θέατρο Τέχνης και αργότερα στο Εθνικό Θέατρο.

Πολυάριθμες και οι βραβεύσεις, που συνοδεύουν το έργο του. Το 1965, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος τού απένειμε τον Ταξιάρχη του Φοίνικος. Το 1973 έλαβε Χρυσό Μετάλλιο στην Διεθνή Έκθεση του Μονάχου. Το 1979 του απονεμήθηκε το Αριστείο των Τεχνών από την Ακαδημία Αθηνών. Το 1999 του απονεμήθηκε το μετάλλιο του Ταξιάρχη της Τιμής.

Το έργο του Μόραλη περιλαμβάνει επιπλέον εικονογραφήσεις βιβλίων των ποιητών Ελύτη και Σεφέρη, εξώφυλλα δίσκων μουσικής, γλυπτά, τοιχογραφίες. Στα πιο γνωστά του έργα συγκαταλέγονται οι διακοσμήσεις της ΒΔ και της ΝΑ πλευράς του Ξενοδοχείου Χίλτον της Αθήνας, και οι συνθέσεις του στον σταθμό Πανεπιστημίου του μητροπολιτικού σιδηροδρόμου της Αθήνας.

http://www.nooz.gr/page.ashx?pid=9&aid=1082354&cid=153Zougla.gr