Επισκόπηση αριστερού περιοδικού τύπου

αναδημοσίευση από το περιοδικό "Σοσιαλισμός από τα κάτω",που μόλις κυκλοφόρησε
http://www.sek-ist.gr/SAK/

γράφει ο Θανάσης Καμπαγιάννης


Στο τιμόνι των περιοδικών εκδόσεων που κυκλοφόρησαν το τελευταίο δίμηνο βρίσκεται η ελληνική ιστορία.

Το Αρχειοτάξιο (τεύχος 12, Ιούνιος 2010), το περιοδικό των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) που κυκλοφορεί κάθε χρόνο, είναι αφιερωμένο στη δεκαετία 1957-1967. Μέσα από τις σελίδες του, βασισμένες στο πλούσιο αρχειακό υλικό των ΑΣΚΙ, αναβιώνει η ιστορία της Αριστεράς και του εργατικού κινήματος της εποχής. Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει στην εργασία του Λεωνίδα Καλλιβρετάκη με τίτλο «Το «σαμποτάζ» του Έβρου χωρίς ζάχαρη». Την άνοιξη του 1965, λίγες βδομάδες πριν το πραξικόπημα των Ανακτόρων και την έκρηξη των Ιουλιανών, το στρατιωτικό παρακράτος στήνει μια από τις - μετέπειτα - πιο διάσημες προβοκάτσιες. Πρόκειται για το σαμποτάζ των μηχανοκίνητων οχημάτων της 117 Μοίρας Πεδινού Πυροβολικού, που ο διοικητής του στρατοπέδου (άσημος τότε) Γεώργιος Παπαδόπουλος αποδίδει σε «συνωμοσία των κομμουνιστών». Αυτό που στη συνέχεια θα αποκαλυφθεί είναι μια μεθοδευμένη προβοκάτσια του Παπαδόπουλου σε βάρος ενός αριστερού φαντάρου της Μοίρας, που αναγκάστηκε στη συνέχεια υπό την πίεση φριχτών βασανιστηρίων να «ομολογήσει» την υποτιθέμενη συνωμοσία. Ο Καλλιβρετάκης ανασυνθέτει με επιτυχία την σκοτεινή αυτή ιστορία (που έχει λαθεμένα μείνει γνωστή ως το «σαμποτάζ με τη ζάχαρη»). Περιγράφει το ξεσκέπασμα της σκευωρίας, αλλά και το κουκούλωμά και την αθώωση των υπευθύνων από πλευράς Κράτους και Δικαιοσύνης, με την ανοχή της κυβέρνησης του Κέντρου. Δύο χρόνια μετά, ο άσημος Συνταγματάρχης Παπαδόπουλος θα ενορχήστρωνε το Απριλιανό



Πραξικόπημα.

Το περιοδικό Διάπλους (τεύχος 32) περιέχει ένα αφιέρωμα με τίτλο «1940-1950: Η κρίσιμη δεκαετία». Ανάμεσα στα άλλα άρθρα, ξεχωρίζουν οι παρεμβάσεις της Τασούλας Βερβενιώτη για τους έγκλειστους ανηλίκους του Εμφυλίου, της Δήμητρας Λαμπροπούλου για τους πολιτικούς κρατούμενους και του Δημήτρη Λιβιεράτου (υπό μορφή συνέντευξης) για το εργατικό κίνημα τα μέσα της δεκαετίας του 1940.

Το περιοδικό Τα Ιστορικά (27ος τόμος, τεύχος 52, Ιούνιος 2010) κυκλοφορεί με πολλές ενδιαφέρουσες μελέτες από τις οποίες θα αναφερθούμε ειδικά σε δύο. Η πρώτη είναι της Ελένης Κυραμαργιού με θέμα «Οι μετονομασίες των οικισμών της Ελλάδας», που πραγματεύεται τη συγκεκριμένη πτυχή του εξελληνισμού της ελλαδικής επαρχίας τα πρώτα τριάντα χρόνια του 20ού αιώνα. Η δεύτερη είναι του Παρασκευά Μουρατίδη με τίτλο «Τα Ιουλιανά στις εμπορικές θεατρικές/κινηματογραφικές κωμωδίες» Ο παλιός ελληνικός κινηματογράφος σπάνια αναφέρεται ρητά στη δράση της Αριστεράς και του κινήματος, γεγονός που έχει αναμφισβήτητα σχέση με τις απαγορεύσεις και την καταστολή του μετεμφυλιακού κράτους της Δεξιάς. Κι όμως υπάρχουν έργα στα οποία η πολιτική συγκυρία καταφέρνει να βρει το δρόμο της στη σκηνή. Ο Μουρατίδης εντοπίζει αυτές τις ταινίες και τις θεατρικές παραστάσεις με κέντρο αναφοράς τα Ιουλιανά του 1965. Το φετινό καλοκαίρι κύλισε σε ρυθμούς ταξικής πάλης, αλλά και σε ρυθμούς Μουντιάλ. Το περιοδικό Monthly Review (τεύχος 65, Μάιος 2010) κυκλοφορεί με θέμα την «Γεωπολιτική του Αθλητισμού». Στα άρθρα του εξετάζεται πώς επηρέασαν τον αθλητισμό (και όταν μιλάμε για αθλητισμό εννοούμε κατά κύριο λόγο τους Ολυμπιακούς Αγώνες και το ποδόσφαιρο) οι ιμπεριαλιστικές ισορροπίες, η ανάδυση των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων μετά τον Πόλεμο και το ξαναμοίρασμα της γεωπολιτικής τράπουλας την τελευταία εικοσαετία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η επιλογή του Ρίο της Βραζιλίας (αντί του Σικάγο των ΗΠΑ) ως τόπου διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων του 2016, επιλογή που για πολλούς αναλυτές αντιστοιχεί με την αυξανόμενη επιρροή των περιφερειακών δυνάμεων εκτός του κύκλου των G7. Το άρθρο του Αντόνιο Μισσιρόλι με τίτλο «Οι ευρωπαϊκές ποδοσφαιρικές κουλτούρες και η ενοποίησή τους: ο «σύντομος» εικοστός αιώνας» περιέχει πολλές ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την ιστορία του ποδοσφαίρου είτε είναι κανείς φίλος του αθλήματος είτε όχι.

Για όσες και όσους διαβάζουν αγγλικά, να θυμίσουμε ότι κυκλοφόρησε το νέο τεύχος του International Socialism Journal (τεύχος 127), του θεωρητικού περιοδικού του αγγλικού Socialist Workers Party (SWP). Ξεχωρίζουμε το κείμενο της Judith Orr με τίτλο «Marxism and Feminism Today» και τη συνέχεια της εργασίας του John Newsinger για το εργατικό κίνημα στις ΗΠΑ τη δεκαετία του ΄30 με τίτλο «1937: the year of the sit-down». Τέλος, το άρθρο του Gonzalo Pozo με τίτλο «Reassessing the permanent arms economy»: η θεωρία της διαρκούς οικονομίας των όπλων μαζί με αυτή του χαρακτηρισμού των σταλινικών καθεστώτων ως καθεστώτων κρατικού καπιταλισμού προσέφεραν τα απαραίτητα εργαλεία για τον ορθό προσανατολισμό των επαναστατών μαρξιστών στη διάρκεια του 20ού αιώνα. Ο Pozo πραγματεύεται τα βασικά σημεία της θεωρίας όπως αυτή διατυπώθηκε κυρίως από τον Τόνι Κλιφ και τον Εντ Σαρντ, την επαναθεμελίωσή της από τον Μάικ Κίντρον και τον Κρις Χάρμαν, αλλά και τις μετέπειτα κριτικές. Το τεύχος κλείνει όπως πάντα με ένα πλούσιο τμήμα βιβλιοκριτικής της πιο πρόσφατης εκδοτικής παραγωγής.