Η «χαμένη Ατλαντίδα» του Μ. Καραγάτση

Μια περιπετειώδης ιστορία φαντασίας γραμμένη στη διάρκεια της Κατοχής.

Από την Ιταλία του Μουσολίνι. «Το καλοκαίρι του 1942, το ελληνικό υποβρύχιο "Νηρηΐς" βρισκόταν σε αποστολή περιπολίας στον Ατλαντικό Ωκεανό, όχι μακριά από το Γιβραλτάρ» και την «ημέρα περιΤο 1940, ανήμερα το Δεκαπενταύγουστο, η Ελλάδα συγκλονίζεται από τον απρόκλητο τορπιλισμό του καταδρομικού «Έλλη» στο λιμάνι της Τήνου απολούσε εν καταδύσει». Μια νύχτα όμως «ακούστηκε μακριά ο βόμβος ενός αεροπλάνου»…

Οι γερμανικές βόμβες είχαν βρει το στόχο τους. Οι ναύτες τότε παίρνουν διαταγή από τον κυβερνήτη, τον υποπλοίαρχο Γιάννη Ρεΐζη, να κλείσουν τις υδατοστεγείς πόρτες που χωρίζουν το κεντρικό διαμέρισμα του υποβρυχίου από την πλώρη και την πρύμνη. «Κλείσατε φράκτας και πώματα ασφαλείας!» τους φωνάζει.

Όσοι ξεμένουν στα μέρη του υποβρυχίου που προοδευτικά πλημμυρίζουν «καταλαβαίνουν πως ήρθε η ώρα να πεθάνουν». Αλλά «θα πεθάνουν σαν Έλληνες! Στέκονται όρθιοι σε στάση προσοχής. Και με φωνή σταθερή τραγουδούν τον εθνικό μας ύμνο. Κι όταν πια το νερό έφτασε κοντά στο στόμα τους, όταν δηλαδή ήρθε η στιγμή του θανάτου, φώναξαν όλοι μαζί "Ζήτω η Ελλάδα!" και πνίγηκαν»…

«Πέθαναν σαν πραγματικά Ελληνόπουλα για το μεγαλείο της γλυκιάς πατρίδας» γράφει ο Μ. Καραγάτσης στο διήγημά του «Ένας χαμένος κόσμος», το οποίο έγραψε στη διάρκεια της Κατοχής - γι' αυτό άλλωστε τούτος ο παθιασμένος, εμψυχωτικός τόνος. Πρόκειται για μια περιπετειώδη ιστορία φαντασίας για νεότερους κυρίως αναγνώστες, στα πρότυπα του Ιουλίου Βερν.

Το επταμελές πλήρωμα που παραμένει ζωντανό στο κεντρικό μέρος της «Νηρηΐδας» βυθίζεται ενενήντα ένα μέτρα (όπως λέει το μανόμετρο) κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας και φτάνει στον πάτο. Δεν μπορούν να κάνουν τίποτα. «Κι αυτούς τους περίμενε ο φοβερότερος θάνατος που υπάρχει: η ασφυξία».

Ξαφνικά το σιδερένιο κήτος αναταράσσεται και αρχίζει σιγά σιγά να ανεβαίνει προς την επιφάνεια. Ο μοναδικός Άγγλος της παρέας, ο ανθυποπλοίαρχος Ρέτζιναλντ Ντένις, που συμβούλεψε τους υπόλοιπους να χαλαρώσουν και να πιουν λίγο ουίσκι πριν εγκαταλείψουν για πάντα τον μάταιο τούτο κόσμο, λέει «παράξενος χταπόδος, σηκώνουν ολόκληρος υποβρύκιος!». Κατά τα λοιπά, ενσαρκώνει τον ορθολογισμό απέναντι στον αυθόρμητο συναισθηματισμό των Ελλήνων.

Ο ναύτης Ανδρέας Καρράς αναλαμβάνει - με μια μάσκα οξυγόνου - να διαλευκάνει το ευχάριστο μυστήριο ώσπου αντικρίζει έκπληκτος δυο «παράξενα όντα», που όπως γράφει ο Καραγάτσης ήταν «δυο άνδρες μέτριοι στο ανάστημα, μελαχρινοί, ντυμένοι με ωραιότατες χλαμύδες», δυο Άτλαντες αίφνης.

Η επιχείρηση διάσωσης του πληρώματος ολοκληρώνεται επιτυχώς. Τώρα «βρίσκονταν στη μυθική Ατλαντίδα, που βυθίστηκε στη θάλασσα το 2136 π.χ., από ένα λάθος του σοφού Καλλιστίνου, που είχε ανακαλύψει τη διάσπαση του ατόμου. Αν όμως η Ατλαντίδα βυθίστηκε, οι κάτοικοί της - οι Άτλαντες - δεν πνίγηκαν. Και τούτο επειδή από τότε γνώριζαν επιστημονικά μέσα για να ζει ο άνθρωπος στο νερό».

Η ξεχωριστή, υποθαλάσσια και πρωτοποριακή αυτή πολιτεία τους καταπλήσσει με τα θαυμαστά επιτεύγματά της. Εκείνοι όμως θέλουν να φύγουν, να επιστρέψουν στους αγαπημένους τους, εν ολίγοις στο παρόν τους -όσο σκληρό κι αν είναι. Τα πράγματα περιπλέκονται όταν ο γέρος «Άρχων της Σοφίας» δεν τους επιτρέπει να φύγουν επειδή υποτίθεται ότι θα μαρτυρήσουν στον έξω κόσμο την ύπαρξη της Ατλαντίδας και θα την θέσουν σε κίνδυνο. Αρχίζουν έτσι να καταστρώνουν σχέδια διαφυγής. Ένας μόνο θα καταφέρει να δραπετεύσει - ένας ερωτευμένος.

Το διήγημα αυτό του Μ. Καραγάτση πρωτοδημοσιεύτηκε σε συνέχειες, με εικονογράφηση του Θ. Ανδρεόπουλου στο εβδομαδιαίο περιοδικό «Ελληνόπουλο» (7 Σεπτεμβρίου 1946 έως 21 Δεκεμβρίου 1946, τχ. 71-86). Το «Ελληνόπουλο», ήταν ένα «εβδομαδιαίο περιοδικό για αγόρια και κορίτσια» και κυκλοφορούσε από τον εκδοτικό οίκο Δημητρίου Δημητράκου.

Την επανέκδοση αυτή της «Εστίας» (με εικονογράφηση του Νίκου Καμπασελέ) συνοδεύει ένα κατατοπιστικό επίμετρο του Παναγιώτη Σφαλαγκάκου (υποψήφιος διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ που εκπονεί διατριβή πάνω στη θεματική των μυθιστορημάτων του Καραγάτση) το οποίο βοηθά τον αναγνώστη να εντάξει το διήγημα στο λογοτεχνικό σύμπαν αυτού του «γεννημένου παραμυθά».

«Η σχέση του Καραγάτση με την ιστορία και τη μυθολογία ήταν βαθιά και στενή» γράφει ο ίδιος υπογραμμίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι ο συγγραφέας «επιχειρεί να χτίσει μια γέφυρα που θα ενώνει τη σύγχρονη Ελλάδα με την αρχαία». Το ενδιαφέρον ωστόσο είναι ότι οι Έλληνες της ιστορίας «μπορεί να είναι απόγονοί τους, ωστόσο δεν παύουν να τους βλέπουν ως εχθρούς ή ως εμπόδιο» τους Άτλαντες οι οποίοι συμβολίζουν μια πολύ βαριά κληρονομιά.

«Μήπως τελικά το παραμύθι εξιστορεί την περιπέτεια του ελληνισμού, ο οποίος έχει καταφέρει να επιβιώσει - έστω και «πάρα τρίχα» - τόσες φορές; Αν είναι έτσι, αυτή η πτυχή καθιστά το διήγημα ακόμα πιο επίκαιρο στις μέρες μας» καταλήγει.

Ένας χαμένος κόσμος

Μ. Καραγάτσης

Εικονογράφηση Νίκος Καμπασελέ

Επίμετρο Παναγιώτης Σφαλαγκάκος

Εκδόσεις της Εστίας, 2012, σελ. 87, τιμή 11 ευρώ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=470874 

Οι Γυναίκες του Νίτσε

Μέσα από την παρουσίαση των γυναικών που αγάπησε ο Φρίντριχ Νίτσε αποδεικνύεται ότι ο γερμανός φιλόσοφος ήταν κάθε άλλο παρά μισογύνης.

Παρουσιάζοντας τις γυναίκες που σημάδεψαν τη ζωή του Φρίντριχ Νίτσε, το βιβλίο αυτό αναλαμβάνει μια ηρωική αποστολή: να αποδείξει ότι ίσως ο πιο διαβόητος μισογύνης της δυτικοευρωπαϊκής διανόησης κατά βάθος σεβόταν και αγαπούσε τις γυναίκες.

Η προσωπική ζωή του Νίτσε θα μπορούσε να ήταν συγκλονιστική: ως ένθερμος υποστηρικτής και φίλος του Βάγκνερ, καταλήγει ο μεγαλύτερος κρυφός θαυμαστής της γυναίκας του, Κοζίμα. Τελικά έρχεται σε ρήξη και με τους δύο, αλλά ως το τέλος της ζωής του δεν παύει να θεωρεί την Κοζίμα ενσάρκωση του γυναικείου προτύπου.

Δεν στέκεται περισσότερο τυχερός ούτε στη γνωριμία του με τη Λου Σαλομέ, αρχικώς μαθήτριά του και στη συνέχεια φίλη του Ρίλκε και μαθήτρια του Φρόιντ. Για τα μάτια της τσακώνεται ακόμη και με την αδελφή του, Ελίζαμπετ. Η νεαρή δεσποινίς όμως επιλέγει να ανταποκριθεί στα δειλά υπονοούμενα του φιλοσόφου μόνο πλατωνικά.

Οι μεγαλύτερες ήττες του Νίτσε σημειώνονται από τις γυναίκες που ενδιαφέρονταν γι' αυτόν: ήταν είτε άσχημες είτε πολύ μεγαλύτερές του είτε, το συνηθέστερο, και τα δύο. Σε ένα γράμμα του λέει για τη θαυμάστριά του Ρέζα Σιρνχόφεν: «Κρίμα που είναι τόσο άχαρη. Δεν αντέχω τόσο πολύ τον συγχρωτισμό με την ασχήμια». Ακόμη και για τη Λου Σαλομέ, ο Νίτσε γράφει: «Αυτή η κοκαλιάρα, βρομερή, ελεεινή μαϊμού με τα στραβά στήθη - μια μάστιγα!».

Εξαιτίας τέτοιων αποφθεγμάτων σταχυολογημένων από τις επιστολές του ο Νίτσε δικαιολογημένα έχει κερδίσει τον τίτλο του μισογύνη. Αν όμως δεν ληφθούν υπόψη ξεχωριστά, αλλά επανατοποθετηθούν στη σωστή τους θέση στο ψηφιδωτό της ζωής του, μας επιτρέπουν να κατανοήσουμε πώς προέκυψαν. Η πάντα εύθυμη Ρέζα Σιρνχόφεν τού έσπαγε τα νεύρα, ενώ η Λου Σαλομέ, στο πρόσωπο της οποίας είχε εναποθέσει όλες τις ελπίδες του για τη δημιουργία ενός πνευματικού τριγώνου με τον άσπονδο φίλο του, Πάουλ Ρέε, και τον ίδιο, τον είχε μόλις παρατήσει σύξυλο και συνέχιζε τις αναζητήσεις της μόνο με τον Ρέε.

Ο εγκρατής Νίτσε, που είχε γαλουχηθεί σε ένα σεβαστικό σπιτικό από την εξαιρετικά αυστηρή μητέρα του, υπέφερε τα πάνδεινα από αυτήν και την αδελφή του. Οποια γυναίκα ερωτευόταν τον απέρριπτε, όποια απέρριπτε αυτός τον καταδίωκε. Πέθανε χωρίς ποτέ να έχει βρει μια γυναικεία συντροφιά να του συμπαρασταθεί στη μαρτυρική ζωή του. Με τα δεδομένα αυτά γίνεται ξεκάθαρο ότι ο Νίτσε κάθε άλλο παρά μισογύνης ήταν.

Η Αλεξάνδρα Σαμοθράκη είναι θεατρολόγος και συγγραφέας.

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=471014

Νικηφόρος Βρεττάκος - Ποιήματα

Τhe Greek language Nikiforos Vrettakos Τhe Greek language (translated by Marjorie Chambers)   When Ι sometime leave this light Ι shall meander upwards like a murmuring stream. And if by chance somewhere among the azure corridors Ι meet with angels, Ι shall speak to them in Greek, since they do not know languages. They speak among themselves with music.

Ὁ ἀγρὸς τῶν λέξεων Ὅπως ἡ μέλισσα γύρω ἀπὸ ἕνα ἄγριο λουλοῦδι, ὅμοια κ᾿ ἐγώ. Τριγυρίζω διαρκῶς γύρω ἀπ᾿ τὴ λέξη. Εὐχαριστῶ τὶς μακριὲς σειρὲς τῶν προγόνων, ποὺ δούλεψαν τὴ φωνή, τὴν τεμαχίσαν σὲ κρίκους, τὴν κάμαν νοήματα, τὴ σφυρηλάτησαν ὅπως τὸ χρυσάφι οἱ μεταλλουργοὶ κ᾿ ἔγινε Ὅμηροι, Αἰσχύλοι, Εὐαγγέλια κι ἄλλα κοσμήματα. Μὲ τὸ νῆμα τῶν λέξεων, αὐτὸν τὸ χρυσὸ τοῦ χρυσοῦ, ποὺ βγαίνει ἀπ᾿ τὰ βάθη τῆς καρδιᾶς μου, συνδέομαι· συμμετέχω στὸν κόσμο. Σκεφτεῖτε: Εἶπα καὶ ἔγραψα, «Ἀγαπῶ».

Τhe field of words Nikiforos Vrettakos Τhe field of words (translated by Marjorie Chambers) Like the bee round a wild flower, so am Ι. Ι prowl continuously around the word. Ι thank the long lines of ancestors who moulded the voice. Cutting it into links, they made meanings. Like smelters they forged it into gold and it became Homer, Aeschylus, the Gospels and other jewels. With the thread of words, this gold from gold, which comes from the depths of my heart, Ι am linked, Ι take part in the world. Consider: Ι said and wrote, «Ι love».

Ἂν δὲν μοῦ ῾δινες ποίηση Κύριε Ἂν δὲ μοῦ ῾δινες τὴν ποίηση, Κύριε, δὲ θἄχα τίποτα γιὰ νὰ ζήσω. Αὐτὰ τὰ χωράφια δὲ θἆταν δικά μου. Ἐνῷ τώρα εὐτύχησα νἄχω μηλιές, νὰ πετάξουνε κλώνους οἱ πέτρες μου, νὰ γιομίσουν οἱ φοῦχτες μου ἥλιο, ἡ ἔρημός μου λαό, τὰ περιβόλια μου ἀηδόνια. Λοιπόν; Πῶς σοῦ φαίνονται; Εἶδες τὰ στάχυά μου, Κύριε; Εἶδες τ᾿ ἀμπέλια μου; Εἶδες τί ὄμορφα ποὺ πέφτει τὸ φῶς στὶς γαλήνιες κοιλάδες μου; Κι᾿ ἔχω ἀκόμη καιρό! Δὲν ξεχέρσωσα ὅλο τὸ χῶρο μου, Κύριε. Μ᾿ ἀνασκάφτει ὁ πόνος μου κι᾿ ὁ κλῆρος μου μεγαλώνει. Ἀσωτεύω τὸ γέλιο μου σὰν ψωμὶ ποὺ μοιράζεται. Ὅμως, δὲν ξοδεύω τὸν ἥλιό σου ἄδικα. Δὲν πετῶ οὔτε ψίχουλο ἀπ᾿ ὅ,τι μοῦ δίνεις. Γιατί σκέφτομαι τὴν ἐρμιὰ καὶ τὶς κατεβασιὲς τοῦ χειμῶνα. Γιατί θἄρθει τὸ βράδι μου. Γιατί φτάνει ὅπου νἆναι τὸ βράδι μου, Κύριε, καὶ πρέπει νἄχω κάμει πρὶν φύγω τὴν καλύβα μου ἐκκλησιὰ γιὰ τοὺς τσοπάνηδες τῆς ἀγάπης.

Μιὰ μυγδαλιὰ καὶ δίπλα της... Μιὰ μυγδαλιὰ καὶ δίπλα της, ἐσύ. Μὰ πότε ἀνθίσατε; Στέκομαι στὸ παράθυρο καὶ σᾶς κοιτῶ καὶ κλαίω. Τόση χαρὰ δὲν τὴν μποροῦν τὰ μάτια. Δός μου, Θεέ μου, ὅλες τὶς στέρνες τ᾿ οὐρανοῦ νὰ στὶς γιομίσω.

Ἡ βρύση τοῦ πουλιοῦ Κάνε με ἀηδόνι Θεέ μου, πᾶρε μου ὅλες τὶς λέξεις κι ἄφησέ μου τὴ φωτιά, τὴ λαχτάρα, τὸ πάθος, τὴν ἀγάπη, νὰ τραγουδῶ ἔτσι ἁπλά, ὅπως τραγουδοῦσαν οἱ γρῦλοι μία φορὰ κι ἀντιλαλοῦσε ἡ Πλούμιτσα τὴ νύχτα. Ὅπως ἡ βρύση τοῦ Πουλιοῦ μὲς στὴ φτέρη. Νὰ γιομίζω μὲ τὸ μουμούρισμά μου τὴ μεγάλη κυψέλη τ᾿ οὐρανοῦ. Νὰ θησαυρίζω τὰ νερὰ τῶν βροχῶν καὶ τὶς ἀνταύγειες ἀπ᾿ τὸ θαῦμα τοῦ κόσμου. Νὰ μ᾿ ἁπλώνουν τὶς φοῦχτες τους οἱ ἄνθρωποι κι ἕνας ἕνας νὰ προσπερνοῦν. Κι ἀδιάκοπα νὰ ρέω τὴ ζωή, τὴν ἐλπίδα, τὴ λάμψη τοῦ ἥλιου, τοῦ ἡλιογέρματος τὸ γαρουφαλένιο ψιχάλισμα στὰ ὄρη, τὴ χαρά, τὰ χρώματα νὰ ρέω τοῦ οὐράνιου τόξου καὶ τὴ βροχούλα τῆς ἀστροφεγγιᾶς. Ὢ τί καλὰ πού ῾ναι σ᾿ αὐτὸν τὸν κόσμο!

Εἰρήνη εἶναι ὅταν... Εἰρήνη, λοιπόν, εἶναι ὅ,τι συνέλαβα μὲς ἀπ᾿ τὴν ἔκφραση καὶ μὲς ἀπ᾿ τὴν κίνηση τῆς ζωῆς. Καὶ Εἰρήνη εἶναι κάτι βαθύτερο ἀπ᾿ αὐτὸ ποὺ ἐννοοῦμε ὅταν δὲν γίνεται κάποτε πόλεμος. Εἰρήνη εἶναι ὅταν τ᾿ ἀνθρώπου ἡ ψυχὴ γίνεται ἔξω στὸ σύμπαν ἥλιος. Κι ὁ ἥλιος ψυχὴ μὲς στὸν ἄνθρωπο. (ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ ἔργο: Δυὸ ἄνθρωποι μιλοῦν γιὰ τὴν εἰρήνη τοῦ κόσμου)

---

Σύντομο Βιογραφικό: Γεννήθηκε τὸ 1913 στὶς Κροκεὲς τῆς Λακωνίας. Ἐγκατέλειψε τὴν Νομικὴ σχολὴ γιὰ νὰ ἀφιερωθεῖ ὁλοκληρωτικά στὴν λογοτεχνία. Ἐξέδωσε περισσότερες ἀπὸ 15 ποιητικὲς συλλογὲς καὶ ἀρκετὰ πεζὰ ἔργα. Στὰ ἔργα του ἐξυμνεῖ ὅσο λίγοι τὴν ἀγάπη, τὴν εἰρήνη, τὸν ἀνθρωπισμὸ καὶ τὸ ἑλληνικὸ πνεῦμα. Τιμήθηκε μεταξύ ἄλλων, τρεῖς φορὲς μὲ τὸ Πρῶτο Κρατικὸ Βραβεῖο Ποίησης, καθώς καὶ μὲ τὸ Ἀριστεῖο Γραμμάτων ἀπὸ τὴν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν (1982), τῆς ὁποίας ἔγινε μέλος τὸ 1989. Πέθανε στὴν Ἀθήνα τὸ 1991.
Κύρια ἔργα: Κατεβαίνονταs στὴ σιγὴ τῶν αἰώνων (1933), Εἰκόνες ἀπὸ τὸ ἡλιοβασίλεμα (1939), Ἡ ἡρωϊκή συμφωνία (1944), Ἡ παραμυθένια πολιτεία (1947), Τὸ βιβλίο τῆς Μαργαρίτας (1949), Ὁ Ταῢγετος καὶ ἡ σιωπή (1949), Δύο ἄνθρωποι μιλοῦν γιὰ τὴν εἰρήνη τοῦ κόσμου (1949), Στὸν Ρόμπερτ Ὀπενχάϊμερ (1954), Ἡ μητέρα μου στὴν ἐκκλησία (1957), Βασιλική Δρῦς (1958), Ὁ ἕνας ἀπὸ τοὺς δύο κόσμους (1958), Τὸ βάθος τοῦ κόσμου (1961), Ἐκλογὴ (1966), Ὀδύνη (1969), Ὁδοιπορία (1972), Διαμαρτυρία (1974), Τὸ Ἀπογευματινό Ἡλιοτρόπιο (1976), Ὁ Προμηθέας ἢ τὸ παιχνίδι μιᾶς μέρας (1979), Λειτουργία κάτω ἀπ᾿ τὴν Ἀκρόπολη (1981), Τὰ ποιήματα (1981), Ὁ διακεκριμένος πλανήτης (1983), Συνάντηση μὲ τὴ θάλασσα (1991).
Ὁ Νικηφόρος Βρεττάκος (1912-1991), γράφει ὁ Μιχαὴλ Περάνθης, εἶναι «Ποιητὴς τῆς ἐλεύθερης φαντασίας, ἀφήνεται σὲ λυρικὲς ὀνειροπολήσεις, ἄλλοτε στοὺς κανόνες τῆς μετρικῆς καί, συχνότερα, σὲ ρυθμικὴ διαδοχὴ στίχων. Ἰδιοσυγκρασία εὐαίσθητη, φύση συναισθηματικὴ καὶ γνησίως λυρική, τυλίγει τὰ γραπτά του μὲ μιὰ διάχυση τρυφερότητας, δινοντὰς τοὺς τὸ ἅπλωμα, τὸ γύρισμα καὶ τὴν ἐλαστικότητα τῆς φαντασίας του».

Ιστορία: Δεν Ξεχνάμε τα “Μπλόκα”

 

  Ομαδικές συλλήψεις εργατών από ταγματασφαλίτες συνεργάτες των Ναζί.

Ναζί + ταγματασφαλίτες στην κατοχή

Το καλοκαίρι του 1944 οι εργατογειτονιές της Αθήνας και του Πειραιά πλημμύρισαν με αίμα. Το σκηνικό επαναλήφθηκε κάμποσες φορές: τα μπλόκα. Ολόκληρες γειτονιές κυκλωνόταν, και μετά ξεκινούσε το όργιο βίας και τρομοκρατίας. «Έρευνες», μαζικές συλλήψεις, εκτελέσεις, βιασμοί, εμπρησμοί σπιτιών.
Το μπλόκο της Κοκκινιάς στις 17 Αυγούστου έχει μείνει ανεξίτηλα χαραγμένο στην ιστορική μνήμη (και έχει αποθανατιστεί στην ταινία του Α. Κύρου το «Μπλόκο»). Ο απολογισμός της «εκκαθαριστικής επιχείρησης» ήταν τρομακτικός ακόμα και για τα δεδομένα της εποχής. Η γερμανική έκθεση αναφέρει 104 «νεκρούς εχθρούς» και 3.000 ομήρους, που οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Χαϊδάρι – και πολλοί από αυτούς θα συνέχιζαν μέχρι τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των ναζί στην Γερμανία.
Είχαν προηγηθεί στο τέλος του Ιούνη και στον Ιούλη αιματηρά μπλόκα στου Ζωγράφου, στον Βύρωνα, το Δουργούτι (τον σημερινό Νέο Κόσμο), στη Γούβα (τμήμα του Παγκρατιού). Την πρακτική της σύλληψης ομήρων την είχαν ξεκινήσει οι Γερμανοί και τα Τάγματα Ασφαλείας στις 6 Ιούλη στο Περιστέρι. Οι Γερμανοί με την συνοδεία των Ταγματασφαλητών –και την ανεκτίμητη πάντοτε συνδρομή της Αστυνομίας, συγκεκριμένα του ΙΖ’ Παραρτήματος Ασφαλείας, συνέλαβαν 124 ομήρους. Οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου και από κει αμέσως στην Γερμανία. Μόλις 19 επέστρεψαν μετά τον πόλεμο.
Σε απάντηση το ΕΑΜ κήρυξε την Γενική Απεργία της 24 Αυγούστου, «για να σώσουμε τα αιχμάλωτα αδέλφια μας και τη ζωή μας» όπως ανέφερε χαρακτηριστικά το κάλεσμα. Ο Ιάσονας Χανδρινός στο βιβλίο του «ΟΠΛΑ το τιμωρό χέρι του λαού – Η δράση του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στη κατεχόμενη πρωτεύουσα 1942-1944» δίνει την εξής περιγραφή:
«Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ (και ιδιαίτερα της Ι Ταξιαρχίας) κινήθηκαν για αυστηρή περιφρούρηση στους τομείς της ευθύνης της, καθώς ήταν παραπάνω από βέβαιο πως ο Ράλλης θα χρησιμοποιούσε τους Ευζώνους για να χτυπήσει την απεργία. Πράγματι, στις 6 το πρωί, δυο φορτηγά γεμάτα πεζικό έφτασαν στο αμαξοστάσιο του τραμ της Καλλιθέας με σκοπό με επιστρατεύσουν τους τραμβαγέρηδες. Όταν τα φυλάκια του ΕΛΑΣ άνοιξαν πυρ κατά των τραμ που κινούνταν, ξεκίνησε η μάχη… Οι μάχες σταμάτησαν ως συνήθως το απόγευμα. Οι απώλειες των Ελασιτών και πολιτών έφτασαν τους 39 νεκρούς, από τους οποίους οι 20 ήταν Καλλιθεάτες, εκτελεσμένοι ομαδικά στην οδό Ανδρομάχης σε αντίποινα για τον τραυματισμό του γερμανού αξιωματικού. Όταν το βράδυ ο τραυματίας εξέπνευσε, ακόμα 17 κρατούμενοι μεταφέρθηκαν από το Γουδή και τη Μέρλιν για να εκτελεστούν στην οδό Σπάρτης σε τριάδες».
Όμως αυτό δεν ήταν το τέλος. Στις 28 Αυγούστου, οι Γερμανοί και οι Ταγματαλήτες περικύκλωσαν το Κουκάκι, τα Παλαιά Σφαγεία και την Καλλιθέα «και αφού συγκέντρωσαν όλους τους άνδρες στο γήπεδο της Α.Ε Καλλιθέας, εκτέλεσαν 24 με υπόδειξη μασκοφόρων. Σε λίγο οι κάτοικοι των Παλαιών Σφαγείων είδαν έντρομοι τα σπίτια τους να καίγονται από τα γερμανικά φλογοβόλα. Όλη η Καλλιθέα καλύφθηκε από ένα σύννεφο μαύρου καπνού, κάτω από τις επευφημίες των Τσολιάδων ‘που πετάνε τα φέσια ψηλά και βαράν στον αέρα να το χαρούνε΄». (το απόσπασμα από το βιβλίο του Ι. Χανδρινού).
Δεν ήταν βέβαια η πρώτη φορά που η Καλλιθέα είχε υποστεί τις επιδρομές των Γερμανών και των Ταγματασφαλητών. Ακριβώς ένα μήνα πριν από την απεργία και το μπλόκο του Αυγούστου, στις 24 Ιούλη, Ταγματασφαλήτες, Γερμανοί και το «Μηχανοκίνητο» της Αστυνομίας με διοικητή τον Νικ. Μπουραντά, εισέβαλαν στη γειτονιά για να την «εκκαθαρίσουν» σε αντίποινα για την εκτέλεση ενός χωροφύλακα από Ελασίτες. Ο ΕΛΑΣ επέλεξε να δοκιμάσει τις δυνάμεις σε μια τακτική μάχη σε κατοικημένο χώρο. Οι απώλειες ήταν βαριές, ανάμεσα σε αυτές και οι δέκα νεαροί μαχητές που αποκλείστηκαν σε σπίτι στην οδό Μπιζανίου και έπεσαν μαχόμενοι (το «Κάστρο της Μπιζανίου»).
Απεργία
Ούτε η Κοκκινιά είχε δεχτεί για πρώτη φορά τη βία των φασιστών και των συνεργατών τους. Στις 7 Μάρτη του 1944 Γερμανοί και ταγματασφαλήτες επιτέθηκαν στην περιοχή. Η επιχείρηση έγινε σε απάντηση μιας μεγάλης απεργίας που είχε ξεκινήσει στους ΣΕΚ και στον ΣΠΑΠ (τους σημερινούς ΟΣΕ και ΗΣΑΠ) στις 4 Μάρτη και είχε απλωθεί σε όλον τον Πειραιά τις επόμενες μέρες, ανάμεσα στα εργοστάσια που απεργούσαν ήταν και του Παπαστράτου, Καρέλια και Ρετσίνα. Στις μάχες που ακολούθησαν οι Ταγματασφαλήτες κατόρθωσαν να διεισδύσουν στην Νέα Κοκκινιά αλλά αποκρούστηκαν στα δρομάκια της Παλιάς Κοκκινιάς.
Τα μπλόκα και οι μάχες του καλοκαιριού του 1944 ήταν κλιμάκωση της βίας της φασιστικής κατοχής και των συνεργατών της. Όχι ότι πριν απ’ αυτά η Κατοχή ήταν λιγότερο βάρβαρη. Οι συλλήψεις, οι εκτελέσεις και οι δολοφονίες ήταν στην ημερήσια διάταξη. Η ίδια η επιβίωση ήταν ένας συνεχής αγώνας για τη μεγάλη πλειοψηφία των εργατών και των οικογενειών τους. Τα «μπλόκα» ήταν η κορύφωση της απάντησης που έδωσαν οι γερμανικές αρχές κατοχής στο εργατικό κίνημα της Αθήνας.
Εργατικό ΕΑΜ
Το κίνημα είχε πάρει ορμή με τις απεργίες του φθινοπώρου του 1942, οργανωμένες από το Εργατικό ΕΑΜ, που επέβαλαν ότι οι εργάτες και οι φτωχοί δεν θα ξαναζούσαν ένα χειμώνα πείνας και θανάτου. Είχε κορυφωθεί με την Γενική Απεργία του Μάρτη του 1943 που απέτρεψε την «πολιτική επιστράτευση» που ήθελαν να επιβάλλουν οι Γερμανοί. Τον Απρίλη της ίδιας χρονιάς όρισαν μια νέα κυβέρνηση δωσιλόγων με πρωθυπουργό τον Ιωάννη Ράλλη. Αυτή η κυβέρνηση απέσπασε την έγκριση από τους αφέντες της για την ίδρυση των Ευζωνικών Ταγμάτων. Σ’ ένα διάγγελμά του με ημερομηνία 5 Μάη 1944 έλεγε:
«Υπενθυμίζω εις υμάς ότι αι Δυνάμεις του Άξονος, καίτοι έχουσαι να αντιμετωπίσουν όλας τας συνεπείας και τας βαρείας υποχρεώσεις του πρωτοφανούς εις έκτασιν πολέμου επέδειξαν εις πάσαν ευκαιρίαν την προς τον ελληνικόν λαόν συμπάθειάν των».
Έριξε αυτές τις μονάδες που τις αποτελούσαν κάθε καρυδιάς καρύδι από τον υπόκοσμο μέχρι «έντιμους έλληνες αξιωματικούς», παρέα με τις συμμορίες της Ειδικής Ασφάλειας και το «Μηχανοκίνητο» της Αστυνομίας Πόλεων για να διαλύσουν τα δίκτυα του ΕΛΑΣ, ΕΑΜ και ΚΚΕ με ένα όργιο δολοφονιών και τρόμου. Η τιμωρία των γειτονιών που είχαν γίνει κέντρα της Αντίστασης, στην ουσία ελέγχονταν από τον ΕΛΑΣ, ήταν το επόμενο βήμα. Δεν τα κατάφεραν σε εκείνη την εκστρατεία τους. Αντίθετα, όσο τέλειωνε το καλοκαίρι και έμπαινε ο Σεπτέμβρης, ο ΕΛΑΣ ξεκαθάρισε τις φωλιές των φασιστών δωσιλόγων από μια σειρά γειτονιές που είχαν βάλει πόδι, όπως το Παγκράτι.
Ο Ράλλης είχε την υποστήριξη όλης της άρχουσας τάξης στην οργάνωση αυτού του λουτρού αίματος. Γνώριζε πολύ καλά ότι η πλάστιγγα του πολέμου έγερνε αποφασιστικά υπέρ των Συμμάχων και προόριζε τα Τάγματα ως τον πυρήνα της ένοπλης δύναμης που θα έβαζε στη θέση τους τους «ξυπόλητους» που είχαν σηκώσει κεφάλι, μετά τον ερχομό των «απελευθερωτών» Συμμάχων. Υπάρχει και μαρτυρία του γερμανού πρεσβευτή και κατοχικού πληρεξούσιου Αλτενμπουργκ η οποία αναφέρει ότι: «…Σχετικά μ’ αυτό θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι ο Ράλλης είχε δηλώσει επανειλημμένα σε μεταξύ μας συζητήσεις, ότι ανέλαβε το αξίωμα μετά από συνεννόηση με την εξόριστη κυβέρνηση του Καϊρου».
Άλλωστε γι’ αυτό, παρόλο που εκείνη την εποχή τα Τάγματα καταδικάστηκαν ως «συνεργάτες του κατακτητή» από την κυβέρνηση της Μέσης Ανατολής, μεταπολεμικά πήραν άφεση αμαρτιών. Ο Πλυτζανόπουλος, διοικητής τους στην Αθήνα, ο άνθρωπος που επέβλεπε προσωπικά τα μπλόκα και το θανατικό, αθωώθηκε. Το ίδιο και ο Μπουραντάς, η δράση του αποδόθηκε σε «ατυχείς συγκυρίες». Στη δίκη του ίδιου του Ράλλη παρέλασε κυριολεκτικά όλη η «καλή κοινωνία» για να υπερασπιστεί τον ίδιο και τα «Τάγματα».
Αξίζει να μαθαίνουμε για εκείνο το ματωμένο καλοκαίρι του 1944, να τιμάμε την μνήμη όσων έπεσαν στον αγώνα ενάντια στους ναζί και τους συνεργάτες τους. Ο λόγος είναι προφανής. Σήμερα, οι απόγονοι εκείνων που ορκίζονταν «αιωνίαν πίστην στον φύρερ του γερμανικού λαού Αδόλφο Χίτλερ», δολοφονούν μετανάστες και υπόσχονται ότι θα «ξεκαθαρίσουν» και τους κομμουνιστές, τους αριστερούς. Όπως και τότε, έτσι και σήμερα παριστάνουν τους φίλους του λαού, τους αγνούς εθνικιστές, ενώ δεν είναι τίποτα παραπάνω από βρωμεροί μισθοφόροι των αφεντικών τους. Θρασύδειλοι φονιάδες, σαν τους «τσολιάδες» που πετούσαν τα φέσια τους όταν καίγονταν οι συνοικισμοί έχοντας τις πλάτες των Ες-Ες, έτσι και σήμερα κομπάζουν για τις βρομιές τους με τις πλάτες των μπάτσων και τα στραβά μάτια της «δικαιοσύνης». Να τους ξεριζώσουμε από κάθε γειτονιά, από παντού.

Λέανδρος Μπόλαρης

http://ergatiki.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=6263:%CE%B4%CE%B5%CE%BD-%CE%BE%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%AC%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B1-%E2%80%9C%CE%BC%CF%80%CE%BB%CF%8C%CE%BA%CE%B1%E2%80%9D&Itemid=62 

Εκδόσεις Σαΐτα: Ξεπερνώντας τα εμπόδια των παραδοσιακών εκδοτικών οίκων

   Μια εξαιρετική προσπάθεια στον αγώνα για ελεύθερη και όσο το δυνατόν ακηδεμόνευτη λογοτεχνία έκανε την εμφανισή της στον περίεργο αλλά και φιλόξενο χώρο του διαδικτύου από τις εκδόσεις Σαΐτα. Με αγάπη για το βιβλίο και τους συγγραφείς εγκαινιάστηκε μια καινούργια σελίδα που όπως δηλώνουν οι υπεύθυνοι της, έχουν ως "πρωταρχικό σκοπό τη δημιουργία ενός χώρου όπου τα έργα νέων συγγραφέων, ξεπερνώντας τα εμπόδια που θέτουν οι παραδοσιακοί Εκδοτικοί Οίκοι, θα συνομιλούν άμεσα, δωρεάν και ελεύθερα με το αναγνωστικό κοινό."
   Για να μην ξοδευόμαστε σε άσκοπα λόγια αντιγράφουμε το εισαγωγικό σημείωμα από την κεντρική σελίδα των εκδόσεων Σαΐτα προς ενημέρωση σας και σας προσκαλούμε να στηρίξετε τη νέα και ελπιδοφόρα αυτή προσπάθεια.


Λογοτεχνία και Σκέψη

"Όπως η πορεία της πτήσης μιας σαΐτας δεν μπορεί να προβλεφθεί και να προσδιοριστεί έτσι και η ιδέα για τη δημιουργία των Εκδόσεων Σαΐτα συνεχώς διαμορφώνεται και εμπλουτίζεται.

Η ιδέα ξεπήδησε τον Ιούλιο του 2012 με πρωταρχικό σκοπό τη δημιουργία ενός χώρου όπου τα έργα νέων συγγραφέων, ξεπερνώντας τα εμπόδια που θέτουν οι παραδοσιακοί Εκδοτικοί Οίκοι, θα συνομιλούν άμεσα, δωρεάν και ελεύθερα με το αναγνωστικό κοινό. Μακριά από το κέρδος, την εκμετάλλευση και την εμπορευματοποίηση της πνευματικής ιδιοκτησίας, οι Εκδόσεις Σαΐτα επιδιώκουν να επαναπροσδιορίσουν τις σχέσεις Εκδότη-Συγγραφέα-Αναγνώστη, καλλιεργώντας τον πραγματικό διάλογο, την αλληλεπίδραση και την ουσιαστική επικοινωνία του έργου με τον αναγνώστη δίχως προϋποθέσεις και περιορισμούς.

Ο ισχυρός άνεμος της αγάπης για το βιβλίο,
το γλυκό αεράκι της δημιουργικότητας,
ο ζέφυρος της καινοτομίας,
ο σιρόκος της φαντασίας,
ο λεβάντες της επιμονής,
ο γραίγος του οράματος,
καθοδηγούν τη σαΐτα των Εκδόσεών μας.

Σας καλούμε λοιπόν να αφήσετε τα βιβλία να πετάξουν ελεύθερα!"

περισσότερα εδώ

Γιάννης Λειβαδάς: 'Round About Jazz - Η ιστορία της τζαζ από την εποχή του Μπίμποπ ως τις μέρες μας [Υπό έκδοση, Σεπτέμβριος 2012]

 

Γιάννης Λειβαδάς: 'Round About Jazz

Η ιστορία της τζαζ από την εποχή του Μπίμποπ ως τις μέρες μας

Υπό έκδοση, Σεπτέμβριος 2012


(επίσης δείτε στο ιστολόγιο του συγγραφέα)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. Πρελούδιο με τυμπανοκρουσία

2. Η ιστορία, τα είδη:
    Μπίμποπ - To Be or not to Bop
    Κουλ και Τζαζ της Δυτικής Ακτής - Cool cats, West-coasters
    Φρι Τζαζ - Free as can be
    Η Τζαζ από το 1965 ως τις μέρες μας - Creative black mass

3. Πρόσωπα:
Τσάρλι Πάρκερ - Bird in lotus land
Ντίζι Γκιλέσπι - Dizzy atmosphere
Θελόνιους Μονκ - Blue Monk
Μάιλς Ντέιβις -  Milestone
Μαξ Ρόουτς - Drumming man
Λένι Τριστάνο - Transition man
Λι Μόργκαν - A hipster in the limelight
Μπιλ Έβανς - A green dolphin in the street
Ντέξτερ Γκόρντον - Tour de force
Σταν Γκετζ - Stan the man
Τσετ Μπέικερ - A ghost of a chance
Αρτ Πέπερ - Blues up and down
Τσαρλς Μίνγκους - High priest
Τζάκι ΜακΛίν – The Jacknife
Ορνέτ Κόλμαν - Something else!!!
Στιβ Λέισι - The straight-horner
Τζον Κολτρέιν - The black saint
Άλμπερτ Άιλερ - The scream of the holy ghost
Πολ Μπλέι - Out of nowhere
Έρικ Ντόλφι - The giant
Τζο Χέντερσον - Daddy-o-sax
Ντέιβ Χόλαντ - The razor’s edge
Λι Κόνιτζ - Subconscious-Lee
Σαμ Ρίβερς - Beaming Sunflower
Σέσιλ Τέιλορ - One step beyond
Έβαν Πάρκερ - Spontaneity or nothing
Πέτερ Μπρότζμαν – The machine gun
Αλεξάντερ Φον Σλίπενμπαχ – The complete combustion
Άντονι Μπράξτον - Setting the pace

4: Επίμετρο:
Τζαζ και χρήση ουσιών - Riffers & Raffers

5: Κατατοπιστική δισκογραφία

6: Βιβλιογραφία

Τέσσερα ποιήματα του Μπρεχτ αντί αφιερώματος

 Τέσσερα ποιήματα του Μπρεχτ αντί αφιερώματος

Απώλεια ενός πολύτιμου ανθρώπου

Έναν πολύτιμο άνθρωπο έχεις χάσει.
Τ' ότι έφυγε από σένα, δεν είναι απόδειξη
Ότι πολύτιμος δεν είναι. Παραδέξου το:
Έναν πολύτιμο άνθρωπο έχεις χάσει.
Έναν πολύτιμο άνθρωπο έχεις χάσει.
Έφυγε από σένα, γιατί υπηρετούσες μια καλή υπόθεση
Κι αυτός πήγε μια τιποτένια να υπηρετήσει. Παραδέξου το, όμως:
Έναν πολύτιμο άνθρωπο έχεις χάσει.


Ποτέ δε σε είχα αγαπήσει τόσο πολύ

Ποτέ δε σε είχα αγαπήσει τόσο πολύ,
όπως εκείνο το δέιλι που σε άφησα
με κατάπιε το βαθυγάλαζο δάσος,
ψυχή μου,
που πάνω του, στα δυτικά,
κρέμονταν κιόλας
χλωμά τα άστρα.
Γέλασα αρκετά,
καρδιά μου,
γιατί συγκρούστηκα παίζοντας
με το σκυθρωπό πεπρωμένο
την ίδια ώρα
μέσα στο γαλανό δείλι του δάσους
αργοσβήναν κιόλας πίσω μου τα πρόσωπα.
Εκείνο το μοναδικό σούρουπο
όλα ήταν τόσο γλυκά
όσο δεν ήταν ποτέ ξανά να γίνουν
αλλά αυτό που μου απόμεινε είναι
μόνο πουλιά μεγάλα
που το δείλι
πετούν πεινασμένα στον
σκοτεινιασμένο ουρανό

 

Εγκώμιο στον κομμουνισμό

Είναι λογικός, καθένας τον καταλαβαίνει. Ειν' εύκολος.
Μια και δεν είσαι εκμεταλλευτής, μπορείς να τον συλλάβεις.
Είναι καλός για σένα, μάθαινε γι' αυτόν.
Οι ηλίθιοι ηλίθιο τον αποκαλούνε, και οι βρωμεροί τον λένε βρωμερό.
Αυτός είναι ενάντια στη βρωμιά και την ηλιθιότητα.
Οι εκμεταλλευτές έγκλημα τον ονοματίζουν.
Αλλά εμείς ξέρουμε:
Είναι το τέλος κάθε εγκλήματος.
Δεν είναι παραφροσύνη, μα
Το τέλος της παραφροσύνης.
Δεν είναι χάος
Μα η τάξη.
Είναι το απλό
Που είναι δύσκολο να γίνει.

 

 Μήνυμα του ετοιμοθάνατου ποιητή στη νεολαία

 Εσείς οί νέοι άνθρωποι των εποχών πού έρχονται
 Καί της καινούργιας χαραυγής πάνω στίς πολιτείες
Πού δέ χτίστηκαν ακόμα, καί σεις
 Πού δέ γεννηθήκατε, άκούστε τώρα
 Τη φωνή τή δική μου, πού πέθανα
 Όχι δοξασμένα.

 ‘Αλλά
Σάν τόν αγρότη πού δέν όργωσε τό χωράφι του
Καί τόν χτίστη πού ξετσίπωτα τό ‘βαλε στά πόδια
Σάν είδε την τρύπια στέγη,

Έτσι κ’ εγώ,
Δέ βάδισα μέ τήν εποχή μου, ξόδεψα τίς μέρες μου,
Καί τώρα πρέπει νά σας παρακαλέσω
Νά πείτε εσείς αυτά πού δέν ειπώθηκαν,
 Νά κάνετε αυτά πού δέν έγιναν, καί μένα
 Γρήγορα νά μέ ξεχάσετε, σας παρακαλώ,
Γιά νά μήν παρασύρει καί σας
Τό δικό μου κακό παράδειγμα.

 Αχ, γιατί κάθησα στων στείρων τό τραπέζι
Τρώγοντας τό φαΐ
Πού αυτοί δέν ετοίμασαν;
 Αχ, γιατί ξόδεψα τά καλύτερα μου λόγια
Στη δική τους
Άσκοπη κουβέντα.  Έξω όμως
 Διάβαιναν οι άδίδαχτοι
 Διψασμένοι νά μάθουν.

Αχ, γιατί
Τά τραγούδια μου δέν υψώνονται στά μέρη εκείνα
 Πού θρέφουν τίς πολιτείες, εκεi
 Πού ναυπηγούνται τά καράβια;
Γιατί δέν υψώνονται
Απ’ τίς γρήγορες ατμομηχανές
Σάν τόν καπνό
Πού αφήνουν πίσω τους στόν ορίζοντα;

Γιατί ο δικός μου λόγος
Είναι σταχτη και μεθυσμένου παραλήρημα στο στόμα
 Εκείνων πού είναι χρήσιμοι καί δημιουργικοί.

 Ούτε μιά λέξη
 Δέν ξέρω νά πω σέ σας, γενιές των εποχών πού έρχονται,
 Μήτε μιά υπόδειξη δε θά μπορούσα νά σάς κάνω
Μέ δάχτυλο τρεμάμενο,
Γιατί πώς τό δρόμο νά δείξει
 Αυτός πού δέν τόν διάβηκε!

 Γι αυτό σε μένα που τη ζωή μου
Έτσι σπατάλησα άλλο δέ μένει
Παρά νά σας ζητήσω
Νά μή δώσετε προσοχή σε λέξεις
Πού βγαίνουν άπό τό δικό μας
 Σάπιο στόμα, μήτε καί συμβουλή
 Καμιά νά μή δεχτείτε
‘Απ’ αυτούς πού στάθηκαν τόσο ανίκανοι,
‘Αλλά μόνοι σας ν’ αποφασίσετε
Ποιό τό καλό γιά σάς καί τί σάς βοηθάει
 Τόν τόπο νά χτίσετε πού εμείς αφήσαμε
 Νά ρημάξει σάν τήν πανούκλα,
Καί γιά νά κάνετε τίς πολιτείες
 Κατοικήσιμες.

Έρευνα: Πώς σώθηκαν τα βιβλία

Η συναρπαστική ιστορία των βιβλιοθηκών στη Δύση μέσα από θρησκευτικές και πολιτικές αναταράξεις.

Ο βασιλιάς Κάρολος Η' επιστρέφει στη Γαλλία μετά την κατάληψη του Βασιλείου της Νάπολι φέροντας μαζί του, ως λάφυρα, 1.140 τόμους αρχετύπων και χειρογράφων που θα αποτελέσουν τη μαγιά για τη συγκρότηση της Βασιλικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. Νωρίτερα, στην ελληνιστική εποχή, οι βιβλιοθηκάριοι της Αλεξάνδρειας κάνουν έφοδο στα πλοία που ελλιμενίζονται στο λιμάνι της πόλης, κατάσχουν τα ευρεθέντα χειρόγραφα για τον εμπλουτισμό της περικλεούς βιβλιοθήκης και τα αντικαθιστούν με αντίγραφα. Επεισόδια αλαζονείας, απληστίας και μισαλλοδοξίας κρύβονται συχνά στο υπόστρωμα της ιστορίας των βιβλιοθηκών στον δυτικό κόσμο που, αν τη δούμε από κοντά, είναι συναρπαστική σαν μυθιστόρημα.

Αυτό το χρονικό των βιβλιοθηκών, από τα Μινωικά χρόνια ως την Αναγέννηση, καταγράφει ο αρχιτέκτονας και ιστορικός του βιβλίου Κωνσταντίνος Σπ. Στάικος στην πεντάτομη Ιστορία της Βιβλιοθήκης στον Δυτικό Πολιτισμό, η οποία ολοκληρώθηκε με την κυκλοφορία του τελευταίου τόμου (14ος-16ος αιώνας), στον οποίο παρουσιάζονται, μεταξύ άλλων, η βιβλιοθήκη του Πετράρχη και του Ερασμου, του καρδιναλίου Βησσαρίωνα και των Μεδίκων, η βιβλιοθήκη του Βατικανού και η Βοδληιανή της Οξφόρδης.

«Η αρχική ιδέα ήταν να μην περιοριστώ στην περιγραφή συγκεκριμένων βιβλιοθηκών, είτε δημόσιου χαρακτήρα είτε πανεπιστημιακού ή και ιδιωτικού ακόμη, αλλά να δώσω το πολιτικό στίγμα κάθε περιόδου στην οποία έχουμε άνθηση της έννοιας της βιβλιοθήκης. Πολιτικές συγκυρίες και πνευματική πορεία της εποχής πάνε μαζί» εξηγεί στο «Βήμα» ο συγγραφέας.

Το αποτέλεσμα δικαιώνει τις προθέσεις του: αντανακλά τις πολεμικές συρράξεις και τις θρησκευτικές έριδες, τις οικονομικές συνθήκες και τις κοινωνικές διαφορές, αποτυπώνει τη διαδρομή των ιδεών και τις τάσεις στην τέχνη, για να καταλήξει στη δημιουργία της Ευρώπης των εθνικών γλωσσών και των νέων εθνικών λογοτεχνιών.

Στην αρχαιότητα οι σοφιστές είναι εκείνοι που συγκεντρώνουν στην Αθήνα όλη τη γνώση των φυσικών φιλοσόφων της Μικράς Ασίας και των Πυθαγορείων. «Το υλικό αυτό είναι βιβλιακού χαρακτήρα, είναι γραπτά κείμενα και είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι σε αυτή την αίσθηση της εγκυρότητας του γραπτού κειμένου στηρίχθηκαν και ο Σωκράτης και ο Πλάτωνας στη συνέχεια για να κάνουν οποιαδήποτε κριτική».

Με τον Μέγα Αλέξανδρο το ελληνικό βιβλίο εκτοξεύεται σε όλη την Ανατολή, ενώ στα ρωμαϊκά χρόνια ακολουθεί μια εντυπωσιακή βιβλιοδιαδρομή που «ξεκινάει από το Βουθρωτό της Δυτικής Ελλάδας, από την περίφημη βίλα Αμάλθεια του Αττικού, όπου έχει στήσει ένα τεράστιο εργαστήρι με δούλους και διοχετεύει έργα της λατινικής και της ελληνικής γραμματείας ως την Αλεξάνδρεια».

Η μεγάλη ρήξη στη συνέχεια της ελληνορωμαϊκής παράδοσης έρχεται με την καθιέρωση της χριστιανικής παιδείας. Τον 5ο μ.Χ. αιώνα η ελληνική γλώσσα, πλέον ξεχασμένη, μιλιέται μόνο στην Κάτω Ιταλία. Οι σωζόμενοι κατάλογοι των βιβλιοθηκών, αξιόπιστοι οι περισσότεροι, όπως έχει αποδειχθεί, «μιλούν» για τα διαβάσματα κάθε εποχής και καταδεικνύουν τον χαρακτήρα της παιδείας της.

Στον Μεσαίωνα ανθεί το θρησκευτικό βιβλίο, αποτέλεσμα της σιωπηρής συμφωνίας Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας ότι η Αγία Γραφή περιλαμβάνει όλα όσα πρέπει να γνωρίζει ένας χριστιανός. «Δεν είναι μια οπισθοδρόμηση συνειδητή προς τη χριστιανική πίστη του Ιερού Αυγουστίνου ή του Ιωάννου του Χρυσοστόμου» διευκρινίζει διαλύοντας έναν μύθο ο Κωνσταντίνος Σπ. Στάικος. «Κυρίως και πρωταρχικά έχουμε ένα ποίμνιο το οποίο ως επί το πλείστον είναι αγράμματο. Πιο εύκολα λοιπόν το προσεγγίζει κάποιος στην εκκλησία με πράγματα απλά και κατανοητά παρά με μηχανισμούς φιλοσοφικούς που χρειάστηκαν χίλια χρόνια για να εκφραστούν και να γίνουν κατανοητοί». Ταυτόχρονα συντάσσονται επιτομές για πολλά γνωστικά αντικείμενα της πρακτικής ζωής (ιατρική, βοτανολογία, πολεοδομία, αρχιτεκτονική κτλ.) δημιουργώντας μια νέα γραμματεία, χριστιανική και κοσμική, και κοινό παρονομαστή το απλό και κατανοητό ύφος.

Σημαντικές είναι οι αλλαγές κατεύθυνσης από τον 10ο αιώνα και εξής: η λατινική γλώσσα υποχωρεί - άλλωστε, στην πλειονότητά του το ποίμνιο της Δυτικής Εκκλησίας δεν γνωρίζει λατινικά - και την ίδια περίοδο εμφανίζεται μια νέα γραμματεία, οι μυθιστορίες. «Με αυτές γεννιέται μια νέα "βιβλιοθήκη", η οποία σημαίνει και την αρχή των εθνικών γλωσσών. Οι Γάλλοι γράφουν στα γαλλικά το "Roman de la rose", oι Γερμανοί το "Ασμα των Νιμπελούνγκεν", οι Αγγλοι τραγουδούν τα κατορθώματα του βασιλιά Αρθούρου. Αυτή η καινούργια λογοτεχνία κυκλοφορεί στους κύκλους των ηγεμόνων και των αυλικών τους και μεταφέρεται, ως ανάγνωσμα, στην οικογένεια».

Ουμανιστικές είναι οι βιβλιοθήκες της Αναγέννησης, μιας περιόδου με κύριο χαρακτηριστικό τη συστηματική εκμάθηση της ελληνικής. Ο Πετράρχης και ο Βοκκάκιος μαθαίνουν ελληνικά. Ο Κωνσταντινουπολίτης Μανουήλ Χρυσολωράς διδάσκει πρώτος το 1397 τα ελληνικά στη Φλωρεντία. Η διδασκαλία τους εξαπλώνεται σε όλη την Ιταλία, στη Γαλλία και στον Βορρά. Η δίψα για την απόκτηση ελληνικών βιβλίων για την υποστήριξη της διδασκαλίας έρχεται ως φυσικό επακόλουθο. Οργανώνονται βιβλιακές αποστολές στην Ανατολή για αναζήτηση κωδίκων, μεταφράζονται ελληνικά κείμενα, οι βιβλιοθήκες αναπτύσσονται με κέντρο την ελληνορωμαϊκή γραμματεία. «Μέσα από αυτή τη διαδικασία φτάνουν στη Δύση και γίνονται γνωστά κείμενα άγνωστα, ο Θουκυδίδης, τα "Πολιτικά" του Αριστοτέλη, ο Πλάτωνας».

Την εικόνα των βιβλιοθηκών αλλάζει καθοριστικά η χρήση της τυπογραφίας από τη δεκαετία του 1450 και μετά. Οι πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες εμπλουτίζονται σημαντικά με τα πολλαπλά αντίτυπα και σταδιακά διαμορφώνεται μια κοινή εκπαιδευτική βιβλιοθήκη, δίνοντας έτσι τέλος στις «βιβλιοταφικές» πρακτικές ορισμένων οι οποίοι καταχώνιαζαν χειρόγραφα στη βιβλιοθήκη τους για να μην τα μοιραστούν με τους άλλους.

Ρωμαϊκή λαμπρότητα, μεσαιωνική ταπεινότητα

Καρπός 12χρονης εργασίας, οι τόμοι, σε πανόδετη έκδοση με πλούσια έγχρωμη εικονογράφηση από σπάνιο αρχειακό υλικό και φωτογραφίες λαμπρών βιβλιοθηκών της Ευρώπης, έχουν ήδη κυκλοφορήσει στα αγγλικά από τις εκδόσεις Oak Knoll Press, ενώ ετοιμάζεται η μετάφρασή τους στα κινεζικά. Τον συγγραφέα όμως δεν τον ενδιαφέρει μόνο το περιεχόμενο των βιβλιοθηκών. Με την ιδιότητα του αρχιτέκτονα, μελετά τα κτίρια στα οποία στεγάστηκαν οι συλλογές που εξετάζει.

«Οι Ρωμαίοι είχαν πρότυπο τις ελληνικές βιβλιοθήκες και, μολονότι δεν ίδρυσαν σχολές και πανεπιστημιακά κέντρα, διαμόρφωσαν μνημειώδεις βιβλιοθήκες δημόσιου χαρακτήρα, πάντοτε υπό την υψηλή επιστασία του αυτοκράτορα, ο οποίος επέλεγε ποιοι συγγραφείς έπρεπε να θησαυρίζονται» μας πληροφορεί.

Στην εποχή του Μεσαίωνα όλη η γνώση περνά στα χέρια της Εκκλησίας. Ο,τι απομένει από την ελληνορωμαϊκή παράδοση καταλήγει στις μοναστηριακές βιβλιοθήκες. «Μολονότι οι ναοί έχουν περίλαμπρο διακοσμητικό χαρακτήρα και μολονότι το Ευαγγέλιο, βιβλίο λειτουργικό, είναι ιδιαίτερα πλουμιστό, οι βιβλιοθήκες του Μεσαίωνα αντιπροσωπεύονται από εντελώς ταπεινούς χώρους. Ισως οφειλόταν σε μια γενικότερη φιλοσοφία ταπεινότητας ή ίσως σχετιζόταν με τα αντιγραφικά κέντρα των μοναστηριών και τη φιλοσοφία της κλειστής "οικογένειας" που προσεγγίζει τη γνώση».

Αυτή η αντίληψη διατηρήθηκε και μετά το τέλος του Μεσαίωνα, στην κοσμική εποχή. «Κανένας ηγεμόνας ως τον 15ο αιώνα δεν έφτιαξε μια βιβλιοθήκη που να είναι αντίστοιχη τουλάχιστον της ρωμαϊκής παράδοσης ως προς τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της». Η ανατροπή γίνεται μετά τα μέσα της Αναγέννησης. Ο Μιχαήλ Αγγελος αναλαμβάνει τα σχέδια της βιβλιοθήκης των Μεδίκων στη Φλωρεντία και ο βιβλιακός πλούτος τείνει να στεγάζεται σε μεγαλοπρεπή κτίρια που συνδυάζουν αρμονικά τη χριστιανική με την παγανιστική αισθητική.

Ποιες ήταν οι βιβλιοθήκες-σταθμοί

• Η βιβλιοθήκη του Αριστοτέλη, επιστημονικώς η πιο ολοκληρωμένη που έχει συγκροτηθεί σε σχέση με το βιβλιακό υλικό της εποχής της. Περιελάμβανε όλα τα βιβλία που κυκλοφορούσαν και, ακόμη πιο σημαντικό, τις προσωπικές σημειώσεις του Αριστοτέλη για πρόσωπα, πράγματα, τεχνικές και συμπεριφορές που δεν βασίζονταν στον γραπτό αλλά στον προφορικό λόγο, όπως όλη η πρωτογενής αναζήτηση σχετικά με τη συμπεριφορά φυτών και ζώων ανά είδη.

• Η Βιβλιοθήκη των Πτολεμαίων, που ήταν έμπνευση του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

• Η πρώτη δημόσια βιβλιοθήκη της Ρώμης, που δημιούργησε το 42 π.Χ. ο Ιούλιος Καίσαρας.

• Οι επτά βιβλιοθήκες που είχε ο Κικέρωνας σε κάθε του έπαυλη με βιβλιοθηκονόμους Ελληνες.

• Η μοναστική βιβλιοθήκη που ιδρύει στο Βιβάριο της Σικελίας ο Κασσιόδωρος, αριστοκράτης της Υστερης Ρωμαϊκής εποχής, με όραμα να διατηρήσει την κλασική εκπαίδευση.

• Η πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη που οραματίστηκε ο Θεμίστιος, πρύτανης του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης στα χρόνια του Κωνστάντιου Β' (337-361 μ.Χ.), για τη διάσωση της ελληνορωμαϊκής παράδοσης.

• Η βιβλιοθήκη του Φωτίου, που συμβολίζει τις απαρχές του βυζαντινού ουμανισμού.

• Η βιβλιοθήκη της Αγίας Εδρας στην Αβινιόν.

• Η βιβλιοθήκη του Εράσμου.

• Οι πλούσιες ηγεμονικές βιβλιοθήκες που συγκρότησαν ο Ματίας Κορβίνους στη Βουδαπέστη, οι Μέδικοι στη Φλωρεντία και ο μέγας φιλόβιβλος καρδινάλιος Βησσαρίων, ο οποίος δώρισε τη βιβλιοθήκη του στη Βενετική Γερουσία, αυτή που αποτελεί τον πυρήνα της σημερινής Μαρκιανής Βιβλιοθήκης.

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=471001

Βιβλίο: Ίαν Ράνκιν: Η δικαίωση του αίματος

Η δικαίωση του αίματος

Ian Rankin
Μετάφραση: Βάσια Τζανακάρη
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Σελ.: 475


Ο Μάλκολμ Φοξ και η ομάδα του από τις Εσω­τερικές Υποθέσεις της σκοτσέζικης αστυνομί­ας επιστρέφουν. Τους στέλνουν στο Φάιφ για να ερευνήσουν αν οι συνάδελφοί τους εκεί κάλυπταν τον διεφθαρ­μένο επιθεωρητή πολ Κάρτερ. Ο Κάρτερ έχει κριθεί ένοχος για ανάρ­μοστη συμπεριφορά. Μια απλή υπόθεση φαινομενικά, η οποία, όμως, περιπλέκεται από τις υπόνοιες συνω­μοσίας και συγκάλυψης που τη συνοδεύουν, κα­θώς και από έναν βίαιο φόνο που διαπράττεται με ένα όπλο που δεν θα έπρεπε να υπάρχει.

Ξενοφών Μπρουντζάκης

http://topontiki.gr/article/38759 

Βιβλιοπροτάσεις από την εφημερίδα "το Ποντίκι"

Tα τέσσερα χρώματα του καλοκαιριού

Τεύκρος Μιχαηλίδης
Εκδόσεις: πόλις
Σελ.: 170


Στη δίνη των γεγονό­των του ταραγμένου εικοστού αιώνα, τρεις μεγάλοι έρωτες κι ένα «περιθωριακό» μα­θηματικό πρόβλημα συνθέτουν τον καμβά του πιο πρόσφατου μυθιστορήματος του Τεύκρου Μιχαηλίδη. Στο κέντρο του κύκλου, που οι ακτίνες του περνούν από το παρίσι, το Γκέτινγκεν και την Αθήνα, βρίσκεται η Σέριφος: η Σέριφος των πρώτων εργατικών κινητοποιήσεων του 1916, η Σέριφος του οι­κονομικού μαρασμού που ακολούθησε το κλείσιμο των μεταλλεί­ων το 1963, η Σέριφος της άλογης τουριστικής ανάπτυξης που ζούμε σήμερα, με τον συγγρα­φέα να παρουσιάζει το πρώτο ερωτικο-μαθηματικό μυθιστόρημα.
Ξενοφών Μπρουντζάκης

Η επιστροφή του αστυνόμου Μπέκα

Ο ήρωας του Γιάννη Μαρή σε νέες περιπέτειες
Εκδόσεις: Καστανιώτης
Σελ.: 428

Στον Γιάννη Μαρή αναγνωρίζεται - και δίκαια - το γεγονός ότι υπήρξε ο μοναδικός συγγραφέας που υπηρέτησε συστηματικά, μακροχρόνια και με συνέπεια το αστυνομικό μυθιστόρημα, επιβάλλοντάς το ως ανάγνωσμα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.
Η αναθέρμανση του ενδιαφέροντος για τον Γιάννη Μαρή, τον πατέρα του αστυνομικού μυθι-στορή ματος στη χώρα μας, δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας επετείου που είθισται να οργανώ­νουν «ειδικοί» προκειμένου να φέρουν σε πέρας τις διαδικασίες ενός αφιερώματος. Η επανεμ­φάνιση του Γιάννη Μαρή, η οποία είχε και ως αποτέλεσμα μια σχετική με το έργο του εκδοτική δραστηριότητα, σχετίζεται με την ημερίδα που διοργάνωσε τον Απρίλιο του 201 1 η Ελληνική Λέσχη Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας. Στο ση μείο αυτό καλό είναι να σημειώσουμε ότι ο Μαρής δεν είναι ούτε ο πρώτος ούτε ο μοναδικός που ασχολήθηκε συστηματικά με το είδος της αστυνομικής λογοτεχνίας. Ήδη σαφή δείγματα ιστοριών με αστυνομικό περιεχόμενο έχου­με από τον Μεσοπόλεμο σε διάφορα λαϊκής κατανάλωσης έντυπα, όπως ήταν η «Μάσκα» του αείμνηστου Απόστολου Μαγγανάρη, το «Μυστήριο» και άλλα. Επίσης, αστυνομικού περιεχο­μένου ιστορίες δημοσίευε και το ποικίλης ύλης «Ρομάντζο». Στον Μαρή ωστόσο αναγνωρίζεται - και δίκαια - το γεγονός ότι υπήρξε ο μοναδικός συγγραφέας που υπηρέτησε συστηματικά, μακροχρόνια και με συνέπεια το αστυνομικό μυθιστόρημα, επιβάλλοντάς το ως ανάγνωσμα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό. Επίσης, ο Μαρής είναι ο πρώτος που δημιούργησε πλήρεις χαρα­κτήρες, «αναγνωρίσιμους», οι οποίοι επανέρχονταν στις ιστορίες του. Κορυφαίος του ήρωας, ο αστυνόμος Μπέκας, ένας κοντόχοντρος, ασήμαντης εμφάνισης, συντηρητικός μεσήλικας με ένα φθαρμένο κοστούμι, επίμονος και ενοχικός καπνιστής, λάτρης του τούρκικου καφέ και της λιτής ζωής. Ένας ήρωας που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως χαρισματική μετριότητα, χάρη στη δαιμονισμένη ικανότητά του να επιλύει και τις πιο πολύπλοκες αστυνομικές υποθέ­σεις. Πρόκειται για έναν ήρωα που εκπλήρωσε πλήρως την αποστολή του υποσκελίζοντας το όνομα του ίδιου του δημιουργού του. Συχνά αντί του συγγραφέα όταν θέλουμε να μιλήσουμε σχετικά αναφερόμαστε στον ίδιο τον Μπέκα. Η συγγραφική δραστηριότητα του Μαρή υπήρξε σημαντική και συστηματική, αφού άφησε πίσω του πάνω από πενήντα αυτοτελείς αστυνομικές ιστορίες.
Ο Μαρής γεννήθη κε στη Σκόπελο το 1 91 6, όπου υπηρετούσε ο πατέρας του ως δικαστικός. Τα παιδικά του χρόνια τα έζησε στη Χίο και τη Λάρισα. Αργότερα φοίτησε στη Νομική Σχολή της Θεσσαλονίκης. Ζώντας σε πολλά μέρη της χώρας, ο Μαρής απέκτησε προσωπική εμπειρία από τη ζωή της επαρχίας, πράγμα που γίνεται φανερό στα μυθιστορήματά του, όπου μοιάζει να γνω­ρίζει τον «ψυχισμό», την εσωτερικότητα των τόπων που χρησιμοποιεί στο έργο του. Στον παρόντα τόμο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη συμμετέχουν μια σειρά αστυνομικών συγγραφέων της νεότερης γενιάς, οι οποίοι ξαναζωντανεύουν «α λα μανιέρ» τον θρυλικό Μπέκα, σαφώς τον διασημότερο ήρωα της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας. Όλες οι ιστορίες είναι εμπνευσμένες από το έργο του Μαρή, δίχως να παρεκκλίνουν από το πνεύμα του. Έτσι, μπορούμε να μιλήσουμε για ολική επαναφορά του αστυνόμου Μπέκα μαζί με την εποχή του, αυτή της δεκαετίας του εξήντα και των αρχών του εβδομήντα, όταν πλέον ο αστυνό­μος είχε συνταξιοδοτηθεί, αλλά δεν είχε τεθεί εκτός δράσης, όπως στην ιστορία του «Ματωμέ­νου Γάμου» που διαδραματίζεται στη Χαλκιδική και στα «Ίχνη στην Πολίχνη» στην ωραία Θεσ­σαλονίκη. Ξεχωριστή ως προς τον τόπο της δράσης αλλά και της πολιτικής διαχείρισης του θέ­ματος είναι η ιστορία του Δημήτρη Μαμαλούκα. Η ιστορία έχει ως χώρο δράσης τη Βενετία και ο Μπέκας μαζί με έναν αντιναζί Ιταλό συνάδελφό του φέρνει σε πέρας μια αποστολή σχετική με ναζί εγκληματίες πολέμου που διαφεύγουν. Όλες οι περιπέτειες υπηρετούν τον χαρακτήρα του Μπέκα, όπως και την ατμόσφαιρα της εποχής, τις κοινωνικές διαστρωματώσεις με τα χαρακτη­ριστικά τους γνωρίσματα. Κυρίως όμως ξαναζωντανεύουν με μαεστρία την προσωπική ματιά του Μαρή. Τις πραγματικά νέες περιπέτειες του αστυνόμου Μπέκα υπέγραψαν οι συγγραφείς: Ανδρέας Αποστολίδης, Νεοκλής Γαλανόπουλος, Παναγιώτης Γιαννουλέας, Αντώνης Γκόλτσος, Τιτίνα Δανέλλη, Βασίλης Δανέλλης, Άννα Δάρδα - Ιορδανίδου, Δημήτρης Κεραμεύς, Νίνα Κου-λετάκη, Δημήτρης Μαμαλούκας, Τεύκρος Μιχαηλίδης, Αθηνά Μπασιούκα, Γιάννης Πανούσης, Αργύρης Παυλιώτης, Φίλιππος Φιλίππου.
Τέλος, την επιμέλεια αυτού του ιδιαίτερου φόρου τιμής στον Γιάννη Μαρή είχαν η Αθηνά Κακούρη και ο Κώστας Θ. Καλφόπουλος.

Ξενοφών Μπρουντζάκης

---

Μια άψογη δολοφονία

Π. Ντ. Τζέιμς
Μετάφραση: Τούλα Τόλια
Εκδόσεις: Καστανιώτη
Σελ.: 493

Τι συμβαίνει στο Οίκημα των μαθητευ­όμενων νοσοκόμων Ναϊτινγκέιλ; Την ώρα που επιχειρείται μια εργαστηριακή άσκηση, μια φοιτήτρια δολοφο­νείται με άγριο τρόπο. Τον πρώτο φόνο ακο­λουθεί δεύτερος και τότε καλείται ο Aνταμ Νταλγκλίς να λύσει το μυστήριο. Και ενώ η ατμόσφαιρα γίνεται όλο και πιο ασφυκτική και επικίνδυνη ακόμα και για τη ζωή του ίδιου του Νταλγκλίς, μια τρί­τη, πιο φρικτή, δολοφο­νία ακολουθεί τις δύο πρώτες. Η λύση απο­καλύπτεται μόνο στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου και ξαφνιάζει. Η συγγραφέας προχωρεί πέρα από τα ερωτήμα­τα που δημιουργεί ένα κλασικό αστυνομικό μυθιστόρημα. Οι χαρα­κτήρες, σχεδιασμένοι με εξαιρετική μαεστρία και εντελώς διαφορετι­κοί μεταξύ τους, περι­γράφονται ως δυνάμει θύτες και θύματα.
Ξενοφών Μπρουντζάκης

Βιβλίο: Οι “Εικόνες Κατοχής” του Βάσου Μαθιόπουλου, και το ολοκαύτωμα στο χωριό Κοντομαρί Χανίων τον Ιούνιο του 1941.

Βάσος Μαθιόπουλος
Εικόνες Κατοχής - φωτογραφικές μαρτυρίες από τα γερμανικά αρχεία για την ηρωική αντίσταση του ελληνικού λαού
εκδόσεις ΕΡΜΗΣ και Τα ΝΕΑ, 1980

Το εξώφυλλο από την 3η έκδοση του βιβλίου, από τις εκδόσεις "Ερμής", το 1990.

Το εξώφυλλο της απελπιστικά φτωχής και λογοκριμένης έκδοσης του ΔΟΛ, το 2006, μια έκδοαη που καλό θα ήταν να αποφεύγουμε.

Οι “Εικόνες Κατοχής” του Βάσου Μαθιόπουλου, και το ολοκαύτωμα στο χωριό Κοντομαρί Χανίων τον Ιούνιο του 1941.

 

Πρόκειται για ένα βιβλίο/λεύκωμα με φωτογραφίες, ένα βιβλίο ορόσημο στο πεδίο της ιστοριογραφίας για την Κατοχή, που όταν πρωτοκυκλοφόρησε το 1980 στην Ελλάδα, από τις εκδόσεις “Μετόπη”, σημειώθηκε μια πραγματική έκρηξη.
Ο δημοσιογράφος, συγγραφέας και ερευνητής Βάσος Π. Μαθιόπουλος, ανταποκριτής κάποιων ελληνικών ΜΜΕ (“Βήμα” και “Νέα”) στη Δυτική Ευρώπη, κατόρθωσε να αποκτήσει αρκετές σειρές φωτογραφιών από την περίοδο της γερμανικής Κατοχής στην Ελλάδα, από τα κρατικά Ομοσπονδιακά Αρχεία της Δυτικής Γερμανίας, τα BundesArchiv. Κάποιες από τις φωτογραφίες αυτές δημοσιεύτηκαν αρχικά στπ περιοδικό “Ταχυδρόμος“, το 1980, και ήταν η πρώτη φορά που ο κόσμος μπορούσε να δει τι ακριβώς ήταν τα διαβόητα Τάγματα Ασφαλείας, και πως ήταν οι οπλίτες και οι αξιωματικοί τους, οι περιβόητοι Ράλληδες, αλλά και τι είδους επιχειρήσεις έκαναν, πάντοτε μαζί με τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής. Το βιβλίο είχε τίτλο “Εικόνες Κατοχής” και υπότιτλο “Φωτογραφικές μαρτυρίες από τα γερμανικά αρχεία για την ηρωική αντίσταση του ελληνκού λαού“.
Για πρώτη φορά, έβλεπε το κοινό την σκηνή ενός εφήβου, του Βλάσση Αποστολάρη, κρεμασμένου σε ένα δέντρο σε κεντρικό δρόμο των Αμπελοκήπων της Αθήνας ή την σκηνή ενός άλλου νεαρού, σχεδόν παιδιού, επίσης να κρέμεται από ένα δέντρο νεκρός, και δίπλα του ο γερμανοτσολιάς να χαμογελάει στον φακό. Για πρώτη φορά, είδαν οι αναγνώστες τον διαβόητο Συνταγματάρχη Γεώργιο Πούλο και την συμμορία του, μαζί με Γερμανούς αξιωματικούς και οπλίτες, ασφαλώς, και από κοντά και ο παπάς της “Poulos Verband“, και είδαν φωτογραφία του Πούλου να βγάζει λόγο «εναντίον του μπολσεβικισμού» σε ένα χωριό της Δυτικής Μακεδονίας, μάλλον στον Πελαργό.
Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν άμεση. Πολλοί έγραψαν στον ΔΟΛ και στον κ. Μαθιόπουλο για να δώσουν παραπάνω πληροφορίες για τις φωτογραφίες αυτές, μιας και στα αρχικά φιλμ δεν υπήρχαν λεζάντες ή άλλες πληροφορίες. Οι μόνες πληροφορίες ήταν η χρονολογία που πάρθηκαν οι φωτογραφίες (οι περισσότερες στο 1943 και κάποιες στο 1944) και το όνομα του φωτογράφου κάποιων από τις σειρές φωτογραφιών, κάποιος Μίλερ που υπηρετούσε στα Ες-Ες.

Ομως, με τη βοήθεια των απλών αναγνωστών, τα πράγματα γίνονταν ξεκάθαρα, τα πρόσωπα αποκτούσαν όνομα, και οι άθλιες βαρβαρότητες των ταγματαλητών ξεδιπλώνονταν μπροστά στα μάτια του ανυποψίαστου, έως τότε, αναγνωστικού κοινού.

Το ολοκαύτωμα στο χωριό Κοντομαρί Χανίων, καρέ-καρέ.

Δύο από τα συνολικά 12 υποκεφάλαια του βιβλίου έχουν τίτλο “Η εκτέλεση ενός χωριού, Μέρος Α’: Μαζεύουν τους ομήρους” και “Η εκτέλεση ενός χωριού, Μέρος Β’: Το φιλμ του τουφεκισμού“. Πρόκειται για την ομαδική εκτέλεση των κατοίκων του χωριού Κοντομαρί Χανίων, στις 2 Ιουνίου 1941, σε αντίποινα, ουσιαστικά γιατί ο κρητικός λαός αντιστάθηκε στη Μάχη της Κρήτης, και οι επίλεκτοι αλεξιπτωτιστές του Χίτλερ είχαν τόσες απώλειες, ώστε δεν επαναλήφθηκε από τον Αξονα παρόμοιο εγχείρημα, δηλαδή της κατάληψης ενός τόπου μέσω αλεξιπτωτιστών.
Αυτές τις φωτογραφίες, τις οποίες τράβηξε ο Franz-Peter Weixler μπορείτε να δείτε στο κείμενο που ακολουθεί, στο τέλος της ανάρτησης. Πρόκειται για την καταγραφή αυτής της βαρβαρότητας, κυριολεκτικά καρέ-καρέ. Από την στιγμή που οι ντροπιασμένοι και διψασμένοι για εκδίκηση Ναζί μπαίνουν στο χωριό, μέχρι τη “χαριστική βολή” και το σκάψιμο των τάφων.
Δεν χρειάζονται σχόλια, οι εικόνες μιλάνε από μόνες τους.

περισσότερα στο http://xyzcontagion.wordpress.com/2011/02/11/oi-eikones-katoxis-tou-basou-mathiopoulou/

Raymond Chandler - Πυροβολισμοί στου Συρανό (διηγήματα)

Raymond Chandler - Πυροβολισμοί στου Συρανό (διηγήματα)

"Ο Κάρμαντι σχεδόν δεν άκουσε τις δύο εκπυρσοκροτήσεις. Ήταν κοφτές και πνιχτές, η μια αμέσως μετά την άλλη, από όπλο μικρού βεληνεκούς. Ο βιαστικός σερβιτόρος σταμάτησε παγωμένος, και το στόμα του έγινε μια ανάγλυφη λευκή γραμμή, σαν σημάδι από μαστίγιο."

Πυροβολισμοί στου Συρανό

"Ο Τόνυ έσκυψε ήσυχα και γύρισε το κουμπί του ραδιοφώνου. Θαμπά, ένα βαλς πήρε σάρκα και οστά στον ζεστό αέρα. Ήταν ένα φτηνιάρικο βαλς, αλλά ήταν βαλς. Ο Τόνυ δυνάμωσε την ένταση. Η μουσική ανάβλυσε από το μεγάφωνο, μια υποτυπώδης μελωδία άρχισε να στροβιλίζεται στο δωμάτιο. Από τότε που πέθανε η Βιέννη, όλα τα βαλς είναι υποτυπώδη."

Θα περιμένω


I'll be Waiting (Θα περιμένω) 1939
Smart Aleck Kill (Ερασιτεχνικός φόνος) 1934
Gun's at Cyrano's (Πυροβολισμοί στου Συρανό) 1935
Pick Up on Noon Street (Πάρε - δώσε στην οδό Νουν) 1936

(a Chorion company)


μετάφραση: Χίλντα Παπαδημητρίου

(2008) ΒΗΜΑ ΝΟΙR / λυχνάρι

Marc Auge: Εγκώμιο του ποδηλάτου

Εγκώμιο του ποδηλάτου

Συγγραφείς: Marc Auge
Εκδόσεις: Αλήστου Μνήμης
Σελίδες: 104

Τιμή: 9.6 €

 Αν υποθέσουμε ότι η μεταμόρφωση της πόλης είναι ένα ρεαλιστικό όνειρο, τι ρόλο μπορεί να διαδραματίσει το ποδήλατο στην πραγματοποίησή του; Αν επιδιώκουμε μια επανάσταση, με την κυριολεκτική έννοια, στην καθημερινή ζωή, πώς μπορεί να βοηθήσει για να μεταμορφωθεί η πόλη;

Το ποδήλατο προσφέρει στους ανθρώπους τη δυνατότητα να αποκτήσουν εκ νέου συνείδηση του εαυτού τους και των τόπων όπου ζουν, αντιστρέφοντας, σε ό,τι τους αφορά, την κίνηση που ωθεί τις πόλεις εκτός των ίδιων των πόλεων.Το έχουμε ανάγκη για να επαναπροσδιορίσουμε το κέντρο του ενδιαφέροντος μας, εντός μας και στο περιβάλλον μας, προσεγγίζοντας υπό μια άλλη οπτική και με μια νέα προοπτική τους τόπους όπου ζούμε.

Ο γνωστός Γάλλος ανθρωπολόγος ανασύροντας τις προσωπικές του μνήμες και παρόλο που παρατηρεί ότι ο μύθος του ποδηλάτου έχει καταρρεύσει, τολμά και προτείνει: "η ποδηλασία δίνει μια αντιληπτή διάσταση του κόσμου, όπου η απόλαυση του να ζεις θα ήταν η προτεραιότητά του καθενός και θα εξασφάλιζε το σεβασμό όλων. Μας δίνει ένα λόγο να ελπίζουμε".

Το "εγκώμιο του ποδηλάτου" περνάει από τρεις στιγμές: το μύθο, την εποποιία και την ουτοπία. Το ποδήλατο διαθέτει μια μυθική διάσταση που είναι συγχρόνως ατομική και συλλογική. Στις μέρες μας, ο μύθος έχει υποστεί πλήγματα. Το ποδήλατο, όμως, επανέρχεται στο προσκήνιο μέσω της έμφασης στην ποιότητα ζωής στην πόλη, ενώ η εικόνα του αποτελεί πηγή ενθουσιασμού.

Συχνά πιάνουμε τον εαυτό μας να ονειρεύεται και να χαράζει το περίγραμμα της ουτοπικής πόλης του μέλλοντος, όπου η δημόσια συγκοινωνία και το ποδήλατο θα είναι τα μόνα μέσα μετακίνησης στην πόλη και όπου η ειρήνη, η ισότητα και το κέφι θα δεσπόζουν στον κόσμο μετά την κατάρρευση των μεγιστάνων του πετρελαίου. Μπορούμε να ονειρευόμαστε έναν κόσμο, όπου οι απαιτήσεις των ποδηλατών θα γονατίζουν τις πολιτικές δυνάμεις.

Όλα αυτά δεν είναι παρά όνειρα και πρέπει να ξαναπροσγειωθούμε στην πραγματικότητα. Το ποδήλατο μάς μαθαίνει να εναρμονιζόμαστε με το χρόνο και με το χώρο. Χάρη σε αυτό ανακαλύπτουμε ξανά την αρχή της πραγματικότητας σε ένα κόσμο που κυριαρχείται από την εικονικότητα.

Η ποδηλασία είναι ανθρωπισμός και ανοίγει εκ νέου τις πύλες του ονείρου και του μέλλοντος.

Copi θεατρικά (ανθολογία)

Συγγραφείς: Copi
Εκδόσεις: Άπαρσις
Σελίδες: 206

Τιμή: 15 €

 Σε ένα τόμο με τίτλο "Copi" τέσσερα θεατρικά έργα του γνωστού Αργεντινού θεατρικού συγγραφέα: "Εύα Περόν", "Η Πυραμίδα!", "Οι τέσσερις Δίδυμες", "Λορέττα Στρονγκ".

Ένα θέατρο που ενοχλεί, απωθεί, ξεσηκώνει, αγανακτεί, χαστουκίζοντας τον καθωσπρεπισμό, την υποκρισία και την αποστεωμένη ηθική. Εκφράζεται μ? ένα τελείως προσωπικό ύφος, που παραπέμπει στο σουρεαλισμό, το θέατρο του παραλόγου και την αισθητική των κόμικς.
Καυστική σάτιρα, μαύρο χιούμορ και απίθανες ίντριγκες κάτω από την επιφάνεια ενός βίαιου κυνισμού κρύβουν μια ιδιόρρυθμη λυρική μελαγχολία: ο Copi γράφει ένα θέατρο εξωστρεφές που στηρίζεται στη δράση και στο διάλογο, ένα θέατρο ακραίο και περιθωριακό που δύσκολα ταξινομείται καθώς αγγίζει συχνά τα όρια του μη-θεάτρου.
Στον αναρχικό θεατρικό του μικρόκοσμο, οι ήρωές του -θραύσματα χαρακτήρων κόμικς- κατακτούν την τραγικότητα μέσα από τη συνεχή εναλλαγή μυθοποίησης και απομυθοποίησης των προσωπικών τους στιγμών... που δεν είναι άλλες από τις δικές μας.

"Ο Κοπί σαν δραματουργός εκφράζεται κυρίως μέσα από τις αντιφάσεις του και τις εμμονές του. Αβίαστη, η ποίηση, στα έργα του, πηγάζει πάντα από τον ανελέητο σαρκασμό κι η βαθιά ευαισθησία του εκπορεύεται από την πιο τρομακτική ασέλγεια, αυτήν της σαρωτικής αναλγησίας. Ολομόναχος πορεύτηκε σε λεωφόρους πολυσύχναστες και ανεξιχνίαστος παραμένει στις βαθύτερες εκφάνσεις του, όσο άμεσα κι αν μιλάει. Ο κόσμος του, κόσμος σκληρότητας κι απώλειας, μπορεί να σαγηνεύσει τις συγγενικές μ? αυτόν ψυχές αλλά δεν μπορεί να χωρέσει σε έτοιμες φράσεις και εικόνες. Ο λόγος του παραμένει ένας κοφτερός φαλλός-μαχαίρι που για να αποκαλύψει πρέπει να ξεσκίσει και για να επουλώσει πρέπει πρώτα να νεκρώσει. .... Εκείνοι που τον αγαπούν θα είναι μάλλον όσοι δεν προσπάθησαν να τον αναλύσουν. Κι αν προσπάθησαν, αναγνώρισαν εγκαίρως την αδυναμία τους... Γιατί όπως θα αντιληφθείτε κι απ? τα έργα του, ενώ ο μελετητής αναλώνεται σε άσκοπες κανιβαλικές τελετουργίες έξω από τα τείχη της ψυχής του, ο νυχτοβάτης-ονειροπόλος μπορεί, χωρίς να βάψει τα χέρια του με το αίμα του, να εισχωρήσει αθώρητος στα παρανοϊκά τοπία του αόρατου κόσμου του για να ψυχεγερθεί, να αναπαυτεί ή και να διασκεδάσει. Ακολουθήστε τον..." σημειώνει η Μαρία Κυριάκη.

Ο Γιώργος Ιωάννου στο προσκήνιο: Ο συγγραφέας και η πόλη του (μελέτη)

Επανέκδοση της μελέτης της Ελενας Χουζούρη για τη Θεσσαλονίκη όπως την έζησε και την περιέγραψε στα μυθιστορήματά του ο Γιώργος Ιωάννου.

Πολλοί Θεσσαλονικείς θα απεικονίσουν στα κείμενά τους τη μεγάλη πολιτεία του Θερμαϊκού (η αρχή θα γίνει ήδη από τη γενιά του 1930), αλλά λίγοι θα τη μετατρέψουν σε εκ των ων ουκ άνευ στοιχείο της λογοτεχνικής τους ταυτότητας. Ο Γιώργος Ιωάννου θα δώσει πρωταγωνιστικό ρόλο και εμβληματική θέση στη Θεσσαλονίκη σε όλα σχεδόν τα έργα του. Με έναν αφηγητή ο οποίος μεταμορφώνεται από παιδί σε έφηβο και από έφηβο σε νεαρό άνδρα, απλώνοντας τη μνήμη του στο διάστημα μιας εικοσιπενταετίας, ο Ιωάννου θα οδηγήσει τα πεζογραφήματά του σε ένα εν προόδω μυθιστόρημα πόλης.

Ενα μυθιστόρημα στο εσωτερικό του οποίου η Θεσσαλονίκη θα λειτουργήσει ως ένα ενιαίο και ταυτοχρόνως ανοιχτό και υπό συνεχή διαμόρφωση τοπίο, αποκτώντας σε κάθε καινούργιο σταθμό του ήρωα-αφηγητή και μια διαφορετική διάσταση: πρώτα ένας περίγυρος στον οποίο προβάλλονται οι φόβοι και οι ανασφάλειες της νεανικής ηλικίας και μετά ένα περιβάλλον που αντανακλά την κοινωνική και ιστορική ματιά της ωριμότητας.

Αυτή είναι η γραμμή ερμηνείας την οποία ακολουθεί η Ελενα Χουζούρη στη μελέτη της Η Θεσσαλονίκη του Γιώργου Ιωάννου. Το βιβλίο είδε το φως της δημοσιότητας πριν από σχεδόν 20 χρόνια. Κυκλοφορεί τώρα ξανά με ένα καινούργιο επιλογικό κεφάλαιο που, αξιοποιώντας τα ευρήματα και τα συμπεράσματα της παλαιότερης έρευνας, σπεύδει να αναδείξει σε πανοραμικό πεδίο τα στρώματα που συνιστούν το άτυπο μυθιστόρημα της γενέθλιας πόλης του Γιώργου Ιωάννου: από τη Θεσσαλονίκη της βυζαντινής ιστορίας στις λαϊκές συνοικίες της προσφυγούπολης και από την επικράτεια των προσφύγων σε έναν ιδιότυπο εθνισμό που δεν κρύβει την αλυτρωτική ψυχολογία του.

Η Χουζούρη κομίζει ως τεκμήριο για τα επιχειρήματά της πλήθος χωρία από τα βιβλία του Ιωάννου και χρησιμοποιεί με ιδιαίτερα γόνιμο τρόπο τις θεωρητικές πηγές της, αποφεύγοντας να εγκλωβιστεί στην οποιαδήποτε γενίκευση. Μια δουλειά που είναι φανερό ότι άντεξε στον χρόνο και μπορεί να αποτελέσει και σήμερα τη βάση προκειμένου να αποτιμήσουμε έναν συγγραφέα ο οποίος έχει ακόμη πολλά να μας πει. 

 

Βιογραφικό σημείωμα από Βικιπαιδεία:

 

 

Η ζωή του

Ο Γιώργος Σορολόπης (όπως ήταν το πραγματικό όνομα του Γιώργου Ιωάννου) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927. Σπούδασε στο τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Θεσσαλονίκης και για ένα διάστημα υπηρέτησε ως βοηθός στην έδρα της Αρχαίας ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της πόλης. Εργάστηκε ως φιλόλογος αρχικά σε ιδιωτικά σχολεία στην Αθήνα και σε άλλα μέρη της Ελλάδας και στη συνέχεια σε δημόσια σχολεία σε διάφορες περιοχές της χώρας. Από το 1962 και για δύο χρόνια δίδαξε στο ελληνικό γυμνάσιο στη Βεγγάζη της Λιβύης. Το 1974 ορίστηκε μέλος της Επιτροπής για τη συγκρότηση ανθολογίου κειμένων λογοτεχνίας για το Δημοτικό σχολείο, καθώς και για την ανανέωση των Νεοελληνικών Αναγνωσμάτων του Γυμνασίου. Πέθανε στα 58 του χρόνια.

Το έργο του

Το 1954 εξέδωσε την πρώτη ποιητική του συλλογή Ηλιοτρόπια και εννιά χρόνια αργότερα ακολούθησε η συλλογή Τα χίλια δέντρα. Στράφηκε οριστικά στην πεζογραφία το 1964, με μια συλλογή 22 πεζογραφημάτων με τίτλο Για ένα φιλότιμο.
Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την παράδοση και κατέγραψε και εξέδωσε δημοτικά τραγούδια, παραμύθια και έργα του Θεάτρου Σκιών. Σχετικά με την νεοελληνική παράδοση δημοσίευσε τις εξής εργασίες:

• Τα δημοτικά μας τραγούδια (1966)
• Μαγικά παραμύθια του ελληνικού λαού (1966)
• Παραλογές (1970)
• Καραγκιόζης (1971–1972, Τόμοι 3)
• Παραμύθια του λαού μας (1973)

Ασχολήθηκε επίσης με το θέατρο. Το 1981 εξέδωσε ένα θεατρικό έργο για παιδιά, Το αυγό της κότας. Μετά το θάνατό του εκδόθηκε το παιδικό ανάγνωσμά του Ο Πίκος και η Πίκα.
Επίσης μετέφρασε και σχολίασε:

• Ευριπίδη, Ιφιγένεια εν Ταύροις (1969)
• XII βιβλίο της Παλατινής Ανθολογίας που έχει τίτλο: «Στράτωνος Μούσα Παιδική» (1980)
• Γερμανία (ιστορικό δοκίμιο του Τάκιτου) (1981)

Ακόμη επιμελήθηκε την έκδοση του Ημερολογίου του Φ.Σ. Δραγούμη (1984) με εισαγωγή, επιμέλεια και σχόλια δικά του.
Κύρια λογοτεχνική ενασχόληση όμως του Ιωάννου υπήρξε η πεζογραφία, όπου καθιέρωσε ένα εντελώς προσωπικό ύφος και τρόπο γραφής, από το οποίο επηρεάστηκαν αρκετοί μεταγενέστεροι συγγραφείς. Τα κυριότερα πεζά του που εκδόθηκαν μέχρι τον θάνατό του είναι:

• ΄Η Σαρκοφάγος, συλλογή πεζών με 29 κείμενα (1971)
• Η μόνη κληρονομιά, συλλογή πεζών με 17 κείμενα (1974)
• To δικό μας αίμα, (Πρώτο Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας 1978) (1978)
• Επιτάφιος Θρήνος (1980)
• Ομόνοια (1980)
• Κοιτάσματα (1981)
• Πολλαπλά κατάγματα (1981)
• Εφήβων και μη (1982)
• Εύφλεκτη χώρα (1982)
• Καταπακτή (1982)
• Η πρωτεύουσα των προσφύγων (1984)
• Ο της φύσεως έρως (1986)

Στοιχεία τεχνικής του έργου του

Στοιχεία τεχνικής που χαρακτηρίζουν το έργο του Ιωάννου είναι η μονομερής αφήγηση, η τεχνική του διασπασμένου θέματος και η σύνθεση του χρόνου. Η μονομερής ή μονοεστιακή αφήγηση είναι μια μορφή αφήγησης, στην οποία τα πάντα μας δίνονται από την οπτική γωνία ενός μόνο προσώπου, το οποίο άλλοτε μετέχει σε αυτά που εξιστορούνται και άλλοτε είναι θεατής και τα αφηγείται. Η αφηγηματική αυτή μορφή δεν γίνεται απαραίτητα σε πρώτο πρόσωπο, αν και είναι το συνηθέστερο. Π.χ. και μολονότι σε όλα πεζά του Ιωάννου ακολουθείται η μονομερής αφήγηση, άλλα είναι γραμμένα σε πρώτο, άλλα σε δεύτερο και άλλα σε τρίτο πρόσωπο.
Στην τεχνική του διασπασμένου θέματος, τα γεγονότα είναι ψηφίδες που συνθέτουν το αφήγημα ενώ ταυτόχρονα παρεμβάλλονται σκέψεις και συναισθήματα του συγγραφέα. Δεν υπάρχει δηλαδή η κλασική μορφή διηγήματος με αρχή, μέση και τέλος.
Η σύνθεση του χρόνου αποτελεί το τρίτο τεχνικό γνώρισμα των πεζών του Ιωάννου. Σύμφωνα με αυτό, η αφήγηση μπορεί να ξεκινά από το παρόν ή το παρελθόν, αλλά δεν προχωρεί γραμμικά προς μεταγενέστερες στιγμές, αφού η μετάβαση από το παρόν στο παρελθόν και αντίστροφα είναι συνεχής.
Επίσης σημαντικό ρόλο στο έργο του Ιωάννου παίζουν οι εμπειρίες του από τα μέρη όπου έζησε στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, και το κοινωνικό του περιβάλλον (η οικογένεια, οι φτωχογειτονιές, οι φίλοι, οι άνθρωποι που γνώρισε, κλπ.). Ιδιαίτερο ρόλο παίζει η γενέτειρά του, η οποία δίνεται όχι μόνο ως ένας συγκεκριμένος χώρος με τα μνημεία, τις γειτονιές, τους δρόμους, τους πρόσφυγες και την πολυπολιτισμικότητά της, αλλά και ως χώρος στον οποίο έζησε τα παιδικά και νεανικά του χρόνια. Για τη βιωματικότητα στο έργο του, ο Ιωάννου είπε:^[1]

«Λέγοντας λοιπόν βιωματική, εννοώ τη λογοτεχνία εκείνη που αντλείται από προσωπικά βιώματα του συγγραφέα [...]. Τα βιώματα πάλι δεν είναι μονάχα εκείνα που προέρχονται από την εμπειρία, αλλά και οι φαντασιώσεις και οι ισχυρές πνευματικές καταστάσεις που έχει ζήσει ο άνθρωπος [...]. Ανακουφίζομαι γράφοντας σε πρώτο πρόσωπο. Είναι για μένα κάτι σαν ψυχολογική ανάγκη. Ωστόσο τα περισσότερα από αυτά που γράφω δεν είναι βιογραφικά και δεν συνέβησαν ακριβώς έτσι, όπως μεταφέρονται στο χαρτί. Άλλωστε, στα πεζογραφήματά μου υποδύομαι και πολλά πρόσωπα που θα ήθελα να είμαι.»

Μεταφράσεις του έργου του στα ισπανικά

• El sarcófago, trad. R.Bermejo- E.Ibáñez- A.López, Valladolid, Servicio de Publicaciones de la Universidad de Valladolid, 1998.
• López Jimeno A., “Un relato de Yorgos Ioanu (1927-1985): +13-12-43, de la colección Por amor propio (Για ενα φιλοτιμο1964)” Fortunatae 9, 1997, 41-57.
• López Jimeno A., “Los judíos sefarditas de Tesalónica en los relatos de Yorgos Ioanu (1927-1985): Las tumbas judías, Las Incantadas y La cama", Hermeneus 4, 2001.

Υποσημειώσεις

1. ↑ Συνέντευξη στη Μ. Θερμού, εφ. Η Καθημερινή, 24/7/1977 (αντιγραφή από το περιοδικό Ο παρατηρητής, τεύχος 8, σελ. 62).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Β. Αγγελικόπουλος, «Γιώργος Ιωάννου — Ενας συγγραφέας με "Το δικό μας αίμα"», Η Καθημερινή, 13/2/2005
• Γιώργος Ιωάννου (1927-1985) των Κ. Ολυμπίου και Κ. Χρίστη
• Γραπτά του Γ. Ιωάννου στα Κείμενα του Νίκου Σαραντάκου
• Βιογραφικό και βιβλιογραφία του Γιώργου Ιωάννου στη Βιβλιονέτ
• Α.Κ. Πετρίδης, "H Θεσσαλονίκη του Γιώργου Ιωάννου (1927-1985): (α) 'Στου Κεμάλ το Σπίτι' [1]", ιστολόγιο Λωτοφάγοι [2]
• Α.Κ. Πετρίδης, "H Θεσσαλονίκη του Γιώργου Ιωάννου (1927-1985): (β) 'Το Κρεβάτι [3]",ιστολόγιο Λωτοφάγοι [4]
• Α.Κ. Πετρίδης, "H Θεσσαλονίκη του Γιώργου Ιωάννου (1927-1985): (γ) 'Τα Εβραίικα Μνήματα [5]",ιστολόγιο Λωτοφάγοι [6]
• Ζηβανού, Αναστασία Μαργαρίτη, «Η Θεσσαλονίκη της κατοχής και του εμφυλίου μέσα απο τα μάτις της Λούλας Αναγνωστάκη και του Γιώργου Ιωάννου », Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Καλών Τεχνών, Τμήμα Θεάτρου, 2009[7

 

 

 

Paco Taibo Ignacio II: Αντίο Μαδρίτη

Συγγραφείς: Paco Taibo Ignacio II
Εκδόσεις: Άγρα
Σελίδες: 130

Τιμή: 10 €


 "Δεν γινόταν ο Έκτορ Μπελασκοαράν Σάυν να γυρίζει στον κόσμο και να ζητιανεύει αρχαιολογικά ευρήματα κλεμμένα από πρώην προέδρους δημοκρατίας, χωρίς να νιώθει κάπου βαθιά μέσα του μια βιτσιά της άτιμης εθνικής ντροπής, έστω αραιά και πού. Για σκέψου τι καταγώγιο δεύτερης κατηγορίας που ήμασταν κάποτε, μονολόγησε. Για σκέψου τι κωλοχώρα είμαστε τώρα. Όπως έλεγαν και στη Μαδρίτη, είμαστε απολύτως αναξιοπρεπείς".

Άλλη μια περιπέτεια του μονόφθαλμου ντετέκτιβ Έκτορ Μπελασκοαράν Σάυν, ο οποίος πάσχει από εθισμό για την Πόλη του Μεξικού και για τα μαθήματα χορού μερένγκε, λατρεύει την ατμοσφαιρική ρύπανση και τις μεξικάνικες καντίνες. Και τώρα πρέπει να βγει από τη σπηλιά του για να ταξιδέψει στη Μαδρίτη, σύμφωνα με την παραγγελία του φίλου και πελάτη του Χούστο Βάσκο, συντηρητή στο Μουσείο Ανθρωπολογίας του Μεξικού. Σε μια Μαδρίτη διαφορετική απ' αυτή που του περιέγραφαν οι γονείς του, δίχως πολλές αποχρώσεις και με τρία αντί για τέσσερα μαρμάρινα λιοντάρια σ' ένα άγαλμα. Ο Έκτορ Μπελασκοαράν αναζητά ένα ανεκτίμητο κομμάτι από συμπαγή χρυσό, το θώρακα του Μοκτεσούμα, που έχει εξαφανιστεί από την εθνική συλλογή και βρίσκεται στα χέρια των Ευρωπαίων αρχαιοκάπηλων, αλλά η περιπέτεια τον ρίχνει στη Μαδρίτη και στις αναμνήσεις του, ενώ μάχεται εναντίον της διάσημης Μαύρης Χήρας, μιας ξεπεσμένης πρώην ερωμένης ενός πρώην προέδρου του Μεξικού.

Ο μονόφθαλμος ντετέκτιβ περιπλανιέται στην ισπανική πρωτεύουσα και στο μυαλό του τριγυρίζουν μαύρες σκέψεις. Παρά την κατάθλιψή του όμως, παραμένει αλύγιστος. Με μόνα του όπλα ένα πιρούνι κι ένα σφυρί, ορμά στους εχθρούς του, αλλά το ξεκαθάρισμα των λογαριασμών θα το καταφέρει μέσα από μια παρτίδα πόκερ.

Η υπέροχη αυτή ιστορία είναι η τελευταία του θρύλου του διάσημου και δημοφιλούς παράδοξου ντετέκτιβ.

Αχντάφ Σουέιφ: Κάιρο: Η πόλη μου, η επανάστασή μας

Συγγραφείς: Αχντάφ Σουέιφ
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Σελίδες: 257

Τιμή: 14.4 €

Η Αχντάφ Σουέιφ γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Κάιρο. Όταν ξέσπασε η αιγυπτιακή επανάσταση στις 25 Ιανουαρίου 2011, μαζί με εκατοντάδες χιλιάδες άλλους, έκανε σπίτι της την πλατεία Ταχρίρ για δεκαοχτώ μέρες. Έστειλε ανταποκρίσεις για τα διεθνή μέσα επικοινωνίας και -όπως και κάθε συμπατριώτης της- έκανε ό,τι μπορούσε. Σε αυτό το μοναδικό βιβλίο μάς ξεναγεί στην αγαπημένη της πόλη και ιχνηλατεί τη διαδρομή της επανάστασης που επανακαθορίζει το μέλλον της χώρας της. Συνυφαίνοντας ιστορίες ιδιωτικές και δημόσιες, η Σουέιφ μοιράζεται μια εξαιρετική στιγμή στην Ιστορία που είναι πολύ δική της και παράλληλα συλλογικά αιγυπτιακή.

"...Ωστόσο μας δόθηκαν, μας παραχωρήθηκαν δεκαοχτώ χρυσές ημέρες. Δεκαοχτώ ημέρες όπου όλοι συνεργαστήκαμε για να ξεφορτωθούμε τον αρχηγό του καθεστώτος που κατέστρεφε εμάς, τη χώρα μας και ό,τι αγαπούσαμε. Δεκαοχτώ ημέρες που έβγαλαν από μέσα μας ό,τι καλύτερο είχαμε και μας έδειξαν όχι μόνο τι μπορούσαμε να κάνουμε, αλλά και πώς μπορούσαμε να είμαστε..."

Αχντάφ Σουέιφ 

Βιβλία για ένα καυτό καλοκαίρι από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο

Με νέες εκδόσεις και μια μεγάλη ποικιλία βιβλίων υποδέχεται το καλοκαίρι το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο. Οσοι δεν το έχετε κάνει ακόμα, έχετε ίσως μια τελευταία ευκαιρία να αγοράσετε τη “Λαϊκή Ιστορία του Κόσμου: Από την εποχή του λίθου έως και τη νέα χιλιετία”, το βιβλίο του Κρις Χάρμαν από τις εκδόσεις Τόπος. Μόλις τέσσερις μήνες μετά την πρώτη έκδοση του βιβλίου στα ελληνικά, ήδη αυτές τις μέρες τελειώνει και η δεύτερη έκδοση, με αποτέλεσμα το βιβλίο που βρέθηκε στην πρώτη πεντάδα πωλήσεων, να χρειαστεί να προχωρήσει και σε τρίτη. “Αναντικατάστατο βιβλίο αναφοράς” το χαρακτηρίζει ο Χάουαρντ Ζιν. Επίσης πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο “Πώς να αλλάξουμε τον κόσμο, Μαρξ και Μαρξισμός 1840-2011” από τον Erix Hobsbaum, εκδόσεις Θεμέλιο-Ιστορική Βιβλιοθήκη.

Οσον αφορά στη σημερινή παγκόσμια κρίση, το βιβλίο του Ντέιβιντ Χάρβεϊ, “Το Αίνιγμα του Κεφαλαίου και οι κρίσεις του καπιταλισμού” αποτελεί “μια έγκαιρη κλήση για την ανατροπή του καπιταλισμού... Διασκεδαστικά επιθετικό" όπως γράφουν χαρακτηριστικά οι... Financial Times. Στα αγγλικά, το βιβλίο Bonfire Of Illusions: The Twin Crises Of The Liberal World του Alex Callinicos από τις εκδόσεις Polity, αναλύει τις αιτίες και τα αδιέξοδα της οικονομικής κρίσης και τους ανταγωνισμούς ανάμεσα στις κυρίαρχες δυνάμεις του παγκόσμιου καπιταλισμού. Εξαιρετικά επίκαιρο και το “Καπιταλισμός Ζόμπι: Η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση και η επικαιρότητα του Μαρξ” του Κρις Χάρμαν. Για το υπόβαθρο της κρίσης στον ελληνικό καπιταλισμό, εξακολουθεί να κυκλοφορεί από το ΜΒ “Ο ελληνικός καπιταλισμός, η παγκόσμια οικονομία και η κρίση” σε κείμενα των Μαρία Στύλλου, Κώστα Σαρρή, Μωυσή Λίτση, Σωτήρη Κοντογιάννη, Πάνου Γκαργκάνα.
Ο “Αναρχισμός: μια μαρξιστική κριτική” του John Molyneux, από τις εκδόσεις Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο είναι άλλο ένα βιβλίο που μπήκε στο “τοπ 5” της Πολιτείας. Ξεκινώντας από τον Μπακούνιν και φτάνοντας μέχρι σήμερα, παρουσιάζει μια κριτική της αναρχικής θεωρίας και πρακτικής από τη σκοπιά του κλασικού μαρξισμού των Μαρξ, Λένιν, Τρότσκι και όχι του σταλινισμού.

Ανάρπαστη γίνεται και η τελευταία έκδοση του ΜΒ, το “Arditi del Popolo: Η ιστορία της πρώτης αντιφασιστικής οργάνωσης και η αποτρέψιμη άνοδος του Μουσολίνι”. Στις 200 περίπου σελίδες του βιβλίου (κόστος 11 ευρώ) ο Τom Behan δείχνει το πώς μια ομάδα μαχητικών αντιφασιστών εργατών και πρώην φαντάρων του Α΄ Παγκόσμιου Πόλεμου, το 1921-22 κατόρθωσε να γίνει ένα μαζικό κίνημα φτάνοντας παρά τρίχα από το να σταματήσει τον Μουσολίνι.

Η επικίνδυνη εμφάνιση της Χρυσής Αυγής έχει αυξήσει κατακόρυφα τo ενδιαφέρον για το ρόλο αυτής της φασιστικής συμμορίας. Το βιβλίο “Η φασιστική απειλή και η πάλη για να την τσακίσουμε”,(κόστος 4 ευρώ) γραμμένο από τον Κώστα Πίττα, εκδόθηκε από το ΜΒ λίγους μήνες πριν από τις τελευταίες διπλές εκλογές και κοντεύει ήδη να εξαντληθεί. Ο συγγραφέας εξηγεί ότι αυτό που τροφοδοτεί τους νοσταλγούς του Χίτλερ και του Μεταξά είναι η βαθιά κρίση του καπιταλισμού και η ρατσιστική πολιτική των κυβερνήσεων, παραθέτοντας τον τρόπο με τον οποίο επώασαν και ανέθρεψαν το αυγό του φιδιού τα τελευταία είκοσι χρόνια. Για την το φασισμό στην Ελλάδα τη δεκαετία του 30 διαβάστε επίσης το βιβλίο “Πώς φίλησα τον Μουσσολίνι, τα πρώτα βήματα του ελληνικού φασισμού” από τις εκδόσεις Βιβλιόραμα. Εξαιρετικά επίκαιρο για το ζήτημα της ιθαγένειας, το βιβλίο “Ποιός είναι Έλληνας πολίτης; Το καθεστώς ιθαγένιας από την ίδρυση του ελληνικού κράτους ως τις αρχές του 21ου αιώνα" του Δημήτρη Χριστόπουλου.
Τα βιβλία “Βαϊμάρη: Η ανάπηρη δημοκρατία 1918-1933” του Heinrich A. Winkler από τις εκδόσεις Πόλις, καθώς και τα “Η Χαμένη Επανάσταση: Γερμανία 1918-1923” γραμμένο από τον Chris Harman και “Ναζισμός και Εργατική Τάξη: Κρίση, κράτος πρόνοιας και αντιφασιστική βία στη Γερμανία του Μεσοπολέμου” του Σέρτζιο Μπολόνια από την Antifa Scripta, είναι τρία ακόμα χρήσιμα εργαλεία πάνω στο πεδίο που αναπτύχθηκε ο φασισμός τη δεκαετία του '30 στη Γερμανία και τις επαναστάσεις που προηγήθηκαν.
“Το Τιμωρό χέρι του λαού” του Ιάσωνα Χανδρινού για τη δράση του ΕΛΑΣ και την ΟΠΛΑ, από τις εκδόσεις Θεμέλιο, είναι ένα βιβλίο που έχει ξεσηκώσει το ενδιαφέρον και έχει αποτελέσει σημείο αναφοράς σε μια σειρά από εκδηλώσεις. “Το βιβλίο του Ι. Χανδρινού προσφέρει πολύτιμα στοιχεία και πληροφορίες στην Αριστερά που δεν υποχωρεί στις ιδεολογικές και πολιτικές πιέσεις της αντίπαλης πλευράς. Γι' αυτό αξίζει να διαβαστεί και να συζητηθεί πλατιά” γράφει ο Λέανδρος Μπόλαρης, το βιβλίο του οποίου το βιβλίο “Αντίσταση, η επανάσταση που χάθηκε” μόλις επανεκδόθηκε από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο.
Τα βιβλία “Οι ρίζες της επαναστατικής αριστεράς στην Ελλάδα. Επιλογή από τα κείμενα της Οργάνωσης Σοσιαλιστική Επανάσταση 1972-74” από το ΜΒ και “Από το ΕΑΜ στην ΕΔΑ - Η ραγδαία ανασυγκρότηση της ελληνικής Αριστεράς και οι μετεμφυλιακές πολιτικές αναγκαιότητες” του Μιχάλη Λυμπεράτου (εκδόσεις Στοχαστής) αναλύουν και δίνουν στοιχεία για τις δύο άλλες ιστορικές περιόδους της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες φετινές καλοκαιρινές προσφορές του ΜΒ είναι η πώληση των δύο πολιτικών βιογραφιών των δύο μεγάλων επαναστατών της Οκτωβριανής Επανάστασης του Λένιν και του Τρότσκυ, γραμμένες από τον Τόνι Κλίφ. Μακριά από κάθε διάθεση αγιογραφίας μέσα από τις δύο μακροσκελείς βιογραφίες ο Κλίφ παρουσιάζει την ιστορία της Οκτωβριανής επανάστασης, αλλά και συνολικότερα του πρώτου μισού του 20ου αιώνα. Τα βιβλία αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο τακτικής και στρατηγικής για κάθε ένα που παλεύει να αλλάξει τον κόσμο. Το τρίτομο έργο για το Λένιν μπορείτε να βρείτε στα 30 (από 45) ευρώ και το τετράτομο έργο για τον Τρόσκι στα 50 (από 63) ευρώ.
Πάνω στο ίδιο θέμα, μόλις επανεκδόθηκε από το ΜΒ το βιβλίο “Πώς χάθηκε η ρώσικη επανάσταση” σε κείμενα των Κρις Χάρμαν, Άλεξ Καλίνικος, Πάνου Γκαργκάνα, ένα εργαλείο που εξηγεί συγκεκριμένα, μακριά από ανούσιες γενικεύσεις και αφορισμούς, τις πραγματικές αιτίες που οδήγησαν στην ήττα την Οκτωβριανή Επανάσταση, ενώ μόλις 3 ευρώ κοστίζει άλλη μια από τις πρόσφατες εκδώσεις του ΜΒ , η παμφλέτα “O Λένιν σήμερα” με κείμενα του Λέανδρου Μπόλαρη, Νίκου Λούντου, Θανάση Καμπαγιάννη, Πάνο Γκαργκάνα. “Οι θέσεις της Λυών: Η ιταλική κατάσταση και τα καθήκοντα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας” από το ΜΒ συνοψίζουν τις θέσεις ενός άλλου μεγάλου επαναστάτη του Αντόνιο Γκράμσι για το κόμμα.
Πρόσφατα από το ΜΒ εκδόθηκε το βιβλίο “Ομοφυλοφιλία, σεξουαλικότητα και η πάλη για την απελευθέρωση” από τον Κώστα Τορπουζίδη διατρέχει την ιστορία της πάλης ενάντια στη σεξουαλική καταπίεση, ενώ το “Θηλυκές φαλλοκράτισσες: Οι γυναίκες και η ανερχόμενη κουλτούρα του ξέκωλου” της Ariel Levy παρουσιάζει τη σύγχρονη έκφραση της εμπορευματοποίησης της σεξουαλικότητας, μέσα από το δήθεν απελευθερωτικό περίβλημα της πορνογραφίας.
Στο Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο μπορείτε επίσης να βρείτε πλήθος βιβλίων της κλασσικής και σύγχρονης διεθνούς και ντόπιας λογοτεχνίας από την τελευταία έκδοση του αριστουργήματος του Τζακ Λόντον “Το σιδερένιο τακούνι” μέχρι το μυθιστόρημα του Λεονάρδο Παδούρα “ο άνθρωπος που αγαπούσε τα σκυλιά” και την νέα έκδοση της τριλογίας της Μασσαλίας του Ζαν Κλόντ Ιζζό, “Το μαύρο τραγούδι της Μασσαλίας. Το τσούρμο. SOLEA” από τις εκδόσεις Πόλις. Το ιστορικό μυθιστόρημα «Σελανίκ» του Βασίλη Τσιράκη από τις εκδόσεις Τόπος έρχεται να μας προσφέρει μια γλαφυρή εικόνα της Θεσσαλονίκης των αρχών του 20ού αιώνα.
Επίσης, στα αγγλικά κυκλοφορεί το βιβλίο για την επανάσταση στην Αίγυπτο “The Egyptian Revolution” καθώς και μια σειρά από άλλους τίτλους στα αγγλικά από τις εκδόσεις Bookmarx.

---

Για τα νέα βιβλία του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου, αλλά και όλες τις καινούργιες σημαντικές εκδόσεις που κυκλοφορούν μπορείτε να βρείτε πληροφορίες, τιμές και βιβλιοκριτικές στο σάιτ του βιβλιοπωλείου www.marxistiko.gr , καθώς και στο Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο στο Facebook.

http://ergatiki.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=5876:i1030&Itemid=183