Κυκλοφόρησε ανέκδοτο μυθιστόρημα του Σαραμάγκου. - Το είχε υποβάλει προς έκδοση το 1953, αλλά δεν είχε λάβει καν απάντηση

Μπορεί η Πιλάρ ντελ Ρίο να ματαίωσε την επίσκεψή της στην Ελλάδα και να μην είχαμε την ευκαιρία να τη συναντήσουμε στο Μέγαρο Μουσικής την περασμένη εβδομάδα, φαίνεται όμως από τα πυκνά δημοσιεύματα του ξένου Τύπου αυτές τις ημέρες ότι η χήρα του πορτογάλου νομπελίστα Ζοζέ Σαραμάγκου (1922-2010) είχε πολλές ασχολίες τον τελευταίο καιρό.

Κυρίως είχε να φροντίσει για την έκδοση ενός χειρογράφου με τίτλο «Claraboya» (Φεγγίτης) που είχε στείλει το 1953 ο 31χρονος -και άσημος τότε Σαραμάγκου- σε πορτογάλο εκδότη με την ελπίδα ότι θα εκδοθεί. Εις μάτην όμως. Ο εκδότης δεν μπήκε καν στον κόπο να του στείλει μιαν απάντηση.

Δύο δεκαετίες αργότερα, ο κόσμος αρχίζει να αναγνωρίζει το ταλέντο του συγγραφέα από την ταπεινή Αζινιάγκα. Το 1989, ο εκδότης στον οποίο ο Σαραμάγκου είχε προ τριακονταετίας αποστείλει το «Claraboya» επικοινωνεί μαζί του για να του πει ότι ανακάλυψε το χειρόγραφό του σε κάποια μετακόμιση και ότι επιθυμούσε να το εκδώσει. Ο Σαραμάγκου αρνήθηκε. «Είχε πληγωθεί πολύ από την αρχική αδιαφορία του εκδότη», είπε η Πιλάρ ντελ Ρίο κατά την παρουσίαση του βιβλίου - τόσο μάλιστα, που ο ίδιος δεν ήθελε να δει το βιβλίο τυπωμένο όσο ζούσε, άφησε όμως το ελεύθερο στους κληρονόμους του να πράξουν κατά το δοκούν.

«Όλοι ξέρουμε, και το ήξερε και ο ίδιος, ότι η απόφαση να εκδοθεί το βιβλίο είναι σωστή», είπε η Ντελ Ρίο, σχολιάζοντας ότι πιθανόν εκείνος ο παλιός εκδότης θεώρησε ότι το κείμενο ήταν «προχωρημένο» για την εποχή του. Ουτοπίες, απογοητεύσεις, λεσβιακές σχέσεις, βιασμός, κακοποίηση και οικογενειακοί δεσμοί που καταρρέουν, νοσταλγία και κακία είναι συστατικά στοιχεία αυτού του βιβλίου που μάλλον δεν θα είχε καλή τύχη στην Πορτογαλία του καθεστώτος Σαλαζάρ στη δεκαετία του 1950.

Το μυθιστόρημα είναι αφιερωμένο στον παππού του Σαραμάγκου και αφηγείται τις ιστορίες έξι οικογενειών που ζουν στο ίδιο οικοδομικό τετράγωνο στην Λισαβόνα του Σαλαζάρ τη δεκαετία του 1940. «Είναι ένας φόρος τιμής στην ομορφιά και στην καλοσύνη», ανάφερε η Ντελ Ρίο: «Το μυθιστόρημα δεν αναφέρεται στη δικτατορία ή στην πολιτική αλλά αυτή η σιωπή εμπεριέχει και τη δικτατορία και την καταπίεση ενός καθεστώτος μικροπρεπούς, βάρβαρου και νόθου όπου το μόνο πράγμα που σώζει τους καλλιεργημένους ανθρώπους είναι η ποίηση και τους άλλους η μουσική».

«Οι αναγνώστες του Σαραμάγκου θα βρουν σε αυτό το νεανικό μυθιστόρημα τον ίδιο συγγραφέα που έγραψε το Kάιν», τόνισε η Ντελ Ρίο, η οποία μετέφρασε το μυθιστόρημα, όπως και άλλα του συζύγου της, στα ισπανικά. «Το κείμενο είναι ένα πορτρέτο της καθημερινής, ταπεινής ζωής στη Λισαβόνα. Η πόλη έχει αλλάξει, αλλά οι χαρακτήρες θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι άνθρωποι σημερινοί», συνέχισε η ίδια και χαρακτήρισε το μυθιστόρημα «αντίδοτο στους δύσκολους καιρούς που περνάμε, το οποίο μας διδάσκει ότι παρά τις δυσκολίες μπορούμε να βρίσκουμε την ευτυχία σε μικρές στιγμές της καθημερινότητας».

Το «Claraboya», που κυκλοφορεί ήδη στην Πορτογαλία, στην Ισπανία και στη Λατινική Αμερική, είναι το τελευταίο ανέκδοτο μυθιστόρημα του Σαραμάγκου. Μέλημα της χήρας του συγγραφέα είναι τώρα να συλλέξει και να εκδώσει τα θεατρικά και τα δεκάδες δοκίμια που έγραψε ο τιμημένος το 1998 με το βραβείο Νομπέλ συγγραφέας.

http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=447007&h1=true