Εκθεση για τη Θεσσαλονίκη των εργατών | «Το Εργατικό - Συνδικαλιστικό κίνημα της Θεσσαλονίκης μέσα από το Ιστορικό Αρχείου του ΕΚΘ και των Σωματείων του»

του Μπάμπη Κουρουνδή

Η έκθεση «Το Εργατικό - Συνδικαλιστικό κίνημα της Θεσσαλονίκης μέσα από το Ιστορικό Αρχείου του ΕΚΘ και των Σωματείων του» αποτελεί μια σημαντική συμβολή στην ιστορία του εργατικού κινήματος της πόλης. Η έκθεση περιλαμβάνει φωτογραφίες, αφίσες, εφημερίδες, καταστατικά και λάβαρα σωματείων που αποτελούν σπάνια ντοκουμέντα από το αρχείο του Εργατικού Κέντρου.

Η προϊστορία του συνδικαλιστικού κινήματος ξεκινά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα με τις επαγγελματικές ενώσεις («ισνάφια»), αλλά την ωρίμαση σηματοδοτούν η ίδρυση της Φεντερασιόν (1909) και του Εργατικού Κέντρου (1917). Στην έκθεση μπορεί κάποιος να δει φύλλα της «Εργατικής Αλληλεγγύης», που άρχισε να εκδίδεται το 1911 και ένα εντυπωσιακό τετράγλωσσο πρωτοσέλιδο της «Αβάντι», εφημερίδων της Φεντερασιόν, αλλά και μια όμορφη φωτογραφία του ερασιτεχνικού θιάσου της οργάνωσης.

Σημαντικό σταθμό του εργατικού κινήματος της πόλης αποτέλεσε βέβαια η εξέγερση του Μάη του '36. Στην έκθεση μπορεί κάποιος να δει, μεταξύ πολλών, την ιστορική φωτογραφία της τεράστιας διαδήλωσης που ακολούθησε τη δολοφονία των εργατών με πρώτα το πανό του σωματείου κλωστοϋφαντουργών και το περίφημο «ο λαός της Τούμπας ζητεί την τιμωρία των δολοφόνων», καθώς και τη φωτογραφία του σωματείου αυτοκινητιστών να διαδηλώνει με πανό «Κάτω ο φασισμός».

Μετά την απελευθέρωση του 1944, οι εργατικές εφημερίδες ξανακυκλοφόρησαν νόμιμα. Στην έκθεση μπορεί να διαβάσει κανείς στο πρωτοσέλιδο του «Εργατικού Αγώνα», εφημερίδας του Εργατικού Κέντρου στις 26/8/1945: «είναι απαράδεκτο να καθορίζεται ανώτατο όριο εσόδων στο μεροκαματιάρη όταν το ίδιο δεν γίνεται στους βιομηχάνους, τους εμπόρους και τους τραπεζίτες».

Η ήττα της Αριστεράς στον εμφύλιο πόλεμο σηματοδότησε μια μεγάλη περίοδο διορισμένων «εθνικοφρόνων» διοικήσεων στο Εργατικό Κέντρο. Στην έκθεση παρουσιάζεται πλούσιο υλικό της προπαγάνδας των εργατοπατέρων της περιόδου, πχ με τα φυλλάδια των ιδεολογικών μαθημάτων για τον κομμουνισμό τα οποία οργάνωνε ο πρόεδρος του ΕΚΘ Δ. Θεοδώρου, αλλά δυστυχώς απουσιάζουν η απεργία και οι μεγάλες διαδηλώσεις των «Ιουλιανών».

Το αποκορύφωμα της καταστολής ήρθε με τη χούντα. Οι επισκέπτες της έκθεσης μπορούν να «θαυμάσουν» αποφάσεις του Στρατιωτικού Διοικητή της πόλης που «αποφασίζουν και διατάσσουν» την έκπτωση αριστερών και αγωνιστών συνδικαλιστών από τις θέσεις τους. Από το μεταπολιτευτικό υλικό λείπουν οι κινητοποιήσεις-σταθμοί των εργοστασιακών σωματείων, όπως της ΜΕΛ. Ξεχωρίζουν οι φωτογραφίες από τη μεγάλη πρωτομαγιάτικη διαδήλωση του 1982 με συνθήματα «Κοινωνικός έλεγχος-λαϊκή συμμετοχή-αυτοδιαχείριση, ο δρόμος για την αλλαγή», αλλά και από την εργατοθάλασσα που πλημμύρισε την πόλη ενάντια στα μέτρα λιτότητας του ΠΑΣΟΚ το 1985-1986. Στην έκθεση υπάρχει πλούσιο φωτογραφικό υλικό αυτών των συγκεντρώσεων, αλλά και το έκτακτο φύλλο του «Εργατικού Αγώνα» που κυκλοφόρησε στις 24/2/1986 το Εργατικό Κέντρο για να προπαγανδίσει την απεργία που κρύβουν «τα πράσινα μάτια της TV».

Η έκθεση του ιστορικού αρχείου του ΕΚΘ θα διαρκέσει ως τις 4 Νοεμβρίου και λειτουργεί από Δευτέρα ως Παρασκευή (8πμ-2μμ και 6μμ-9μμ) και το σαββατοκύριακο (10πμ-2μμ) στο Κέντρο Ιστορίας του δήμου Θεσσαλονίκης (Μέγαρο Μπίλλη).

Εργατική Αλληλεγγύη