Βρισκόµαστε στα µέσα του ‘60 στη Λαχώρη, την επονοµαζόµενη άλλοτε «Παρίσι της Ανατολής», και µιλάει ένας κοσµοπολίτης πακιστανός διανοούµενος: ο αφηγητής και alter ego του Τάρικ Αλι στο καινούργιο µυθιστόρηµά του «Η νύχτα της χρυσής πεταλούδας» (Εκδ. Αγρα, µτφ. Παλµύρα ΙΣµυρίδου). Οπως και ο διάσηµος συγγραφέας, έτσι και ο ήρωάς του ανήκει σε αυτήν τη χρυσή νεολαία των Πεντζάµπι που γέννησε κορυφαίους χειρουργούς, µαθηµατικούς ή φυσικούς µε παγκόσµιο κύρος, αλλά και αδίστακτα στελέχη της Αλ Κάιντα. Την αντιφατική δηλαδή γενιά που ωρίµασε έπειτα από τις σφαγές των µουσουλµάνων στην Ινδία και την τραυµατική διχοτόµηση του 1947, διαβάζοντας Μαρξ και γαλλική λογοτεχνία, θαυµάζοντας τη γειτονική πολιτιστική επανάσταση του Μάο, απολαµβάνοντας το αλκοόλ και την τέχνη, ερωτοτροπώντας ελεύθερα και εξοστρακίζοντας τους θρησκόληπτους. Αυ τήν την και δική του γενιά ανατέµνει ο Τάρικ Αλι, και φωτίζει το άγνωστο Πακιστάν των τελευταίων 50 χρόνων. Τη χώρα, µε άλλα λόγια,που κατέληξε να γίνει ένα από τα ορµητήρια της ισλαµικής τροµοκρατίας και το καταφύγιο του «πλέον επικίνδυνου ανθρώπου του πλανήτη» – του Οσάµα Μπιν Λάντεν ο οποίος σκοτώθηκε εκεί, κοντά στο Ισλαµαµπάντ, τη φετινή Πρωτοµαγιά, από τις αµερικανικές µυστικές υπηρεσίες.
Ωστόσο στο µυθιστόρηµα, η Αλ Κάιντα δεν αναφέρεται πουθενά και το όνοµα του Μπιν Λάντεν ακούγεται ουδέτερα µόνο µια φορά. ∆ιότι αυτό που ενδιαφέρει τον συγγραφέα είναι να ζωντανέψει τον σύνθετο εκείνο κόσµο, τη µουσουλµανική κουλτούρα και το κοινωνικό όραµα που η δράση του Μπιν Λάντεν επισκίασε, αλλοτρίωσε και ενδεχοµένως φίµωσε. Με αυτήν την αφορµή ο Τάρικ Αλι φωτίζει τη σύντοµη πνευµατική άνοιξη της πακιστανικής νεολαίας, θυµίζει τους διωγµούς και τη µεταναστευτική περιπέτεια των µουσουλµανικών πληθυσµών της Κίνας και της Ινδίας προς το Πακιστάν, την Αγγλία και τις ΗΠΑ, περιγράφει τη διαφθορά των σηµερινών ισλαµικών καθεστώτων στην περιοχή καθώς και την υπονόµευση τουθρησκευτικού φονταµενταλισµού από µέσα, σχολιάζει τη νεοφιλελεύθερη στροφή των Πακιστανών που κάνουν καριέρα στη ∆ύση κ.ο.κ.
Τα κλειδιά του µυθιστορήµατος είναι οι δύο µοιραίες αγαπηµένες του αφηγητή, που παραπέµπουν σε δύο διαφορετικές όψεις του Ισλάµ. Η Κινεζοπακιστανή Τζιντιέ µάς εισάγει στην άγνωστη ιστορία ενός φωτισµένου µουσουλµάνου ηγέτη του 19ου αιώνα που κυβέρνησε σύµφωνα µε τις αρχές της δικαιοσύνης και της ισότητας. Πρόκειται για τον Κινέζο Τίπου, ο οποίος ένωσε µουσουλµάνους, βουδιστές καινοµάδες της επαρχίας Γιουνάν ενάντια στους Μαντσού – τους αυτοκρατορικούς ιθύνοντες του Πεκίνου που καταδυνάστευαν την περιοχή – και δηµιούργησε ένα ηµιανεξάρτητο κοσµικό κρατίδιο, το οποίο άντεξε 18 χρόνια αναπτύσσοντας εµπορικούς δεσµούς µε την Ευρώπη, ώσπου ο Τίπου προδόθηκε από τους στρατηγούς του που εξαγοράστηκαν από την κεντρική εξουσία. (Ο Τάρικ Αλι την παροµοιάζει µε την επαναστατική κυβέρνηση του Μάο). Από την άλλη, η Πακιστανή Ζάυναµπ µάς εισάγει στον πόλεµο των συµφερόντων που συντηρεί τις ανισότητες στις µουσουλµανικές οικογένειες. Παράδειγµα, η απάνθρωπη πρακτική των εύπορων µουσουλµάνων γαιοκτηµόνων, οι οποίοι µε πρόσχηµα τη θρησκεία και την πατριαρχία υποχρεώνουν και σήµερα ακόµη τις γυναίκες της οικογένειας να παντρευτούν το Κοράνι – κάτι που τυπικά δεν επιτρέπεται – προκειµένου να σφετεριστούν τις περιουσίες τους.
Τελικά, η «Νύχτα της χρυσής πεταλούδας» βασίζεται σε αληθινά γεγονότα, σε επίκαιρα περιστατικά και σε γοητευτικούς χαρακτήρες, εκτυλίσσεται στη ΝΑ Κίνα, στο Πακιστάν, στο Λονδίνο και στο Παρίσι, δηλώνει πίστη στην ουτοπία του έρωτα και ενός δικαιότερου κόσµου, και προσπαθεί να καταδείξει ότι ο ξεσηκωµός του Ισλάµ έχει περισσότερο πολιτικάπολι τισµικά αίτια, παρά θρησκευτικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου