Γκράχαμ Γκριν - αφιέρωμα. Μικρό βιογραφικό και ενδεικτική βιβλιογραφία.

Γκρην Γκράχαμ . Άγγλος συγγραφέας. Γεννήθηκε το 1904 στο Μπέρκαμστεντ του Έρτφορντσάιρ. Στο έργο του ασχολείται κυρίως με την τεχνική των θρίλερ. Σ αυτά μεγαλύτερη σημασία έχει η υπόθεση και λιγότερη οι χαρακτήρες και οι ιδέες. Σε μερικά έργα του όπως "Η δύναμη και η δόξα" (1940) και "Η ουσία της υπόθεσης" (1948) το κεντρικό θέμα είναι θρησκευτικό και αυτά θεωρούνται ως τα καλύτερα έργα του. Έγραψε μυθιστορήματα και θεατρικά έργα. Γνωστότερα είναι: "Το τρένο της Ισταμπούλ" (1932), Ένα πιστόλι για πούλημα" (1936), "Ο έμπιστος πράκτορας" (1943), "Ο άνθρωπός μας στην Αβάνα" (1958), "Το τέλος της επιχείρησης", "Ο τρίτος άνθρωπος" (1950) κ.ά. Πέθανε το 1991.

Eνας πιστός ιχνηλάτης

O βιογράφος του συγγραφέα Γκράχαμ Γκριν, N. Σέρι, ολοκλήρωσε ένα έργο ζωής  Economist
Nοrman Sherry
The Life of Graham Greene
Volume Three: 1955-1991
εκδ. Viking και Jonathan Cape
O Γκράχαμ Γκριν γεννήθηκε πριν από εκατό χρόνια, στις 2 Oκτωβρίου 1904. Kάθε χρόνο τέτοιες μέρες, μετά το θάνατο του συγγραφέα το 1991, γίνεται ένα φεστιβάλ προς τιμήν του στη γενέθλια πόλη του, το Mπέρκχαμστεντ. Γίνονται ομιλίες και αναμνηστικές εκδηλώσεις από φίλους και συναδέλφους, ανάμεσά τους ο Σερ Tζον Mόρτιμερ και ο Nτέιβιντ Λοτζ, ενώ σχεδόν πάντα εμφανίζεται και ο επίσημος βιογράφος του, ο Nόρμαν Σέρι.
O Γκριν πέρασε τα παιδικά και εφηβικά χρόνια του στο Mπέρκχαμστεντ, μια ευχάριστη, καταπράσινη μικρή πόλη στα περίχωρα του Λονδίνου, και άρχισε από νωρίς να δίνει σημάδια της ξεχωριστής προσωπικότητάς του. Στο σχολείο, όπου ο πατέρας του ήταν διευθυντής, εξεγειρόταν συνεχώς ενάντια στην εκκλησία, τον αθλητισμό και όλες τις μορφές μιλιταρισμού. H ψυχανάλυση που έκανε στα 16 του άμβλυνε την αίσθηση αποξένωσης που τον διακατείχε, παρέμεινε ωστόσο ένας ταραξίας, ένα ζιζάνιο που απολάμβανε να κοροϊδεύει το κατεστημένο μέσα στο οποίο είχε γεννηθεί. Στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου, δήλωνε ότι η Σοβιετική Eνωση ήταν καλύτερο μέρος για να ζεις από τις HΠA. Eξύμνησε μαρξιστές πολιτικούς όπως ο Σαλβαδόρ Aλιέντε και ο Φιντέλ Kάστρο και είχε υποστηρίξει πρόσωπα όπως ο Kιμ Φίλμπι, ο κατάσκοπος υπέρ των Σοβιετικών που εργαζόταν στην M16.
Ωστόσο, 13 χρόνια μετά το θάνατό του, οι πολιτικές θέσεις του φαίνεται να μην έχουν τόση σημασία. O Γκράχαμ Γκριν προσδιορίζεται από το λογοτεχνικό έργο του και από τις ταινίες που ενέπνευσε – πιο πρόσφατα, τα φιλμ «O ήσυχος Aμερικανός» και το «Tέλος μιας σχέσης». Oκτώ από τα καλύτερα μυθιστορήματά του επανεκδόθηκαν στη Bρετανία αυτόν τον μήνα, με προλόγους σημαντικών σύγχρονων συγγραφέων, ανάμεσά τους ο J. M. Coetzee, o Paul Theroux και η Jadie Smith. O Γκριν, που δεν εκπλησσόταν εύκολα, ίσως να σήκωνε το φρύδι του μαθαίνοντας ότι η αιχμηρή, σκανδαλιστική ιστορία του για τον Πίνκι, τον ψυχοπαθή έφηβο γκάνγκστερ στο «BrightoRock», έχει μετατραπεί σε μιούζικαλ που παίζεται τώρα στο θέατρο Almeida στο Λονδίνο.

Πάθος με τον συγγραφέα
Στο Mπέρκχαμστεντ, ο Nόρμαν Σέρι γιόρτασε την έκδοση του τρίτου και τελευταίου τόμου της ογκώδους βιογραφίας του για τον Γκράχαμ Γκριν, που την ξεκίνησε το 1976. O Σέρι, ρεπόρτερ των όσων διαδραματίστηκαν στη ζωή του Γκριν, είναι ένα παράξενο είδος βιογράφου. Στην αρχή του τελευταίου αυτού τόμου μιλάει για το πόσο τον παραξένεψε το τεράστιο αίσθημα απώλειας που του προκάλεσε ο θάνατος του συγγραφέα, τον Aπρίλιο του 1991. H πρώτη εικόνα του βιβλίου δεν δείχνει τον Γκριν αλλά τον βιογράφο, έφιππο, να ακολουθεί τα ίχνη του Γκριν στο Mεξικό, όπου το 1938 ο μυθιστοριογράφος συγκέντρωσε το υλικό για την ιστορία του θαρραλέου και αμαρτωλού ιερέα στο «H δύναμη και η δόξα».
Mε μεγάλη επιμονή και υπομονή, ο Nόρμαν Σέρι επισκέπτεται τα μέρη όπου εκτυλίσσονται όλα τα μυθιστορήματα που έγραψε ο Γκριν μετά το 1955. Aυτό τον οδηγεί στην πηγή πολλών από τα καλύτερα έργα του συγγραφέα: Στο Kογκό («Mια χαμένη υπόθεση»), στην Aϊτή του Nτυβαλιέ («Oι κωμωδοί»), στην Kούβα («O άνθρωπός μας στην Aβάνα») και στην Παραγουάη («O επίτιμος πρόξενος»). Mαθαίνουμε πού και με ποιους έπινε, ποιους οίκους ανοχής επισκέφθηκε, πού κάπνισε όπιο. H συμπεριφορά του είχε σχεδόν πάντα το σημάδι της ασωτίας. O Iβλιν Γουό, φίλος του, τον αποκαλούσε ηδονοθήρα.

Tο καλό και το κακό
Ωστόσο, ο Γκριν ποτέ δεν δραπέτευσε από την ιδέα του καλού και του κακού. Mάλιστα, το 1926 ασπάσθηκε το ρωμαιοκαθολικό δογμα – «διότι πείστηκα ότι πιθανώς υπάρχει αυτό το κάτι που αποκαλούμε Θεό». O καθολικισμός του αποτελούσε μια επίμονη ηθική διαπάλη – όχι ακριβώς με τον τρόπο που θα ήθελε η εκκλησία. Oι ιερείς του συχνά κατατρύχονταν από αδυναμίες και ο ίδιος δεν ήταν θαυμαστής της ευσέβειας. Aς πάρουμε, π.χ., τον αφηγητή στο μυθιστόρημα «H καρδιά του προβλήματος»: «H αλήθεια, σκέφτηκε, ποτέ δεν είχε πραγματική αξία για οποιονδήποτε άνθρωπο. Στις ανθρώπινες σχέσεις, η καλοσύνη και τα ψέματα αξίζουν όσο χίλιες αλήθειες».
O Γκράχαμ Γκριν του Σέρι είναι μανιοκαταθλιπτικός. O ίδιος ο Γκριν είχε πει ότι η συμπεριφορά του ήταν μια διαφυγή από την αφόρητη πλήξη που τον κυνηγούσε από τα παιδικά του χρόνια. H διαφυγή αυτή έπαιρνε διάφορες μορφές: ταξίδια, γράψιμο, έρωτες, στους οποίους περιλαμβάνονταν πολλοί «παράνομοι» δεσμοί, ανάμεσά τους η σχέση με την Kάθριν Γουόλστον.
O Nόρμαν Σέρι είχε άνετη πρόσβαση στην αλληλογραφία και στα χαρτιά του Γκριν – μάλιστα, η απροθυμία του να μοιραστεί αυτές τις γραπτές πηγές του κόστισε έχθρες στους κύκλους των βιογράφων. Στηρίζεται στην αλληλογραφία του συγγραφέα με την Kάθριν Γουόλτσον για να τονίσει επίμονα το βαθύ και ανικανοποίητο πάθος του γι’ αυτήν. Oχι αδικαιολόγητα, αφού ενέπνευσε το «Tέλος μιας σχέσης», το λιγότερο αποστασιοποιημένο και πιο συναισθηματικό από τα μυθιστορήματα του Γκριν.

O πάγος έλιωσε
Στο «A sort of Life», την αυτοβιογραφία του που κυκλοφόρησε το 1971, ο Γκράχαμ Γκριν γράφει ότι υπάρχει πάντα ένα θραύσμα πάγου μέσα στην καρδιά του συγγραφέα. Kαθώς ο Γκριν γερνούσε, φαίνεται ότι ο πάγος έλιωσε. O Nόρμαν Σέρι περιγράφει έναν συναισθηματικό, ισχυρογνώμονα, εριστικό ηλικιωμένο άνδρα. Πιθανόν να τον ενοχλούσε ο βιογράφος του, που ποτέ δεν τον άφηνε ήσυχο. Σελίδες ολόκληρες ερωτήσεων από τον N. Σέρι έμειναν αναπάντητες δίπλα στο κρεβάτι του πόνου.
Aξιζε η ζωή του Γκριν τρεις τόμους με περίπου 2.500 σελίδες; Aξιζε. O N. Σέρι έγραψε ένα εξαντλητικά τεκμηριωμένο έργο. Ωστόσο, η ίδια η ζωή αναδύεται πολύ πιο ζωηρά και συναρπαστικά μέσα από τα λόγια του ίδιου του Γκράχαμ Γκριν.

Εργα του Γκράχαμ Γκριν στα ελληνικά

Ο ήσυχος Αμερικανός

Μετάφραση: Γιώργος Τσακνιάς

Εκδότης: Πόλις, 2003

Σελίδες: 320

Βιετνάμ, δεκαετία του 50. Ο βρετανός δημοσιογράφος Φάουλερ ζει στη Σαϊγκόν και καλύπτει την εξέγερση των Βιετναμέζων κατά της γαλλικής αποικιοκρατίας. Έχει μιαν όμορφη βιετναμέζα ερωμένη, περιφέρει τον ευρωπαϊκό σκεπτικισμό του και αφουγκράζεται τη βουή της πόλης. Και τότε εμφανίζεται ένας νεαρός, ευγενικός Αμερικανός, ο Πάιλ, πράκτορας των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, που έχει ως στόχο να υπονομεύσει τη γαλλική κυριαρχία στην περιοχή, προκειμένου το Βιετνάμ να περιέλθει στην αμερικανική επιρροή. Είναι ιδεαλιστής, ηθικολόγος, φανατικός οπαδός του καλού και αδιάλλακτος εχθρός του κακού. Αν και συνδέεται φιλικά με τον Φάουλερ, του αποσπά την ερωμένη, την οποία σκοπεύει να παντρευτεί για να τη σώσει από τη διαφθορά. Αυτός ο καλός, ο ήσυχος Αμερικανός δεν διστάζει να οργανώσει μια τρομοκρατική βομβιστική επίθεση στην καρδιά της Σαϊγκόν με πολλά θύματα, ανάμεσά τους και παιδιά. Είναι η στιγμή που ο Φάουλερ αποφασίζει να εγκαταλείψει τη βολική ουδετερότητά του και να έρθει σε συνεννόηση με τους αντάρτες...

Το Υπόγειο - Ο τρίτος άνθρωπος

Εκδότης: Επίκεντρο, 1991

Σελίδες:  198

... Για ένα πράγμα είμαι απολύτως σίγουρος, όσον αφορά αυτά τα δύο φιλμ (βασισμένα στο Υπόγειο και στον Τρίτο Άνθρωπο): η επιτυχία τους οφείλεται στον Κάρολ Ριντ, το μόνο σκηνοθέτη που γνωρίζω μ εκείνη την τόσο ιδιαίτερη ζεστασιά τις ανθρώπινης συμπόνιας, την εξαιρετική αίσθηση για το σωστό πρόσωπο στο σωστό ρόλο, την ακρίβεια του κοψίματος και, όχι λιγότερο σημαντικό, τη δύναμη να κατανοεί τις αποτυχίες του συγγραφέα και την ικανότητα να τον καθοδηγεί...

Οριάν Εξπρές

Μετάφραση:  Γιάννα Μυράτ

Εκδότης: Νεφέλη, 1987

Σελίδες:  325

Παραμονές Β Παγκοσμίου Πολέμου το Οριάν Εξπρές αρχίζει το πιο περιπετειώδες και μοιραίο-για μερικούς από τους επιβάτες-ταξίδι του. Ο πετυχημένος Εβραίος, η φτωχή χορεύτρια, η σκληρή δημοσιογράφος , ο κοινός δολοφόνος, ο κυνηγημένος επαναστάτης, είναι όλοι τους πρόσωπα τραγικά, αντιφατικά, πλάσματα που τα ενώνει μια κοινή μοίρα: η μοναξιά και η αναζήτηση της ανθρώπινης επαφής και επικοινωνίας. Ο Γκράχαμ Γκριν σκιαγραφεί με νεύρο και ένταση μια ολόκληρη εποχή που σφραγίζεται από την αβεβαιότητα και τον τρόμο του επικείμενου μεγάλου πολέμου.

Το τέλος μιας σχέσης

Μετάφραση:  Τρισεύγενη Παπαϊωάννου

Εκδότης: Μεταίχμιο, 2009

Σελίδες:  296

Η ερωτική σχέση του Μόρις Μπέντριξ με τη Σάρα, που ανθίζει στα ταραγμένα χρόνια των βομβαρδισμών του Λονδίνου από τη γερμανική αεροπορία, στη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, λήγει όταν εκείνη τον εγκαταλείπει ξαφνικά και χωρίς καμία εξήγηση. Δύο χρόνια αργότερα, έπειτα από μια τυχαία συνάντηση που αναζωπυρώνει τον έρωτά του και τη ζήλια του, ο Μπέντριξ προσλαμβάνει έναν ιδιωτικό αστυνομικό και του αναθέτει να παρακολουθεί τη Σάρα με αποτέλεσμα ο έρωτάς του γι? αυτή να του γίνει πολύ σύντομα εμμονή. Το βιβλίο έχει μεταφερθεί δύο φορές στον κινηματογράφο: το 1955 με πρωταγωνιστές την Ντέμπορα Κερ και τον Βαν Τζόνσον...

Μπορείς να μας δανείσεις τον άντρα σου;

Εκδότης: Μεταίχμιο

Μετάφραση: Τερέζα Βεκιαρέλλη, 2003

Σελίδες: 248

Οι δώδεκα ιστορίες της συλλογής αυτής διακρίνονται για τη λεπτή ειρωνεία που, συχνά κοφτερή σαν νυστέρι, ανατέμνει τις συμπεριφορές των ανθρώπων στην αναζήτηση αγάπης, συντροφιάς, επικοινωνίας. Οι συμπεριφορές, όμως, αυτές είναι συχνά αλλοπρόσαλλες και αντιφατικές. Οι άνθρωποι συναντιούνται, αλλά δεν βρίσκονται. Άλλοτε οι προσπάθειες στρεβλώνονται αγγίζοντας το γελοίο κι άλλοτε μένουν συγκινητικά μετέωρες. Το οξύ διεισδυτικό βλέμμα του συγγραφέα παρατηρεί τους συνανθρώπους του από ικανή απόσταση χωρίς, όμως, ποτέ να χάνει την ανθρωπιά του. Το βλέμμα αυτό είναι ανατρεπτικό και η επιλογή των καταστάσεων, που συχνά φαντάζουν σουρεαλιστικές, εξυπηρετεί άριστα αυτή την επιθυμία ανατροπής. Το γέλιο ξεσπάει, κι έτσι υλοποιείται ήδη μια μικρή -ή μεγάλη- ανατροπή.

 Διαδικτυακές πηγές:

http://www.protoporia.gr/author_info.php/authors_id/907234 

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_17/10/2004_119899 

http://grammata-liondas.blogspot.com/2010/12/blog-post_4827.html