Η περσινή ταινία του Ζαν Λικ Γκοντάρ προβάλλεται ήδη στα σινεμά
και έχει περισσότερο σχολιαστεί για τις προσπάθειες του πρωτοπόρου
σκηνοθέτη να γυρίσει μερικές σκηνές στο αρχαίο θέατρο Επιδαύρου που δεν
καρποφόρησαν -εξαιτίας της αρτηριοσκλήρωσης των γραφειοκρατών του
υπουργείου πολιτισμού. Ο Γκοντάρ ολοκλήρωσε το έργο του με επαινετικά
σχόλια για την Ελλάδα. Δεν βρίσκεται όμως εδώ η αξία της ταινίας.
Χωρισμένο σε τρία κεφάλαια («Πράγματα όπως αυτά», «Η Δική μας
Ευρώπη», «Οι Ανθρωπότητες μας»), το «Film Socialisme» δεν διαθέτει καμία
αφηγηματική δομή, καμία ευθεία γραμμή που να ενώνει τα αταίριαστα υλικά
που το αποτελούν και τα δεκάδες θέματα που πιάνει και αφήνει.
Στο πρώτο κεφάλαιο, ένα κρουαζιερόπλοιο διασχίζει τη Μεσόγειο. Ανάμεσα στους επιβάτες του, ένας εγκληματίας πολέμου, μια Ρωσίδα πράκτορας, ένας Παλαιστίνιος πρέσβης, ο φιλόσοφος Αλέν Μπαντιού, συζητούν σε διαφορετικές γλώσσες, καθώς η Πάτι Σμιθ περιφέρεται ανάμεσά τους με την κιθάρα της. Το πλοίο θα διασχίσει όλες τις «πατρίδες», νοητές και πραγματικές που υπήρξαν καθοριστικές για την εξέλιξη του κόσμου όπως τον γνωρίζουμε σήμερα: Αίγυπτος, Παλαιστίνη, Οδησσός, Ελλάδα, Νάπολη, Βαρκελώνη συνθέτουν το τρίτο κεφάλαιο. Ενδιάμεσα, στο δεύτερο μέρος, τα παιδιά μιας οικογένειας στη Γαλλική επαρχία, καλούν τους γονείς τους να παρουσιαστούν σε ένα αυτοσχέδιο δικαστήριο της παιδικής τους ηλικίας, απαιτώντας σοβαρές απαντήσεις σχετικά με την ελευθερία, την ισότητα, τη δικαιοσύνη. Τι θέλει να πει ο συγγραφέας άραγε;
Ο Γκοντάρ έχει μακρυά ιστορία στο σινεμά. Το όνομά του συνδέεται με το Γαλλικό κινηματογραφικό ρεύμα «Nouvelle Vague», το Νέο κύμα που στο διάστημα 1959 – 1964 και αργότερα ανέτρεψε πλήρως τα δεδομένα στον κινηματογράφο στη Γαλλία και παντού. Το νέο κύμα γεννήθηκε σε μια περίοδο μακρυάς μεταπολεμικής ανάπτυξης της Γαλλίας με φόντο τη δεξιά διακυβέρνηση του Ντε Γκωλ, τους 2 πολέμους που έχασε ο Γαλλικός ιμπεριαλισμός (Βιετνάμ, Αλγερία) και μέσα από την αναποτελεσματικότητα – στασιμότητα της παραδοσιακής αριστεράς. Η «Νουβέλ Βάγκ» εκφραζόταν αρχικά με μια ομάδα γύρω από το πειραματικό περιοδικό «Κινηματογραφικά τετράδια», το οποίο κριτικάριζε σκληρά τον λεγόμενο «ποιοτικό» – στην ουσία συμβατικό κινηματογράφο και τις κλασσικές υπερπαραγωγές που προωθούσε το κατεστημένο. Επηρεάστηκε σαφώς από τις ιδέες του Σαρτρ και των Υπαρξιστών, που μιλούσαν για την ηθική ευθύνη του καλλιτέχνη στο ν’αλλάξει την κοινωνία.
Ο Γκοντάρ υπήρξε από τους πιο σκληρούς και πολιτικοποιημένους της ομάδας. Στη δεκαετία του ’60 γύρισε τις πιο εμβληματικές ταινίες του, τον «Τρελό Πιερό», το «Week- end», την «Κινέζα» και το «2-3 πράγματα που ξέρω γι’αυτήν», με σαφείς αναφορές στο Μαρξισμό και το επερχόμενο κίνημα του Μάη του ’68. Στις ταινίες αυτές κατάφερε να δείξει τις όψεις της αλλοτρίωσης μέσα στη μικροαστική ευδαιμονία του Δυτικού καπιταλισμού αλλά και την κατάρρευσή τους, την πάλη για την ανατροπή τους, είτε αυτή είναι η οργανωμένη, είτε απλά άρνηση στον συμβιβασμό.
Γι’αυτό και οι ταινίες του Γκοντάρ συντρόφεψαν τους αγωνιστές του κινήματος του Μάη και προβλήθηκαν εκατοντάδες φορές στα κατειλημμένα πανεπιστήμια. Μέσα στο ίδιο το ξέσπασμα του Μάη, ο Γκοντάρ μαζί με τον Φρανσουά Τριφό διέλυσαν το κινηματογραφικό φεστιβάλ Καννών με πολιτική παρέμβαση υπεράσπισης του αγώνα των φοιτητών και των εργατών.
Η πτώση του κινήματος του Μάη δεν άφησε ανεπηρέαστους τους συνοδοιπόρους του, ούτε τον Γκοντάρ, που συνέχισε να κινηματογραφεί, αλλά σε πιο συμβατικά και αποστασιοποιημένα θέματα. Η πορεία αυτή αλλάζει με την αντιπολεμική ταινία «Η δική μας μουσική» (2004) και με το «Socialisme». Δεν είναι μανιφέστο, θυμίζει πιο πολύ ένα τεχνικά άρτιο κολάζ από στοιχεία που ενώνουν τον κόσμο της αμφισβήτησης, είναι από μόνο του ένα ταξίδι. Ξεκινάει με μια κρουαζιέρα στη Μεσόγειο και τελειώνει με αναφορές στις έξι «πατρίδες» του δημιουργού του. Ενα ταξίδι αυτοβιογραφικό σε όλα αυτά που μέσα στα χρόνια έχτισαν την κοσμοθεωρία και την πολιτική στάση του Γκοντάρ και που τώρα ο ίδιος, στα 80 του χρόνια, επιστρέφει για να τα ξανασυναντήσει μέσα από το πρίσμα μιας Δύσης σε μόνιμη κρίση. «Quo vadis Europa?”
«Παλαιστίνη – απαγορεύεται η πρόσβαση», «Ελλάδα – Η χώρα του Περικλή και του Σοφοκλή όπου η τραγωδία και η δημοκρατία παντρεύτηκαν για να κάνουν ένα μόνο παιδί, τον εμφύλιο πόλεμο». Τα φημισμένα σκαλιά της Οδησσού και η Βαρκελώνη του Ισπανικού εμφυλίου. Ανοιχτοί λογαρισμοί για το κίνημα και την Αριστερά, που ο Γκοντάρ δεν επιχειρεί να απαντήσει, παρ’όλα αυτά παίρνει θέση και αυτό έχει σημασία: «Όταν ο νόμος δεν είναι δίκαιος, η δικαιοσύνη προηγείται του νόμου».
Αξίζει να το δείτε!
http://ergatiki.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=2677:i978&Itemid=62
Στο πρώτο κεφάλαιο, ένα κρουαζιερόπλοιο διασχίζει τη Μεσόγειο. Ανάμεσα στους επιβάτες του, ένας εγκληματίας πολέμου, μια Ρωσίδα πράκτορας, ένας Παλαιστίνιος πρέσβης, ο φιλόσοφος Αλέν Μπαντιού, συζητούν σε διαφορετικές γλώσσες, καθώς η Πάτι Σμιθ περιφέρεται ανάμεσά τους με την κιθάρα της. Το πλοίο θα διασχίσει όλες τις «πατρίδες», νοητές και πραγματικές που υπήρξαν καθοριστικές για την εξέλιξη του κόσμου όπως τον γνωρίζουμε σήμερα: Αίγυπτος, Παλαιστίνη, Οδησσός, Ελλάδα, Νάπολη, Βαρκελώνη συνθέτουν το τρίτο κεφάλαιο. Ενδιάμεσα, στο δεύτερο μέρος, τα παιδιά μιας οικογένειας στη Γαλλική επαρχία, καλούν τους γονείς τους να παρουσιαστούν σε ένα αυτοσχέδιο δικαστήριο της παιδικής τους ηλικίας, απαιτώντας σοβαρές απαντήσεις σχετικά με την ελευθερία, την ισότητα, τη δικαιοσύνη. Τι θέλει να πει ο συγγραφέας άραγε;
Ο Γκοντάρ έχει μακρυά ιστορία στο σινεμά. Το όνομά του συνδέεται με το Γαλλικό κινηματογραφικό ρεύμα «Nouvelle Vague», το Νέο κύμα που στο διάστημα 1959 – 1964 και αργότερα ανέτρεψε πλήρως τα δεδομένα στον κινηματογράφο στη Γαλλία και παντού. Το νέο κύμα γεννήθηκε σε μια περίοδο μακρυάς μεταπολεμικής ανάπτυξης της Γαλλίας με φόντο τη δεξιά διακυβέρνηση του Ντε Γκωλ, τους 2 πολέμους που έχασε ο Γαλλικός ιμπεριαλισμός (Βιετνάμ, Αλγερία) και μέσα από την αναποτελεσματικότητα – στασιμότητα της παραδοσιακής αριστεράς. Η «Νουβέλ Βάγκ» εκφραζόταν αρχικά με μια ομάδα γύρω από το πειραματικό περιοδικό «Κινηματογραφικά τετράδια», το οποίο κριτικάριζε σκληρά τον λεγόμενο «ποιοτικό» – στην ουσία συμβατικό κινηματογράφο και τις κλασσικές υπερπαραγωγές που προωθούσε το κατεστημένο. Επηρεάστηκε σαφώς από τις ιδέες του Σαρτρ και των Υπαρξιστών, που μιλούσαν για την ηθική ευθύνη του καλλιτέχνη στο ν’αλλάξει την κοινωνία.
Σχολή
Σύντομα τα μέλη της ομάδας Γκοντάρ, Τριφό, Κλοντ Σαμπρόλ, Ζακ Ριβέτ, άρχισαν να γυρίζουν τις δικές τους ταινίες, με μια ελαφριά κάμερα στο χέρι, ενίοτε χωρίς σενάριο, με τη φρεσκάδα του αυτοσχεδιασμού και του αυθόρμητου επινόησαν τις πιο πρωτοποριακές τεχνικές όπως την ασυνέχεια στη δομή του μοντάζ (jump cut) και εξελίχθηκαν σε ολόκληρη σχολή.Ο Γκοντάρ υπήρξε από τους πιο σκληρούς και πολιτικοποιημένους της ομάδας. Στη δεκαετία του ’60 γύρισε τις πιο εμβληματικές ταινίες του, τον «Τρελό Πιερό», το «Week- end», την «Κινέζα» και το «2-3 πράγματα που ξέρω γι’αυτήν», με σαφείς αναφορές στο Μαρξισμό και το επερχόμενο κίνημα του Μάη του ’68. Στις ταινίες αυτές κατάφερε να δείξει τις όψεις της αλλοτρίωσης μέσα στη μικροαστική ευδαιμονία του Δυτικού καπιταλισμού αλλά και την κατάρρευσή τους, την πάλη για την ανατροπή τους, είτε αυτή είναι η οργανωμένη, είτε απλά άρνηση στον συμβιβασμό.
Γι’αυτό και οι ταινίες του Γκοντάρ συντρόφεψαν τους αγωνιστές του κινήματος του Μάη και προβλήθηκαν εκατοντάδες φορές στα κατειλημμένα πανεπιστήμια. Μέσα στο ίδιο το ξέσπασμα του Μάη, ο Γκοντάρ μαζί με τον Φρανσουά Τριφό διέλυσαν το κινηματογραφικό φεστιβάλ Καννών με πολιτική παρέμβαση υπεράσπισης του αγώνα των φοιτητών και των εργατών.
Η πτώση του κινήματος του Μάη δεν άφησε ανεπηρέαστους τους συνοδοιπόρους του, ούτε τον Γκοντάρ, που συνέχισε να κινηματογραφεί, αλλά σε πιο συμβατικά και αποστασιοποιημένα θέματα. Η πορεία αυτή αλλάζει με την αντιπολεμική ταινία «Η δική μας μουσική» (2004) και με το «Socialisme». Δεν είναι μανιφέστο, θυμίζει πιο πολύ ένα τεχνικά άρτιο κολάζ από στοιχεία που ενώνουν τον κόσμο της αμφισβήτησης, είναι από μόνο του ένα ταξίδι. Ξεκινάει με μια κρουαζιέρα στη Μεσόγειο και τελειώνει με αναφορές στις έξι «πατρίδες» του δημιουργού του. Ενα ταξίδι αυτοβιογραφικό σε όλα αυτά που μέσα στα χρόνια έχτισαν την κοσμοθεωρία και την πολιτική στάση του Γκοντάρ και που τώρα ο ίδιος, στα 80 του χρόνια, επιστρέφει για να τα ξανασυναντήσει μέσα από το πρίσμα μιας Δύσης σε μόνιμη κρίση. «Quo vadis Europa?”
«Παλαιστίνη – απαγορεύεται η πρόσβαση», «Ελλάδα – Η χώρα του Περικλή και του Σοφοκλή όπου η τραγωδία και η δημοκρατία παντρεύτηκαν για να κάνουν ένα μόνο παιδί, τον εμφύλιο πόλεμο». Τα φημισμένα σκαλιά της Οδησσού και η Βαρκελώνη του Ισπανικού εμφυλίου. Ανοιχτοί λογαρισμοί για το κίνημα και την Αριστερά, που ο Γκοντάρ δεν επιχειρεί να απαντήσει, παρ’όλα αυτά παίρνει θέση και αυτό έχει σημασία: «Όταν ο νόμος δεν είναι δίκαιος, η δικαιοσύνη προηγείται του νόμου».
Αξίζει να το δείτε!
http://ergatiki.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=2677:i978&Itemid=62
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου