Γκυ ντε Μοπασάν: Ο γάλλος ροµαντικός που παραµένει επίκαιρος

∆ύο βιβλία του Γκυ ντε Μοπασάν που κυκλοφόρησαν πρόσφατα στα ελληνικά έρχονται να µας υπενθυµίσουν ότι ο θεµελιωτής, µαζί µε τον Τσέχοφ, του σύγχρονου διηγήµατος ήταν εξίσου ικανός µυθιστοριογράφος.

Σαράντα τρία χρόνια µόνο έζησε ο Γκυ ντε Μοπασάν, και όµως πρόλαβε να γράψει εκατοντάδες διηγήµατα, θεατρικά έργα, δηµοσιογραφικά κείµενα, ένα βιβλίο µε ποιήµατα, έξι µυθιστορήµατα και τέσσερα ταξιδιωτικά βιβλία.

Η ποσότητα δεν είναι βέβαια κριτήριο (αλλιώς πραγµατικοί συγγραφείς θα ήταν µόνον οι γραφοµανείς), εδώ όµως έχει τη σηµασία της, αν θυµηθεί κανείς τον θαυµασµό που έτρεφε για τον συγγραφέα ο γίγαντας του ρωσικού ρεαλισµού Λέων Τολστόι, ο οποίος υποστήριζε ότι από το έργο του Μοπασάν δεν µπορείς να αφαιρέσεις ούτε µία φράση. Οι καλοθελητές θα έλεγαν ότι ήταν επόµενο, αφού ο συγγραφέας του Φιλαράκου (του κορυφαίου του µυθιστορήµατος) µαθήτευσε κοντά στον Φλοµπέρ. Η εξήγηση αυτή εν τούτοις δεν είναι επαρκής. Γιατί, ενώ στον Φλοµπέρ το τελικό αποτέλεσµα ήταν σε µεγάλο βαθµό προϊόν βασανιστικής επεξεργασίας των κειµένων του, στον Μοπασάν ο άσφαλτος αφηγηµατικός ρυθµός και η ενάργεια των χαρακτήρων οφείλονταν πρωτίστως στο πηγαίο ταλέντο και στη µοναδική του ικανότητα να ψυχογραφεί τα πρόσωπα τα οποία κινεί µε τέτοιον τρόπο ώστε να προκαλεί τον θαυµασµό ενός διόλου εύκολου ανθρώπου, του Φρειδερίκου Νίτσε.

∆ύο µυθιστορήµατα της ώριµης συγγραφικής περιόδου του Μοπασάν κυκλοφόρησαν προσφάτως από τις εκδόσεις Printa στη γλώσσα µας. Και µπορεί να µην είναι εφάµιλλα του Φιλαράκου, είναι όµως πεζογραφήµατα πρώτης γραµµής, ικανά να συναρπάσουν και να συγκινήσουν, όπως συµβαίνει µε τα σηµαντικά λογοτεχνικά έργα, και αναµφισβήτητα ανήκουν στη µεγάλη παράδοση του γαλλικού ρεαλισµού που κυριάρχησε επί έναν αιώνα στα παγκόσµια Γράµµατα.

Είναι αξιοπερίεργο ότι, αν και το σύγχρονο διήγηµα ανθεί στον αγγλόφωνο κόσµο, θεµελιωτής του – µαζί µε τον Τσέχοφ – υπήρξε (και ας µη θέλουν πολλοί Αγγλοσάξονες να το παραδεχθούν) ένας Γάλλος: ο Μοπασάν. Αλλά η φήµη του διηγηµατογράφου δεν πρέπει να υποβαθµίζει την αξία του µυθιστοριογράφου. Ο µυθιστοριογράφος Μοπασάν δεν είναι κατώτερος του διηγηµατογράφου.

Ο Βασίλης Πουλάκος µετέφρασε ωραία τα µυθιστορήµατα. Μάλιστα, για την απόδοση του ιδιώµατος της Ωβέρνης στο Ορος Οριόλ επέλεξε, όπως γράφει στην εισαγωγή του, να χρησιµοποιήσει «την προφορά της Κοζάνης και της ∆υτικής Μακεδονίας γενικότερα». Είτε συµφωνεί είτε διαφωνεί κανείς, η επιλογή του είναι ευρηµατική.

Πάθος ζωής

Τι περιµένει κανείς από ένα καλό µυθιστόρηµα; Ατµόσφαιρα ασφαλώς, αντιπροσωπευτικούς χαρακτήρες και κυριαρχία του συγγραφέα πάνω στα αφηγηµατικά του µέσα. Τι είναι όµως εκείνο που το καθιστά σπουδαίο; Θα λέγαµε, κάπως απλουστευτικά, η ικανότητα του δηµιουργού αφενός να καταδύεται στο βάθος της ανθρώπινης ψυχής, αφετέρου να αναλύει τα δοµικά χαρακτηριστικά και τις µεταβολές που συµβαίνουν στην κοινωνία. Και τα δύο υπάρχουν στο Ορος Οριόλ και µάλιστα συνυφασµένα αριστοτεχνικά. Βρισκόµαστε σε µια λουτρόπολη, την Ωβέρνη. Εκεί ανακαλύπτεται µια νέα ιαµατική πηγή χάρη στην οποία, αν αξιοποιηθεί, οι κάτοικοι της περιοχής θα γίνουν πλούσιοι. Τα σχέδια για την εκµετάλλευσή της αναλαµβάνει ο τραπεζίτης Γουίλιαµ Αντερµατ. Αλλά κι εδώ, όπως και στους Χωριάτες του Μπαλζάκ, η δίψα του κέρδους θέτει σε κίνδυνο το φυσικό περιβάλλον. Αν αυτό είναι το πλαίσιο της αφήγησης, ο κύριος πρωταγωνιστής δεν είναι ο Αντερµατ αλλά η σύζυγός του Κριστιάν ντε Ρανβέλ.

Ο τραπεζίτης είναι ένας βαρετός µεγαλοαστός διψασµένος για χρήµα, µε το οποίο µετράει τα πάντα, αφού και τη γυναίκα του την παντρεύτηκε από συµφέρον. Η Κριστιάν όµως είναι µια γυναίκα µε ισχυρή προσωπικότητα, µε πάθος για ζωή, για αγάπη, για έρωτα – τον οποίο βρίσκει στην αγκαλιά του Πολ Μπρετινύ. Η σχέση τους είναι παράφορη, αλλά αληθινό είναι µόνο το πάθος της Κριστιάν. Το πάθος του Μπρετινύ, µόλις πληροφορείται ότι εκείνη είναι έγκυος, ξεθυµαίνει σε δευτερόλεπτα. Στο εξής η Κριστιάν θα διοχετεύει όλη της την αγάπη στο παιδί που θα αποκτήσει: την κόρη της, µπροστά στην κούνια της οποίας αποχαιρετά τον πρώην εραστή της, χλωµή, αδυνατισµένη, ωστόσο δυνατή και αποφασισµένη, «πιο όµορφη από ό,τι πριν γεννήσει».

Πιο περίπλοκο και, θα λέγαμε, πιο σύγχρονο είναι το θέμα τού Κραταιά ως θάνατο – ο τίτλος προέρχεται βέβαια από το Ασμα Ασμάτων. Μολονότι φαινομενικά πρόκειται για μια συνήθη ερωτική ιστορία, ο Μοπασάν τίθεται αντιμέτωπος με το μεγάλο ζήτημα της δημιουργίας. Από πού αντλεί έμπνευση ο καλλιτέχνης; Πώς συνδέεται η δημιουργία με τη ζωή; Τι συμβαίνει όταν μαζί με τις σωματικές δυνάμεις που τον εγκαταλείπουν ο δημιουργός αρχίζει να στερεύει και πνευματικά; Να μη βρίσκει θέματα, να δημιουργεί έργα ασήμαντα ή να μην μπορεί να τα ολοκληρώσει και να βλέπει διαρκώς μπροστά του το τέλος αφού, μη μπορώντας να δημιουργήσει, χάνει το νόημά της η ίδια του η ύπαρξη;

Πρωταγωνιστής εδώ είναι ο ζωγράφος Ολιβιέ Μπερτέν που ερωτεύεται την Ανέτ, κόρη της ερωμένης του Αν ντε Γκιγερουά.

Ο έρωτας αυτός δεν έχει νόημα.

Ο ζωγράφος καταλαβαίνει κάποια στιγμή ότι η νεαρή δεν πρόκειται ποτέ να τον αγαπήσει. Αυτό τον αποκόβει όχι μόνο από τη νεότητα, δηλαδή την άμεση αίσθηση της ζωής, αλλά και από τη δημιουργία. Είναι ξεπερασμένος, τελειωμένος.

Το φυσικό του τέλος θα είναι απλώς η συνέχεια του καλλιτεχνικού του.

Αλλά η αγάπη, το σημαντικότερο από τα αισθήματα, υπερβαίνει τα ανθρώπινα. Κραταιά, αλλά κραταιά σαν τον θάνατο, υψώνεται πάνω από το προσωπικό δράμα.

«Τα καλά αισθήματα παράγουν κακή τέχνη» θα έλεγε πολλά χρόνια αργότερα ο Αντρέ Ζιντ. Ο Μοπασάν στο μυθιστόρημα αυτό, που εκδόθηκε τέσσερα χρόνια πριν από τον θάνατό του, δηλαδή όταν ο ίδιος ήταν 39 ετών, έγραψε ένα βιβλίο για να μας πει κάτι πολύ πιο σκληρό: ότι ο θάνατος ακυρώνει τα πάντα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

 

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=425446&h1=true 

ΙΣΤΟΡΙΑ Eριδες και µίση έρχονται από την εποχή του Θουκυδίδη

Την πρώτη του µετάφραση του την ανέθεσε ο Ευάγγελος Παπανούτσος. Ηταν η µετάφραση του Εγχειριδίου ιστορίας της φιλοσοφίας του Βίντελµπαντ, λίγο µετά τη Μεταπολίτευση. Τις δεκαετίες που ακολούθησαν ο Νίκος Μ. Σκουτερόπουλος µετέφρασε Νίτσε, Σοπενχάουερ, Χάινε, Χούσερλ, σοφιστές και κυνικούς, Επίκουρο, Επίκτητο και πολύ Πλάτωνα, δίνοντας πριν από µερικά χρόνια µια εξαιρετική συνολική µετάφραση της Πολιτείας (Πόλις, 2002).

Συγγραφείς, γερµανούς και αρχαίους, που ο καθένας τους αποτελεί µια ξεχωριστή περίπτωση για τον µεταφραστή, όπως ο ίδιος υποστηρίζει, και τους οποίους δίδασκε ως καθηγητής Φιλοσοφίας και Μετάφρασης στο Πανεπιστήµιο Αθηνών. Οι θεωρίες δεν προφυλάσσουν τον µεταφραστή, διατυπώνονται a posteriori, µας λέει, τονίζοντας ότι «το σηµαντικό είναι κάθε µετάφραση να βασίζεται σε µια συνολική ερµηνεία του µεταφραζόµενου κειµένου ως όλου. Μετάφραση που δεν στηρίζεται σε µια τέτοια ερµηνεία είναι τυφλή».

Για χρόνια θεωρούσε τη µετάφραση της Ιστορίας του Θουκυδίδη πολύ δύσκολο εγχείρηµα και το µετέθετε κάθε φορά για το µέλλον. Οταν το αποφάσισε, αφιέρωσε µία επταετία στον αθηναίο ιστορικό ετοιµάζοντας µια έκδοση φιλολογική µεν – η οποία στηρίζεται σε συστηµατική αποδελτίωση των σηµαντικότερων ερµηνευτικών υποµνηµάτων και της σύγχρονης βιβλιογραφίας για τον Θουκυδίδη – αλλά και χρηστική. Στην εισαγωγή του αναφέρει µε συντοµία όλα όσα είναι απαραίτητα και οι υποσηµειώσεις του γεφυρώνουν λιτά τη χρονική απόσταση που µας χωρίζει από το πρωτότυπο κείµενο. «Το κείµενο πρέπει να µιλάει από µόνο του» υποστηρίζει. Τον έχω απέναντί µου και σκέφτοµαι ότι η όψη του θυµίζει αόριστα τον Ντοστογέφσκι. Καθώς επιµένει µε ακλόνητη σχολαστικότητα σε συγκεκριµένες διατυπώσεις, απορώ πού κρύβεται το πάθος που αποτελεί εφόδιο ενός καλού µεταφραστή. Τον ρωτώ ευθέως. ∆εν θέλει να µιλήσει για τον εαυτό του, «εµείς δεν είµαστε σηµαντικοί, περνάµε από τη ζωή και φεύγουµε», λέει και, διευκρινίζοντας ότι δεν είναι µηδενιστής, προσθέτει: «Για εµάς πρέπει να µιλάει η δουλειά µας».

Χαµηλών τόνων και προσεκτικός σε όσα λέει, ξαφνικά αλλάζει, επεξηγεί µια φράση του µε ένα ανέκδοτο – off the record – και αφήνει τους συσχετισµούς του ιστορικού παρελθόντος µε το παρόν να προκύψουν καθαροί από τις χυµώδεις αφηγήσεις επεισοδίων της ξυγγραφής.

Πώς ήταν να ζείτε επτά χρόνια παρέα µε τον Θουκυδίδη, ήταν µεγάλη δέσµευση; τον ρωτώ. «Μου έκανε κέφι» απαντά χαµογελώντας µε απροσδόκητη σπιρτάδα, και αρχίζει – επιτέλους – να αχνοφέγγει κάποια απάντηση στην απορία µου.

– Τι σας παρακίνησε να ασχοληθείτε με τη μετάφραση της «Ιστορίας» του Θουκυδίδη;

«Θα πρέπει να γυρίσουµε πολλά χρόνια πίσω. Ο Θουκυδίδης µε εντυπωσίασε και µε συγκίνησε ως φοιτητή της Φιλοσοφικής στην Αθήνα στα µέσα της δεκαετίας του ‘50. Ισως αυτό να οφεί λεται και στην πολύ ζωντανή διδασκαλία του καθηγητή Ιωάννου Σταµατάκου, που σχεδόν πάντοτε περιλάµβανε στα µαθήµατά του και θεµατικές ενότητες από την “Ιστορίαν” του Θουκυδίδη. Τότε έπεσε ο σπόρος που έµελλε να βλαστήσει πολύ αργότερα».

– Αφιερωθήκατε στον Θουκυδίδη έπειτα από μια πολύχρονη πορεία στη μετάφραση φιλοσοφικών κειμένων. Το ιστορικό κείμενο απαιτεί μεγαλύτερη εμπειρία, αυξημένη ευαισθησία και προσοχή από τον μεταφραστή;

«Η µετάφραση κάθε κειµένου τέτοιων αξιώσεων προϋποθέτει ασφαλώς και τα στοιχεία που αναφέρατε. ∆εν νοµίζω όµως ότι οι προϋποθέσεις αυτές διαφοροποιούνται όταν αφορούν ειδικά τη µετάφραση ενός ιστορικού κειµένου».

– Σε ποιο κοινό απευθύνεται η νέα μετάφραση;

«Απευθύνεται στον µέσο αναγνώστη, στον οποίο θα συνιστούσα, προτού αρχίσει το διάβασµα της θουκυδίδειας ξυγγραφής, να αφιερώσει µερικά λεπτά στην ανάγνωση της πολύ σύντοµης – είναι περίπου 20 σελίδες – Εισαγωγής, όπου δίνεται το ιστορικό και το θεµατολογικό πλαίσιο του έργου».

– Η «Ιστορία» του Θουκυδίδη αποτελεί λόγω της σημασίας της υποχρεωτικό ανάγνωσμα στην εκπαίδευση. Πώς η ανάγνωση του κειμένου ενός ιστορικού που δεν θεωρείται ούτε τόσο απολαυστικός όσο ο Ηρόδοτος ούτε τόσο εύκολος όσο ο Ξενοφώντας μπορεί από τον καταναγκαστικό χαρακτήρα να περάσει στον ελεύθερο;

«Θίγετε ένα πολύ σοβαρό ζήτηµα. Προσωπικά πιστεύω ότι το στιβαρό κείµενο του Θουκυδίδη µπορεί να προκαλέσει το ενδιαφέρον νέων ανθρώπων περισσότερο από όσο το έργο του Ηροδότου ή η “Κύρου Ανάβασις” του Ξενοφώντα. Ωστόσο απαραίτητη προϋπόθεση για αυτό είναι η ύπαρξη δασκάλων οι οποίοι, πέρα από τις αυτάρκεις γνώσεις τους στο αντικείµενο, θα έχουν την ικανότητα να συγκινούν τους µαθητές µε το κείµενο που διδάσκουν – και κάτι τέτοιο είναι πάρα πολύ δύσκολο».

– Θα επιχειρούσατε να περιγράψετε την «Ιστορία» ως μυθιστόρημα με έντονη πολεμική δράση, δυνατούς χαρακτήρες και υψηλές ιδέες; Θα μπορούσε να διαβαστεί ως μυθιστόρημα;

«∆εν νοµίζω ότι θα το επιχειρούσα ποτέ αυτό ούτε και ότι η “Ιστορία” θα µπορούσε να διαβαστεί ως µυθιστόρηµα. Οσα γράφει ο Θουκυδίδης δεν έχουν βγει από την κάπνα του κεφαλιού ενός ανθρώπου, όπως θα έλεγε ο Νίτσε, αλλά είναι το αντιφέγγισµα µιας αιµάτινης πραγµατικότητας µέσα σε µια µεγάλη ψυχή».

– Ποια είναι τα πιο ελκυστικά τμήματα της αφήγησης απ’ όπου θα μπορούσε να ξεκινήσει τη γνωριμία του με τον Θουκυδίδη ο νέος αναγνώστης;

«Θα ξεχώριζα την περιγραφή του λοιµού, της µεγάλης επιδηµίας από µια αταύτιστη ως σήµερα νόσο που αποδεκάτισε τον πληθυσµό της Αθήνας ήδη στην αρχή του πολέµου και από την οποία προσβλήθηκε αλλά τελικά επέζησε και ο ίδιος ο Θουκυδίδης (Β 47, 1-54, 5). Τα “Κερκυραϊκά”, τον εµφύλιο πόλεµο στην Κέρκυρα (Γ 69, 1-85, 1) και ειδικότερα σε αυτή την ενότητα από το 80, 1 και µετά, όπου περιγράφονται οι φρικιαστικές ωµότητες που ακολούθησαν, οι ηθικές συνέπειές τους, και γίνεται η εντυπωσιακή “µεταξίωση των αξιών”. Ο διάλογος των Αθηναίων µε τους Μηλίους (Ε 84, 1-112). Η αναχώρηση του εκστρατευτικού σώµατος για τη Σικελία (Ζ 30, 1-32, 2). Και, φυσικά, η δηµηγορία του ∆ιοδότου στο Γ 42, 1-48, 1, ένα από τα σηµαντικότερα κλειδιά, κατά τη γνώµη µου, για την κατανόηση της ξυγγραφής. Είναι πολύ πιθανό, όπως έχει υποστηριχθεί και από σοβαρούς ερευνητές, ότι ο ∆ιόδοτος είναι persona του Θουκυδίδη και εκφράζει τις βαθύτερες σκέψεις του για την ανθρώπινη φύση».

– Η ιστορική αφήγηση του Θουκυδίδη εστιάζει στα πολεμικά γεγονότα και στις πολιτικές πράξεις, παραμερίζοντας (εκτός εξαιρέσεων) την αφήγηση του καθημερινού βίου και της ζωής των μαζών. Σε μια εποχή όπου η κοινωνική ιστορία ενδιαφέρει περισσότερο, μήπως η «Ιστορία» του Θουκυδίδη είναι ξεπερασμένη ως αφήγηση;

«Από την ιστορική αφήγηση του Θουκυδίδη, τις δηµηγορίες που ο ιστορικός διαπλέκει σε αυτήν, την ευαισθησία του να συλλαµβάνει δραµατικές λεπτοµέρειες των γεγονότων κ.ά., η κοινωνική κατάσταση µε τις διαστρωµατώσεις και τις δυναµικές της προβάλλεται ανάγλυφα µέσα στο έργο του. Η ξυγγραφή είναι ειδικά για την κοινωνική ιστορία ανεξάντλητη πηγή πολύτιµης γνώσης».

– Οπως μαρτυρεί η αδιάλειπτη διδασκαλία της σε σχολές Ιστορίας και Πολιτικών Επιστημών, η «Ιστορία» του Θουκυδίδη λειτουργούσε ως τώρα ως ερμηνευτικό εργαλείο για τη δική μας πραγματικότητα. Σε έναν κόσμο όμως ο οποίος δεν είναι πλέον διπολικός (Αθήνα - Σπάρτη, ΗΠΑ - Ρωσία κτλ.) αλλά πολυκεντρισμένος, μπορεί να επιτελεί τον ίδιο ρόλο;

«Οσο πολυκεντρισµένος και αν εµφανίζεται, ο σηµερινός κόσµος δεν παύει να είναι διπολικός. Οι δύο ευδιάκριτοι πόλοι του είναι από τη µια η ∆ύση, δηλαδή βασικά η ∆υτική Ευρώπη και οι ΗΠΑ, και από την άλλη η Ανατολή, σε κάποια εκδοχή της, όπως Κίνα και Ρωσία ή έστω µόνη της η Κίνα. Ετσι, δεν είναι τυχαίο ότι τις τελευταίες δεκαετίες η διδασκαλία του Θουκυδίδη αποτελεί µέρος του προγράµµατος σπουδών και της αµερικανικής Στρατιωτικής Ακαδηµίας του Γουέστ Πόιντ, αδιάλειπτα και εκεί».

Ο πόλεµος δείχνει την αγριότητα της ανθρώπινης φύσης

– Πώς συμβάλλει η «Ιστορία» του Θουκυδίδη στην οικοδόμηση της δικής μας εθνικής ταυτότητας;

«Η συμβολή της θουκυδίδειας ξυγγραφής στην οικοδόμηση της εθνικής μας ταυτότητας είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σήμερα από την άποψη της επισήμανσης αρνητικών πλευρών της εθνικής ιδιοσυστασίας μας» απαντά ο Ν. Μ. Σκουτερόπουλος, «όπως, για παράδειγμα, είναι η ευκολία με την οποία αναπτύσσονται εμφύλιες έριδες, οι εθνικοί διχασμοί και τα μίση, επίσης ο ατομισμός».

– Στη διάρκεια της μετάφρασης, από το καλοκαίρι του 2004, την εποχή της προολυμπιακής ευφορίας και της εθνικής αυτοπεποίθησης, ως την εποχή της κρίσης και της εθνικής ταπείνωσης, επηρέασαν τα γεγονότα της τρέχουσας ελληνικής συγκυρίας την ερμηνεία του κειμένου του Θουκυδίδη ή τον τόνο της μετάφρασης;

«Οχι, και ούτε νομίζω ότι θα μπορούσαν. Τα προσωπικά συναισθήματά μας, η πίκρα, η οργή για ό,τι βιώνουμε αυτόν τον καιρό της κρίσης και της εθνικής ταπείνωσης, όπως σωστά το λέτε, πιστεύω πως τις ώρες μιας τέτοιας προσπάθειας κάπως πρέπει να παραμερίζονται».

– Λεξιλογικές επιλογές όπως η λέξη «πρόσφυγες» (Β 52,2) προκαλούν όμως την εντύπωση ότι εισάγουν εμπειρίες της σύγχρονης πραγματικότητας στο αρχαίο κείμενο λειτουργώντας ως γέφυρες με το παρόν.

«Χρησιμοποίησα αυτή τη λέξη αποκλειστικά επειδή αποδίδει ακριβέστερα την κατάσταση του πληθυσμού της υπαίθρου ο οποίος είχε συγκεντρωθεί μέσα στην πόλη».

– Η ήττα της Αθήνας της «δημοκρατικής επανάστασης», της υλικής προόδου και της οικονομίας του εμπορίου από τη Σπάρτη, σε ένα κείμενο που φιλοδοξούσε ότι θα παρέμενε διαχρονικό εφόσον η ανθρώπινη φύση παραμένει ίδια, έχει προγνωστική αξία για την εποχή μας; Για την ήττα της δημοκρατίας και της καπιταλιστικής ελεύθερης αγοράς;

«Η προγνωστική αξία της Ιστορίας έγκειται στην πεποίθηση του Θουκυδίδη πως όταν δύο πανίσχυρες δυνάμεις στέκονται αντιμέτωπες η μία απέναντι στην άλλη και γίνεται φανερό ότι ο χρόνος εργάζεται υπέρ της μιας από αυτές, η αντίπαλη δύναμη αναγκαστικά πρέπει να επιτεθεί. Διότι όρος απαραίτητος για την επιβίωσή της είναι η συντριβή της άλλης. Ετσι στον Πελοποννησιακό Πόλεμο η Σπάρτη αναγκαστικά επιτέθηκε στην Αθήνα όταν διέγνωσε ότι με την υπεροχή των Αθηναίων στη θάλασσα η ίδια αργά ή γρήγορα θα υπέκυπτε.

Σε καμία περίπτωση ο Θουκυδίδης δεν κάνει προβλέψεις για το ποια πλευρά θα είναι νομοτελειακά η νικήτρια: η “προοδευτική”, η “συντηρητική” ή δεν ξέρω ποια άλλη. Εξάλλου τονίζει τον καθοριστικό ρόλο που ανά πάσα στιγμή μπορεί να παίξει ο παράγοντας της τύχης, όπως συνέβη με τον λοιμό το 430 π.Χ. στην Αθήνα. Και συγχρόνως προειδοποιεί ότι, αν φθάσουν τα πράγματα στην τελική σύγκρουση και στον πόλεμο, θα συμβούν οι ίδιες αγριότητες με την ίδια ωμότητα, γιατί η φύση του ανθρώπου παραμένει πάντα απαράλλαχτα η ίδια». 

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

 

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=425444 

Ευγενία Φακίνου: «Ταξιδεύουµε µε το τρένο της Ιστορίας»

Η συγγραφέας µιλάει για το νέο µυθιστόρηµά της, τη σχέση της µε τη Λατινική Αµερική και το πώς άλλαξε, πριν από πέντε χρόνια, η στάση της απέναντι στη ζωή.

Η Ευγενία Φακίνου µε υποδέχεται ένα µουντό φθινοπωρινό πρωινό στο διαµέρισµά της – «θα µας βρεις εύκολα, είναι µια µικροαστική πολυκατοικία» θα µου πει – στις παρυφές του Χαλανδρίου. Ενα σπίτι γεµάτο συγγραφείς, καθώς ο σύζυγός της Μιχάλης Φακίνος και η κόρη της Μαρία είναι επίσης συγγραφείς. Εχει µόλις κυκλοφορήσει το νέο της βιβλίο και έχουµε δώσει ραντεβού να µιλήσουµε γι’ αυτό.

Παρατηρώ την έκδοση. Οµορφο χτυπητό εξώφυλλο ενώ µικρά σχέδια κοσµούν την αρχή κάθε κεφαλαίου. Μου θυµίζει ότι ξεκίνησε ως γραφίστας και συζητάµε για την καλλιέπεια στο βιβλίο, κάτι που λείπει στις ηµέρες µας: τα περισσότερα µοιάζουν ανυπόφορα µεταξύ τους τείνοντας στην ιλουστρασιόν εκδοχή των µπεστ σέλερ.

Το µυθιστόρηµα Το τρένο των νεφών είναι διαφορετικό από τα προηγούµενά της αλλά και συνέχειά τους. «Είχα αφήσει µια εκκρεµότητα στο διήγηµα µε τον Ε. Χ. Γονατά (”Φιλοδοξίες κήπου”), την οποία συνέχισα να έχω και στο επόµενο, το “Οδυσσέας και µπλουζ”. Ο Οδυσσέας γράφει ένα βιβλίο που δεν τελειώνει κι εγώ δεν µπορούσα να βρω ποιο είναι αυτό το βιβλίο. Μια µέρα, από το πουθενά, µου ήρθε η ιδέα. Είχα δει παλαιότερα ένα ντοκυµαντέρ για το “τρένο των νεφών”, ένα υπαρκτό τρένο που διέσχιζε σε παλιότερες εποχές την οροσειρά των Ανδεων από την Αργεντινή και κατέληγε στο Βαλπαραΐσο της Χιλής. Επίσης δεν ξέρω πώς µου ήρθε στο µυαλό ο ήρωάς µου, ο Κανένας, που επιβιβάζεται στο τρένο των νεφών και σε κάθε βαγόνι που µπαίνει µεγαλώνει κατά δέκα χρόνια. Στο πρώτο βλέπει τους αυτόχθονες Ινδιάνους, στο δεύτερο ένα θεατρικό δρώµενο που αναπαριστά τα δεινά των αυτοχθόνων από τους κατακτητές, στο τρίτο συναντά προσωπικότητες της λατινοαµερικανικής ιστορίας, νεκρούς πια, και στο τελευταίο συναντά έναν συγγραφέα που είναι συγχρόνως ο Μπόρχες και ο Οµηρος» λέει.

Το κείµενο της Φακίνου διαθέτει την πρωτοτυπία ότι εµπεριέχει αυτούσια κοµµάτια από µυθιστορήµατα λατινοαµερικανών συγγραφέων. «Μου άρεσε το θέµα αλλά αισθανόµουν δέος µπροστά στην “κατασκευή” του» εξηγεί. «∆ιάβασα Ιστορία και 40 βιβλία λατινοαµερικανικής λογοτεχνίας, αποδελτίωσα τα 28 και ρίσκαρα βάζοντας στη ροή του δικού µου κειµένου αποσπάσµατα από αυτά τα βιβλία. Γιατί πιστεύω ότι η λογοτεχνία συνοµιλεί όπως συνοµιλεί και η ιστορία των λαών. Αυτό ήταν το στοίχηµά µου».

∆εν φοβήθηκε τη σύγκριση; «Ναι, φοβόµουν µήπως κατηγορηθώ για αµετροέπεια, µήπως τα κείµενά µου είναι κατώτερα αυτών που χρησιµοποιώ. Ο,τι έκανα πιστεύω ότι το έπραξα µε µεγάλο σεβασµό και αγάπη. Ηταν ένα πολύ ενδιαφέρον παιχνίδι. Θα µπορούσα να κλέψω, να τα αλλάξω, να τα διαφοροποιήσω και να µην πάρει χαµπάρι κανένας. Είµαι καθαρός άνθρωπος και προτίµησα το ρίσκο του παιχνιδιού».

Ο Κανένας και ο Ελεγκτής

«Το " Τρένο των νεφών " είναι κατά κάποιον τρόπο η ιστορία της Λατινικής Αµερικής» λέει η Ευγενία Φακίνου, διευκρινίζοντας ότι ουδέποτε έχει ταξιδέψει στη Λατινική Αµερική – εξάλλου φοβάται τα αεροπλάνα. Κάποιος θα µπορούσε να της πει: «Μα εδώ γίνεται της κακοµοίρας κι εσύ ανατρέχεις στην Ιστορία της Λατινικής Αµερικής;». «Είναι και δική µου απορία» απαντάει «τι δουλειά έχω εγώ µε τη Λατινική Αµερική; Υπάρχει όµως κάτι που συµβαίνει όταν καταλαµβάνεσαι από ένα θέµα. ∆εν πάει να γίνεται γύρω σου ο µαύρος χαµός, εσύ δεν έχεις παρά να του υποταχθείς. Μην ξεχνάτε ότι εµείς οι συγγραφείς δεν δουλεύουµε πάνω στην επικαιρότητα. Χρειαζόµαστε κάποιον χρόνο για να την αφοµοιώσουµε».

Της επισηµαίνω ότι δεν το διάβασα ως ιστορία της Λατινικής Αµερικής αλλά περισσότερο ως ιστορία ενός ανθρώπου που βλέπει το µέλλον του, που γνωρίζει τον κόσµο από την καλή και από την ανάποδη. Συµφωνεί. «Ο Κανένας συµβολίζει τον καθένα, το πώς αντιµετωπίζει κανείς τη ζωή του, τη ζωή που βλέπει να περνά ερήµην του. ∆εν µπορούµε να καθορίσουµε πολλά πράγµατα στη ζωή µας – κι ας πιστεύουµε ότι τα καθορίζουµε».

Εδώ υπεισέρχεται και ο ρόλος του Ελεγκτή. Στο µυθιστόρηµα υπάρχει ένας Ελεγκτής (µε Ε κεφαλαίο) που καθοδηγεί τον ήρωα και τον σπρώχνει να µπαίνει από βαγόνι σε βαγόνι. «Ο καθένας έχει στη ζωή του έναν Ελεγκτή» λέει η συγγραφέας. «Αυτός µπορεί να είναι ο γονιός σου, τα παιδιά σου, η υγεία σου, η οικογένειά σου, το κράτος, η πίστη. Ο Ελεγκτής έχει πλήρη συνείδηση του τι κάνει, είναι αυτός που κρατάει τον ήρωα στο τρένο, είναι αποφασισµένος να ελέγξει την κατάσταση του κάθε ανθρώπου ως το τέλος. Μπορεί να είναι και η µοίρα ή το πεπρωµένο του καθένα µας».

Παρατηρώ ότι Το τρένο των νεφών , µια ιστορία φυγής, διαφέρει θεµατολογικά από τα παλαιότερα βιβλία της. «Στη ζωή µου» λέει η Ευγενία Φακίνου «υπάρχει ένα ορόσηµο, το 2006. Το ανεύρυσµα που µου έτυχε τότε µε άλλαξε. Πήγα και ήρθα από τη ζωή και πλέον αντιλαµβάνοµαι διαφορετικά τα πράγµατα. Εχω µια άλλη στάση ζωής, γι’ αυτό και στα τρία τελευταία µου βιβλία υπάρχει µια θεµατολογική µετατόπιση. Με ενδιαφέρει περισσότερο το υπαρξιακό ταξίδι µέσα µας. ∆εν γυρνάς από τέτοιες περιπέτειες ίδιος, δεν µπορείς να είσαι πια ο ίδιος».

«Κάτι καλό θα βγάλει η κρίση»

Επηρεάζει η κρίση την καλλιτεχνική δημιουργία; «Πιστεύω» απαντά η Ευγενία Φακίνου «ότι οι δημιουργοί θα αντιδράσουν γιατί έχουν μάθει να δουλεύουν υπό πίεση. Αυτή η κατάσταση θα βγάλει έργο. Οχι τώρα, χρειάζεται χρόνος επεξεργασίας.

Τα πράγματα είναι δύσκολα και αυτή η δυσκολία μπορεί να βγάλει στην επιφάνεια τα καλύτερα στοιχεία. Είχαμε μια μεγάλη χρονική περίοδο που ήρθε στην επιφάνεια η ευτέλεια, το εύκολο». Κάνει μια παύση και σκεπτόμενη δυνατά λέει: «Κοίτα που και οι δύο λέξεις έχουν μπροστά το ευ, δηλαδή το καλό... αλλά δεν ήταν για καλό».

«Σε έναν νέο συγγραφέα θα ήθελα να πω να μην κυνηγήσει το χρήμα και να μην πει ποτέ “βγάζω βιβλίο”. Γιατί εμείς δεν βγάζουμε βιβλία, γράφουμε βιβλία» καταλήγει.



http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=425441

Γιάννης Ν.Μπασκόζος, Ποιος θεωρείται συγγραφέας;

Ποιος θεωρείται συγγραφέας; Η Εταιρεία Συγγραφέων στα 30 χρόνια λειτουργίας της βρίσκεται πάλι µπροστά σε ένα τέτοιο ερώτηµα: ποιος θεωρείται συγγραφέας; Το ερώτηµα επιδέχεται δύο απαντήσεις. Η πρώτη: αν ο ίδιος ο συγγραφέας δηλώσει ότι θεωρεί τον εαυτό του συγγραφέα (αρκεί βεβαίως να έχει εκδώσει τουλάχιστον ένα βιβλίο). Η δεύτερη: αν σε παραδεχτεί το σινάφι ως συγγραφέα. Η Πασχαλία Τραυλού, συγγραφέας ευπώλητων κοινωνικο-αισθηµατικών βιβλίων, υπέβαλε αίτηση να γίνει µέλος στην Εταιρεία Συγγραφέων. Την υποστήριξη της υποψηφιότητάς της ανέλαβε το µέλος της Εταιρείας, συγγραφέας Μάνος Κοντολέων, µε τη συνυποστήριξη νεαρότερων µελών της Εταιρείας που συγγραφικά ακολουθούν ασύµπτωτες πορείες µε την κυρία Τραυλού (κατά τεκµήριο και κατά δήλωσή τους). Είναι ο Κώστας Ακρίβος, ο Αλέξης Σταµάτης, ο ∆ηµήτρης Σωτάκης, ο Κωνσταντίνος Τζαµιώτης, ο Αρης Σφακιανάκης και ο Γιώργος Μανιώτης.

Εννοείται ότι οι παλιότεροι φρύαξαν µε την ιδέα ότι µια µπεστελερίστα θα µπει στις τάξεις των ποιοτικών (λιγότερο ή περισσότερο) µελών της Εταιρείας. Βεβαίως η Εταιρεία Συγγραφέων έχει κανόνες εισδοχής των υποψήφιων µελών: υποβάλλεις αίτηση, κάποιοι σε στηρίζουν εγγράφως και κατόπιν η υποψηφιότητα τίθεται σε ψηφοφορία στο σύνολο των µελών της Εταιρείας. Τα µέλη αποφασίζουν τελικά ποιος είναι άξιος να µπει στις τάξεις τους.

Η Εταιρεία Συγγραφέων συστάθηκε το 1981 ως «αντίπαλο δέος» στην Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, στην οποίαν εισέρρεαν, τότε, µε κοµµατική γραµµή πλήθος αυτοονοµαζόµενων λογοτεχνών. Σήµερα, αν η Εταιρεία αυτοπροσδιοριστεί ως αµιγώς επαγγελµατικό σωµατείο, πρέπει να δεχτεί οποιονδήποτε συγγραφέα του οποίου τα βιβλία πωλούνται στην αγορά.

Αν πάλι θέλει να δώσει έµφαση στην πολιτιστική της διάσταση και στην «ποιότητα», τότε θα συνεχίσει να κάνει επιλογές. Σε κάθε περίπτωση τα µέλη της Εταιρείας Συγγραφέων έχουν τον λόγο.

Και κάτι τελευταίο. Σήµερα οι συγγραφείς στην Ελλάδα, οι οποίοι έχουν εκδώσει τουλάχιστον τρία βιβλία σε εκδότη, είναι γύρω στους 2.000 (στοιχεία ΕΚΕΒΙ). Μια δύναµη σηµαντική, που όµως δεν έχει βρει τον λόγο της. Και εδώ υπάρχει ο ρόλος της Εταιρείας Συγγραφέων να παρέµβει πιο ουσιαστικά στην κοινωνικο-πολιτιστική µας ζωή και να τιµήσει έτσι µε τον καλύτερο τρόπο τα τριαντάχρονα ενός σωµατείου που η ιδρυτική του διακήρυξη φέρει τις υπογραφές κορυφαίων λογοτεχνών, µεταξύ των οποίων οι Αλ. Κοτζιάς, Π. Ζάννας, Μ. Πλωρίτης, Κ. Ταχτσής, Ελένη Βακαλό, Τατιάνα-Γκρίτση Μιλιέξ, Τίτος Πατρίκιος και άλλοι πολλοί.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

 

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=426522&h1=true 

Ο Μαιτρ της Δευτέρας Παρουσίας - επιλεγμένη πρόταση από την εφημερίδα "το Ποντίκι"

Leo PerutzΜετάφραση: Ρόζα Ιωαννίδου
Εκδόσεις: Κίχλη
Σελ.: 269
Η τέχνη της αγωνίας και του αινίγματος στην αφήγη­ση αποτελεί βασικό συστατικό επιτυχίας στα μυθι­στορήματα που έχουν αστυνομική πλοκή. Το παρόν έργο του Τσέχου συγγραφέα έχει την πλοκή αστυνο­μικού μυθιστορήματος, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο συγγραφέας αρνείται ότι έγραψε ένα «αστυνομικό μυθιστόρημα» διαμαρτυρόμενος για την υπόδειξη του Βάλτερ Μπένγιαμιν που χαρακτήρισε το έργο σαν ένα «ευχάριστο αστυνομικό μυθιστόρημα»! Αυ­τά, ωστόσο, ανήκουν στην ιστορία της φιλολογίας, ενώ το βιβλίο, καθώς φαίνεται, διανύει τον δικό του δρόμο και, σε ό,τι μας αφορά, βρίσκεται στη διάθε­ση του Έλληνα αναγνώστη. Η ιστορία εξελίσσεται στη Βιέννη, στο τέλος της πρώτης δεκαετίας του εικοστού αιώνα, λίγα μόλις χρόνια πριν αρχίσει η τρα­γωδία των πολέμων που θα μετέβαλλαν την Ευρώπη σε ένα τεράστιο νεκροταφείο… Όλα ξεκινούν όταν ο Ευγένιος Μπίσοφ, ηθοποιός του Αυλικού Θεάτρου, βρίσκεται νεκρός στο περίπτερο της έπαυλής του. Τον θάνατό του καλύπτει ένα μυστήριο που συνδέεται με μια σειρά περιέργων θανάτων, για τους οποί­ους κανείς τελικά δεν μπορεί να πει αν πρόκειται για δολοφονίες ή αυτοκτονίες. Ο αφηγητής της ιστορίας ωστόσο δεν κρατά τις απαραίτητες αποστάσεις από τα γεγονότα, αλλά συμμετέχει σε αυτά και μάλιστα αφήνει να φανούν και οι υποψίες του για τη δολοφο­νία. Με αυτό τον τρόπο, ο συγγραφέας εμπλέκει και τον αναγνώστη, ο οποίος παρακολουθεί κατά λέξη τον αφηγητή σε ρόλο ντετέκτιβ. Βέβαια, την υπόθε­ση στην εξέλιξη του μυστηρίου αναλαμβάνουν να φωτίσουν δυο φίλοι του θύματος. Ο συγγραφέας αναδεικνύεται μαέστρος της αμφιβολίας, της πλο­κής και της αφήγησης, φιλοτεχνώντας την αγωνία με καλλιτεχνική δημιουργικότητα.

http://topontiki.gr/article/23230 

Κίβδηλη Αντιόχεια (αναδημοσίευση)

Κίβδηλη Αντιόχεια

Ανάβει η λάμπα

κόκκινο φως

το αίμα σου.

Τραγούδια Ρωμαίων,

άρπες και νταούλια

ερωτικά.

Νύχτα ερήμου,

φόβος και πάθος-

στο κρεβάτι γυμνή.

Να μη φοβάσαι,

το θείο Φεγγάρι

μας προστατεύει.

-

Κίβδηλη Αντιόχεια-

αντινομία

αισχρή.

Οάσεις καυτές.

Ποίηση του Ευμένη.

Σε προσμένει.

Πρέπει να τολμάς.

Θάρρος στη ζωή,

αναζητώντας φωνή.

Κίβδηλη Αντιόχεια

σβήσε το φως-

Έρωτας και Πάθος.

Ειρηναίος Μαράκης

10/7/2006-2/1/2010

Χανιά Κρήτης

Πολύ σκληρές για να πεθάνουν οι εφημερίδες! (Ημερησία)

Το... χαρτί των εφημερίδων αποδεικνύεται πολύ πιο «ανθεκτικό» από όσο ήθελαν κάποιοι να πιστεύουν, αποδεικνύοντας ότι οι εφημερίδες έχουν ακόμη μέλλον στην εποχή του διαδικτύου

ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ
Διαδίκτυο εναντίον εφημερίδας. Μία «μονομαχία» που κατά πολλούς είχε προεξοφλημένο αποτέλεσμα, με την ηλεκτρονική ενημέρωση να κερδίζει στα σημεία, σε επίπεδο ταχύτητας, εντυπώσεων και αριθμού αναγνωστών και τις εφημερίδες να αναζητούν για άλλη μια φορά νέο ρόλο στην ψηφιακή εποχή, έχοντας αποκτήσει έναν ακόμη «αντίπαλο» μετά την τηλεόραση και το ραδιόφωνο.

Οι εφημερίδες, όμως, ακόμη «αντιστέκονται». Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, το 2010 οι αναγνώστες των εφημερίδων ανέρχονταν σε 2,3 δισ. ανθρώπους καθημερινά, έναντι 1,9 δισ. που προτιμούσαν να επισκεφθούν το Ιντερνετ.
Ποιοτική ενημέρωση
Πλησιάζει λοιπόν η στιγμή του «θανάτου» των εφημερίδων; Όχι, αναγκαστικά, και σίγουρα όχι τόσο σύντομα όσο θέλουν κάποιοι να τονίζουν. Πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου του Ορεγκον στους αναγνώστες των New York Times αποδεικνύει ότι οι εφημερίδες είναι «πολύ σκληρές για να πεθάνουν». Γιατί οι αναγνώστες σε επίπεδο «ποιοτικής ενημέρωσης» προτιμούν τελικά να εμπιστεύονται την έντυπη έκδοση της εφημερίδας. Υποστηρίζοντας ότι αξιολογεί καλύτερα τη θεματολογία, έχει καλύτερες αναλύσεις, τους βοηθά να συγκεντρώνονται περισσότερο στην ανάγνωση και ότι σε τελική ανάλυση δεν είναι ακόμη έτοιμοι να αποχωριστούν τη? γοητεία του χαρτιού. Κάτι που παραδέχεται και η Αριάνα Χάφινγκτον, δημιουργός του περιβόητου «Huffington Post», της δημοσιογραφικής ιστοσελίδας με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα παγκοσμίως: «Η ανάγνωση σε χαρτί υφίσταται στο DNA μας. Οι άνθρωποι εξακολουθούν να αγαπούν την ώρα του πρωινού τους να ξεδιπλώσουν μια εφημερίδα παρά να τη διαβάσουν από το iPad». Δήλωση που έγινε με αφορμή τη συμφωνία με τη «Le Monde», τη ναυαρχίδα του γαλλικού Τύπου, για τη δημιουργία ενός? «Huffington Post α λα γαλλικά». Η νέα γαλλόφωνη ιστοσελίδα θα ξεκινήσει να λειτουργεί εντός του Νοεμβρίου με δική της ομάδα σύνταξης. Διότι η κ. Χάφινγκτον πιστεύει ότι, παρά τις ενδείξεις περί του αντιθέτου, «ζούμε τη χρυσή εποχή της δημοσιογραφίας».
Δεν είναι λίγοι εκείνοι ωστόσο που υποστηρίζουν ότι οι εφημερίδες θα αποτελούν σύντομα «είδος υπό εξαφάνιση». Αυτό προέβλεψε και ο πρόεδρος του Παγκόσμιου Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας (OMPI) του ΟΗΕ, Φράνσις Γκάρι, εκτιμώντας ότι οι παραδοσιακές εφημερίδες θα? εξαφανιστούν έως το 2040, αφού αντικατασταθούν από τις ψηφιακές εκδόσεις τους. Για να στηρίξει μάλιστα το επιχείρημά του, μιλώντας στην εφημερίδα La Tribune de Geneve, ανέφερε ότι ήδη στις ΗΠΑ πωλούνται περισσότερα ψηφιακά βιβλία από ό,τι βιβλία σε χαρτί. Στη Γαλλία, η France Soir, μία από τις πλέον ιστορικές εφημερίδες της χώρας, εγκατέλειψε οριστικά από αυτή την εβδομάδα την έντυπη έκδοσή της και θα κυκλοφορεί από το Δεκέμβριο μόνο σε online μορφή.
Είναι η πρώτη εφημερίδα της χώρας που αποφασίζει να κάνει αυτό το μεγάλο βήμα, καθώς τα τελευταία χρόνια είδε την κυκλοφορία της να συρρικνώνεται δραματικά, από 1,5 εκατ. φύλλα ημερησίως σε μόλις 70.000.
Περικοπές θέσεων εργασίας
Η μετάβαση κάθε άλλο παρά εύκολη θα είναι, αφού θα συνοδευτεί αναπόφευκτα από περικοπές θέσεων εργασίας, γεγονός που οδήγησε ήδη τους δημοσιογράφους της εφημερίδας στην πρώτη τους απεργία αυτή την εβδομάδα. Το παράδειγμα της France Soir εξετάζουν με ενδιαφέρον και άλλοι μεγάλοι τίτλοι του γαλλικού Τύπου, όπως η οικονομική La Tribune, που κατήργησε δοκιμαστικά για δύο εβδομάδες την έντυπη έκδοσή της.

• 2,3 δισ. οι αναγνώστες των εφημερίδων καθημερινά το 2012
• 1,9 δισ. ο αριθμός εκείνων που ενημερώνονται μέσω ίντερνετ
• 37 εκατ. οι επισκέπτες του Huffington Post στις ΗΠΑ
• 80.000 οι συνδρομητές στην Daily του Μέρντοχ
• 2040 Θα έχουν επιβιώσει οι εφημερίδες;

Α. Χάφιγκτον: «Η ανάγνωση σε χαρτί υφίσταται στο DNA μας. Οι άνθρωποι εξακολουθούν να αγαπούν την ώρα του πρωινού τους να ανοίξουν μια εφημερίδα παρά να τη διαβάσουν στο iPad».
«Daily»
Χλιαρή υποδοχή στο φιλόδοξο σχέδιο του Μέρντοχ
Το τελευταίο διάστημα, ο μεγιστάνας των ΜΜΕ Ρούπερτ Μέρντοχ έχει πολλούς «πονοκεφάλους», λόγω των αλλεπάλληλων σκανδάλων που αποκαλύπτονται για τη μιντιακή αυτοκρατορία του. Πρόσφατα απέκτησε ακόμη έναν: Το τελευταίο υπερφιλόδοξο σχέδιό του, η εφημερίδα «Daily» που κυκλοφορεί αποκλειστικά στην ταμπλέτα iPad, έτυχε χλιαρής υποδοχής, προκαλώντας προβληματισμό στους δημιουργούς της που επένδυαν στη ραγδαία εξάπλωση της online ενημέρωσης.
Η... «Ημερησία» του Μέρντοχ που κυκλοφόρησε τον περασμένο Φεβρουάριο, έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον μόλις 80.000 συνδρομητών, αριθμός που μετά βίας καλύπτει το ένα έκτο των αρχικών στόχων. Και που κάθε άλλο παρά ευοίωνος είναι, αν αναλογιστεί κανείς ότι οι συνδρομητές της online εφημερίδας πληρώνουν είτε 99 σεντς την εβδομάδα είτε 39,99 δολάρια ετησίως για να τη διαβάσουν.
Θετικό χαρακτηρίζεται ωστόσο το γεγονός ότι οι αναγνώστες ανταποκρίνονται καλά στο ότι πρέπει να πληρώσουν για να διαβάσουν το online περιεχόμενο, υποστηρίζοντας ότι το 15% των δοκιμαστικών αναγνωστών μετατρέπονται σε συνδρομητές.

http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=15460&subid=2&pubid=112337202

Μικρές Ειδήσεις

Ο Β. Ραπτόπουλος στον «Ικαρο»

Αλλαξε εκδοτικό οίκο ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος για το καινούργιο του βιβλίο.

Αλλαξε εκδοτικό οίκο ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος για το καινούργιο του βιβλίο. Το "Η υψηλή τέχνη της αποτυχίας", όπως είναι ο τίτλος του, δεν θα κυκλοφορήσει στον "Κέδρο" ή στον "Πατάκη", αλλά στον "Ικαρο" την άνοιξη του 2012.
Πρόκειται για ένα βιβλίο, το οποίο κινείται ανάμεσα σε ημερολόγιο και ντοκιμαντέρ, αυτοβιογραφία και χρονικό, εξομολογητικό δοκίμιο και οδοιπορικό στη δεκαετία του 2000.

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=23138&subid=2&pubid=63453180

 

Βραβείο Ειρήνης στον Μπουαλέν Σανσάλ

Τον Μπουαλέν Σανσάλ τίμησε με το φετινό βραβείο Ειρήνης η έκθεση βιβλίου της Φρανκφούρτης, που διήρκεσε από τις 12 ως τις 16 Οκτωβρίου.

Τον Μπουαλέν Σανσάλ τίμησε με το φετινό βραβείο Ειρήνης η έκθεση βιβλίου της Φρανκφούρτης, που διήρκεσε από τις 12 ως τις 16 Οκτωβρίου. Μια κίνηση που οι Γερμανοί εκδότες χαρακτηρίζουν ως "σύμβολο της υποστήριξης στα δημοκρατικά κινήματα της βόρειας Αφρικής".
Ο Αλγερινός συγγραφέας είναι ο πιο αναγνωρισμένος της χώρας του στο εξωτερικό, ενώ τα βιβλία του έχουν απαγορευτεί στην Αλγερία εξαιτίας της πολιτικής θεματολογίας τους.

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=23138&subid=2&pubid=63467155

«Συνάντηση» για τους πέντε νικητές των Βραβείων Μετάφρασης

Ζαχαριάδου, Χάρης, Ισαρης, Κνήτου, Καφετζή πήραν τα βραβεία μετάφρασης του ΕΚΕΜΕΛ και των μορφωτικών ινστιτούτων της Αθήνας

Βραβεία λογοτεχνικής μετάφρασης κέρδισαν η Μαργαρίτα Ζαχαριάδου για το «Χαμένοι, αναζητώντας έξι από έξι εκατομμύρια» και ο Γ. Ι. Χάρης για τη «Συνάντηση»

To εξαιρετικό βιβλίο του Ντάνιελ Μέντελσον "Χαμένοι, αναζητώντας έξι από έξι εκατομμύρια" (εκδ. Πόλις), γύρω από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων, κέρδισε για τη μετάφρασή του από τη Μαργαρίτα Ζαχαριάδου το βραβείο λογοτεχνικής μετάφρασης αγγλόφωνης λογοτεχνίας του ΕΚΕΜΕΛ (Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης Λογοτεχνίας και Επιστημών του Ανθρώπου). Σε ειδική εκδήλωση, την περασμένη Παρασκευή, στην Ελληνοαμερικανική Ενωση, απονεμήθηκαν τα πέντε βραβεία μετάφρασης του ΕΚΕΜΕΛ και των μορφωτικών ινστιτούτων της Αθήνας (Θερβάντες, Γκαίτε, Ιταλικό, Ελληνοαμερικανική Ενωση).
Το βραβείο λογοτεχνικής μετάφρασης γαλλόφωνης λογοτεχνίας απονεμήθηκε στον Γιάννη Ι. Χάρη για το βιβλίο "Συνάντηση" τoυ Μίλαν Κούντερα (Εστία). Τα υπόλοιπα βραβεία δόθηκαν: γερμανικής λογοτεχνίας στον Αλέξανδρο Ισαρη για τις "Επιστολές σε έναν νεαρό ποιητή" του Ράινερ Μαρία Ρίλκε (Αρμός), ισπανόφωνης λογοτεχνίας στη Βασιλική Κνήτου για το βιβλίο "Η χρονιά της ερήμου" του Πέδρο Μαϊράλ (Πόλις), και ιταλικής λογοτεχνίας στην Κούλα Καφετζή για τη μετάφραση του βιβλίου "Δελφοί" του Sandro Dell'Orco (Μελάνι).

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22802&subid=2&pubid=63423171

Ευρωπαϊκό βραβείο λογοτεχνίας

Κι ένας Ελληνας συγγραφέας περιλαμβάνεται στους 12 νικητές του Βραβείου της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη λογοτεχνία που ανακοινώθηκαν στη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης.

Κι ένας Ελληνας συγγραφέας περιλαμβάνεται στους 12 νικητές του Βραβείου της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη λογοτεχνία που ανακοινώθηκαν στη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης. Πρόκειται για τον Κώστα Χατζηαντωνίου και το βιβλίο του "Αγκριτζέντο", το οποίο εκδόθηκε το 2009 από το "Ιδεόγραμμα" και αναμένεται η νέα έκδοσή του από τον "Λιβάνη".
Το βιβλίο κινείται ανάμεσα στη φιλοσοφία, την ιστορία και την αστυνομική αφήγηση, ενώ διαδραματίζεται στη Σικελία. Κάθε νικητής λαμβάνει 5.000 € και το έργο του μεταφράζεται σε άλλες γλώσσες. Το βραβείο απονέμουν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ομοσπονδία Ευρωπαίων Βιβλιοπωλών, το Συμβούλιο Ευρωπαίων Συγγραφέων και η Ομοσπονδία Ευρωπαίων Εκδοτών.

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=23138&subid=2&pubid=63453427 

ΡΑΪΝΕΡ ΜΑΡΙΑ ΡΙΛΚΕ, Οι Ελεγείες του Ντουΐνο (από το ιστολόγιο "Αναγνώσεις")

Η ποιητική μεταστροφή

ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΑΡΤΙΝΟΥ

ΡΑΪΝΕΡ ΜΑΡΙΑ ΡΙΛΚΕ, Οι Ελεγείες του Ντουΐνο, μετάφραση Μαρία Τοπάλη, εκδόσεις Πατάκη, σελ. 144

Τον Ιανουάριο του 1912 ο Rilke φιλοξενείται από μια αριστοκράτισσα φίλη του, την Marie von Thurn und Taxis, στον πύργο της στο Ντουίνο, σ’ ένα κάστρο στις απόκρημνες ακτές της Αδριατικής. Μια φιλοξενία που θα καθορίσει τη ζωή και το έργο του ποιητή, μια και το φιλόξενο ανάκτορο της Marie θα γίνει και  ο τόπος που ο Ρίλκε θα συνθέσει τις Ελεγείες του, ένα απ’ τα σημαντικότερα ποιητικά έργα του 20^ού αιώνα, που στη φιλοτέχνηση του θα αφιερώσει όλη την μετέπειτα, σύντομη ζωή του. Στον πύργο του Ντουίνο ο Ρίλκε θα γράψει τις δύο πρώτες Ελεγείες, και τις αρχές της τρίτης, της έκτης, της ενάτης και της δέκατης. Το έργο θα ολοκληρωθεί όμως δέκα χρόνια αργότερα, τον Φεβρουάριο του 1922, σ’ έναν μεσαιωνικό πύργο, στο Μυζό της Ελβετίας. Οι πρώτοι στίχοι θα έρθουν σε έναν απογευματινό περίπατο, στο απόκρημνο μονοπάτι του βράχου που οδηγούσε στον Πύργο, και με έναν θυελλώδη άνεμο, όταν ο ποιητής θα βιώσει μια αποκαλυπτική εμπειρία, τη στιγμή μιας ακριβής επισκέψεως, της φωνής ενός αγγέλου, που θα ενσαρκώσει στις Ελεγείες του, το ίχνος και το πεπρωμένο της ίδιας της ποιητικής γραφής. «Ποιος θα με άκουγε, αν ούρλιαζα, από των αγγέλων τις τάξεις;», ο στίχος που ανοίγει και χαρακτηρίζει τις Ελεγείες.

Διαβάστε περισσότερα »

 

http://avgi-anagnoseis.blogspot.com/2011/10/blog-post_7347.html 

Το αντι-Μπούκερ, νέο λογοτεχνικό βραβείο

Θα ονομάζεται «Βραβείο Λογοτεχνίας» και ειδικοί θα επιλέγουν τα πιο ποιοτικά μυθιστορήματα.

 Το «αντίπαλον δέος» του Βραβείου Μπούκερ θα έχει το όνομα «Βραβείο Λογοτεχνίας»! Έχει σκοπό «να καθιερώσει ένα καθαρό και αδιαπραγμάτευτο επίπεδο ποιοτικής αξίας», όπως ισχυρίζεται η αρμόδια συμβουλευτική του επιτροπή, καθώς η πολυεθνική εταιρεία «Μan» «δε φαίνεται πλέον να κάνει σωστά αυτή τη δουλειά».

Ο Άντριου Κιντ (της εταιρείας «Aitken Alexander» με προϋπηρεσία στους εκδοτικούς οίκους «Picador» και «MacMillan») εκπροσωπώντας την επιτροπή είπε ότι το νέο βραβείο που κυοφορείται «θα προσφέρει στους αναγνώστες μυθιστορήματα που, κατά την άποψη των ειδικών, είναι αξεπέραστα ως προς την ποιότητα και τις προδιαγραφές τους». Τα εναλλασσόμενα μέλη της κριτικής επιτροπής θα επιλέγονται από «μια ακαδημία ειδικών στο χώρο της λογοτεχνίας».

«Για πολλά χρόνια το Βραβείο Μπούκερ (αργότερα Μαν Μπούκερ) πληρούσε αυτές τις προϋποθέσεις. Αλλά, όπως αποδεικνύουν αμέτρητες αναφορές των ιθυνόντων του και κυρίως της φετινής κριτικής επιτροπής, τώρα φαίνεται να προκρίνει την έννοια της «ευανάγνωσης» (ελεύθερη απόδοση του readability) έναντι της καλλιτεχνικής ποιότητας» τονίζει η επιτροπή. «Πιστεύουμε, κατά τ' άλλα, ότι η μεγάλη λογοτεχνία έχει τη δύναμη να μας αλλάξει, να μας βοηθήσει να δούμε τον κόσμο λίγο διαφορετικά απ' ότι τον βλέπαμε, κι επιπλέον, ότι στο κοινό αξίζει ένα βραβείο με μοναδικό σκοπό την ανάδειξη και την απόλαυση των καλύτερων μυθιστορημάτων της εποχής μας» συμπλήρωσε ο Κιντ.

Το «Βραβείο Λογοτεχνίας», για το οποίο ήδη συγκεντρώνονται οι απαιτούμενοι χρηματικοί πόροι, θα απονέμεται κάθε χρονιά στο καλύτερο μυθιστόρημα που θα εκδίδεται στο Ηνωμένο Βασίλειο, γραμμένο φυσικά στην αγγλική γλώσσα, ανεξάρτητα απ' την καταγωγή του συγγραφέα.

Συγγραφείς, όπως ο Τζον Μπάνβιλ, η Πατ Μπάρκερ, ο Μαρκ Χάντον, η Τζάκι Κέι, η Νικόλ Κράους και ο Ντέιβιντ Μίτσελ μεταξύ άλλων, αναφέρονται ως «υποστηρικτές αυτής της προσπάθειας, όπως επίσης και πολλοί άνθρωποι στο χώρο της εκδοτικής βιομηχανίας». 

 

 

περισσότερα στο http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=425129&h1=true

Irvine Welsh: Έγκλημα

Irvine Welsh
Μετάφραση: Ίων Παπασπύρου
Εκδόσεις: Οξύ
Σελ.:461

Η τελευταία υπόθεση του επιθεωρητή της σκοτσέζικης αστυνομίας Ρέι Λένοξ στο Εδιβούργο σχετίζεται με την κακοποίηση και τη δολοφονία ενός παιδιού. Με το βάρος αυτής της σοκαριστικής υπόθεσης να τον σκιάζει, ο επι­θεωρητής μαζί με την αρραβωνιαστικιά του φεύγουν για διακοπές στο Μαϊάμι. Ο λαμπερός ήλιος της Φλόριδας επιδρά καθοριστικά στη βαριά διάθεση  του Λένοξ. Ωστό­σο, πολλές φορές η ζωή σχεδιάζει τελείως διαφορετικά τη  μοίρα μας κι έτσι στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού τον περιμένει μια δυσάρεστη έκπληξη. Εκεί, μαζί με ένα σημείωμα, βρίσκεται παρέα με ένα δεκάχρονο κορίτσι του οποίου αναλαμβάνει την ασφάλεια. Το βιβλίο, του οποίου η διήγηση είναι άκρως κινηματογραφική -  μην ξεχνάμε ότι οWelsh είναι και σεναριογράφος -,θίγει το εφιαλτικό θέμα της παιδοφιλίας, που σε συνδυασό με αφροδισιακά ναρκωτικά δημιουργεί  μια ζοφερή ατμό­σφαιρα σεξουαλικότητας, όπου τα ένστικτα βρίσκουν διέξοδο σε μια αχαλίνωτη ενεργητικότητα. Μέσα σε αυτό το ερεβώδες σκηνικό, ο Σκοτσέζος επιθεωρητής θα μετρήσει τις δυνάμεις και τις αντοχές του χαρακτήρα του προσπαθώντας να προστατέψει ένα κακοποιημένο παιδί αλλά και να διαχειριστεί την επιθετικότητα της σεξουαλικότητάς του. Προσπαθώντας να ανταπεξέλθει στην αποστολή του, που είναι η διάσωση του μικρού κοριτσιού, ο ήρωας αστυνομικός έρχεται αντιμέτωπος με την πιο σκοτεινή πλευρά των ανθρωπίνων ενστίκτων και καλείται ουσιαστικά να υπερασπιστεί τη χαμένη τιμή της κοινωνίας των ανθρώπων γενικότερα αλλά και την προσωπική του ψυχική ισορροπία. Δικαίως ο IrvineWelsh θεωρείται ως ένας από τους πιο σημαντικους εκπροσώπους της σύγχρονης βρετανικής λογοτεχνίας.

Ξενοφών Μπρουντζάκης xenofonb@gmail.com

http://topontiki.gr/article/21269 

Παπαδιαμάντης στη δημοτική, ναι ή όχι; Εντονη συζήτηση προκάλεσε στο συνέδριο Παπαδιαμάντη η ανακοίνωση του Σταύρου Ζουμπουλάκη (κυριακάτικο Βήμα)

Αν θεωρούμε ότι τα κείμενα του Παπαδιαμάντη είναι σημαντικά, αν θεωρούμε ότι έχουμε ακόμη ανάγκη τα ζητήματα που θέτει, αν θεωρούμε ότι το έργο του έχει αποδέκτες, τότε οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την ανάγκη μετάφρασής του -υπό προϋποθέσεις- στη σύγχρονη ελληνική για χάρη των νέων αναγνωστών. Αυτά υποστήριξε -σε ελεύθερη απόδοση- ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, φιλόλογος και διευθυντής της «Νέας Εστίας», στη διάρκεια του Γ΄Διεθνούς Συνεδρίου για τον Παπαδιαμάντη, προκαλώντας, όπως ήταν αναμενόμενο, ζωηρές αντιδράσεις από το ακροατήριο.

«Πληρώνουμε σήμερα το βαρύ τίμημα του γλωσσικού διχασμού», είπε ερμηνεύοντας το φαινόμενο οι νέοι να μην είναι σε θέση να κατανοήσουν κείμενα της λόγιας παράδοσής μας, «κυριολεκτικά χθεσινά». «Φοιτητές των πολιτικών επιστημών δυσκολεύονται να διαβάσουν άρθρα σε εφημερίδες των αρχών του 20ού αιώνα για τις εργασίες τους. Όλο και περισσότερα θα γίνονται τα πρόσφατα κείμενα τα οποία δεν είναι αναγνώσιμα από τις νέες γενιές, κείμενα χθεσινά που αφορούν την αυτοκατανόησή μας», υποστήριξε ο κ. Ζουμπουλάκης εκφράζοντας την άποψη ότι, με τις συνθήκες της μαζικής εκπαίδευσης, αυτό δεν υπάρχει τρόπος να αλλάξει.

Σε αυτή την πραγματικότητα ο εκδοτικός κόσμος ανταποκρίνεται αυξάνοντας τις ενδογλωσσικές μεταφράσεις. Αν αφήσουμε στην άκρη τις παλιές μεταφράσεις του Παπαδιαμάντη, από τον Μυριβήλη, τον Καραντώνη και άλλους, και επικεντρωθούμε στη δεκαπενταετία από τη μετάφραση του διηγήματος «Ο έρωτας στα χιόνια» από τον Μένη Κουμανταρέα για το «Βήμα», το 1997, ως σήμερα, παρατηρούμε ότι διαμορφώνεται μια τάση, επισήμανε ο ομιλητής.

Μεταφέρεται στη σύγχρονη ελληνική η «Ιστορία του ελληνικού έθνους» του Παπαρρηγόπουλου τρεις φορές, μεταφράζεται η Καινή Διαθήκη στη δημοτική και η τρέχουσα γλώσσα αρχίζει να χρησιμοποιείται στη χριστιανική λατρεία, μεταγλωττίζεται, στη νέα του επανέκδοση από την Εστία, ακόμη και το κλασικό εγχειρίδιο αρχαίας ελληνικής θεματογραφίας του Νικόλαου Τζουγανάτου, γιατί τα σχόλιά του σε λόγια γλώσσα ξενίζουν τους σύγχρονους αναγνώστες, ακόμη και αν είναι γνώστες της αρχαίας. Από την άλλη, μετατοπίζεται σταδιακά και η πρόσληψη των μεταφράσεων αυτών.

Ενώ η απόπειρα του Κουμανταρέα συναντά την έντονα επικριτική αντίδραση του λογοτεχνικού κόσμου -ανεξαρτήτως ιδεολογικής τοποθέτησης-, η μετάφραση έργων στη δημοτική του Κοραή, του Βιζυηνού, του Παπαδιαμάντη, του Ροΐδη, στη σειρά «Κλασική Βιβλιοθήκη του Νέου Ελληνισμού» των Ελληνικών Γραμμάτων, δέκα χρόνια αργότερα, έχει και υποστηρικτές.

Η πορεία προς τη μετάφραση κειμένων της λόγιας παράδοσής μας είναι αναπότρεπτη μοίρα με πολιτισμικές επιπτώσεις κατέληξε ο κ. Ζουμπουλάκης: «Άλλη η πολιτισμική σημασία του να διαβάζεις συγγραφείς χθεσινούς μεταγλωττισμένους στη δημοτική και άλλη του να διαβάζεις προχθεσινούς. Όσο αργότερα νομιμοποιηθεί η μετάφραση του Ροΐδη και του Παπαδιαμάντη τόσο καλύτερα για τον ελληνικό πολιτισμό».

Υπέδειξε την ανάγκη ανάσχεσης της πορείας αυτής «όχι για να οπισθοχωρήσουμε, αλλά για να μην επικρατήσει απολύτως η πρακτική της μετάφρασης, ώστε να εξακολουθήσουν να απολαμβάνουν όσοι θέλουν τα κείμενα αυτά στο πρωτότυπο». Ο ίδιος πρότεινε μια μέθοδο αντίστασης στην τάση που διαμορφώνεται αργά η οποία περιλαμβάνει ένα είδος προσεταιρισμού του «εχθρού». Εισηγήθηκε να προβούμε σε μεταφράσεις συντονισμένα, όταν είναι απαραίτητο και σύμφωνα προς τις ανάγκες του αναγνωστικού κοινού στο οποίο απευθυνόμαστε.

Πρότεινε, συγκεκριμένα: Εκδόσεις για τα παιδιά του δημοτικού, όπου το πρωτότυπο κείμενο και η μετάφρασή του θα συνυπάρχουν αντικριστά. Εκδόσεις για τους νέους του γυμνασίου και του λυκείου, στις οποίες το αυθεντικό κείμενο θα συνοδεύεται όχι από γλωσσάρι (το οποίο συχνά οι νέοι αδυνατούν να χρησιμοποιήσουν) αλλά από υποσελίδιες μεταφράσεις χωρίων και λέξεων στον τύπο ακριβώς που απαντούν μέσα στο κείμενο. Εκδόσεις για όλους στις οποίες το πρωτότυπο κείμενο θα συνοδεύεται απαραιτήτως από γλωσσάρι στο τέλος, που θα περιλαμβάνει όχι μόνο λέξεις ιδιωματικές (σκιαθίτικες στην περίπτωση του Παπαδιαμάντη), αλλά και λόγιες λέξεις που δεν είναι γνωστές σε πολλούς αναγνώστες.

Η αδημονία που προκάλεσαν τα λόγια του ήταν απτή μέσα στην αίθουσα. Παπαδιαμαντιστές και εκπαιδευτικοί ξέσπασαν στο τέλος της συνεδρίας καταδικάζοντας κάθε πρόταση για μετάφραση του Παπαδιαμάντη στην τρέχουσα γλώσσα. «Οι μαθητές δυσκολεύονται εξίσου να κατανοήσουν τον Σολωμό, τον Σικελιανό, ακόμη και μια επιφυλλίδα σε σημερινή εφημερίδα», υποστήριξε εκπαιδευτικός, η οποία τόνισε με έμφαση ότι η συγκινησιακή ανταπόκριση των μαθητών στο κείμενο του Παπαδιαμάντη είναι αυτόματη και εντυπωσιακή στις νεαρότερες ηλικίες. «Το θέμα είναι δικό μας», είπε, «όλα εξαρτώνται από το πώς διδάσκουμε τα κείμενα αυτά στο σχολείο». «Εθελοτυφλούμε» ήταν η απάντηση του κ. Ζουμπουλάκη.

Τονίστηκε από άλλους πόσο πιο ακατανόητη είναι στους μαθητές η γλώσσα του δημοτικιστή Καζαντζάκη (αλλά μήπως κι αυτόν δεν χρειάζεται να τον αντιμετωπίσουμε με τα ίδια εργαλεία όπως τον λόγιο Παπαδιαμάντη προκειμένου να τον διασώσουμε για τις μελλοντικές γενιές); Ακούστηκαν ευτράπελες αποδόσεις παπαδιαμαντικών φράσεων από τον Μυριβήλη για να προβληθεί το γελοίο των εγχειρημάτων ενδογλωσσικής μετάφρασης. Προτάθηκε να περιοριστεί η διδασκαλία ξένων γλωσσών στο σχολείο και να αυξηθεί, αντ' αυτών, η διδασκαλία της αρχαίας, προκειμένου να αναπτύξουν οι νέοι τις γλωσσικές ικανότητές τους στην ελληνική.

Ο Σταύρος Ζουμπουλάκης δεν αρνείται ότι οι ενδογλωσσικές λογοτεχνικές μεταφράσεις ως τώρα δεν ήταν επιτυχείς, όπως απάντησε σε ερώτηση του «Βήματος», «αυτό δεν αποκλείει όμως να έχουμε μια καλή μετάφραση αύριο» και μας υπέδειξε την εξαίρεση, την επιτυχημένη, κατά την άποψή του, μετάφραση παπαδιαμαντικών διηγημάτων για παιδιά από την Καίτη Χιωτέλλη (Χριστουγεννιάτικα διηγήματα», Άγκυρα, 2001), η οποία «διασώζει κάθε λέξη του Παπαδιαμάντη όπου μπορεί».

Το ουσιαστικό ερώτημα είναι αν οι λογοτεχνικές ενδογλωσσικές μεταφράσεις του παρελθόντος πέτυχαν τον στόχο τους, αν έφεραν περισσότερους αναγνώστες κοντά σε κείμενα γοητευτικά μεν δυσπρόσιτα δε. Κρίνοντας από τη μικρή κυκλοφορία τέτοιων εκδόσεων θα λέγαμε όχι. Ο κ. Ζουμπουλάκης δεν το πιστεύει επίσης, γι' αυτό και προτείνει τη μετάφραση όχι εις αντικατάσταση του πρωτοτύπου αλλά προς αρωγή. Αντιλαμβανόμαστε την πρότασή του ως κίνηση που αναζωπυρώνει τον διάλογο για την ενδογλωσσική μετάφραση κειμένων του 19^ου αιώνα προσθέτοντας στις απόλυτες μεταβλητές «ναι» και «όχι» μία τρίτη που αξίζει να συζητήσουμε εκτενέστερα και συγκεκριμένα.

Παρ' όλα αυτά, η αντίσταση στην ιδέα μετάφρασης κειμένων του Παπαδιαμάντη, ακόμη και υπό αυτές τις προϋποθέσεις, ήταν ισχυρή. Την εξήγηση έδωσε ο ίδιος ο ομιλητής στη λήξη της συνεδρίας: «Επιβεβαιώνεται», είπε σε τόνο αγανακτισμένου αφορισμού ο συνήθως ψύχραιμος Σταύρος Ζουμπουλάκης, «ότι δύο λαοί στον κόσμο θεωρούν ότι η γλώσσα είναι θρησκεία: οι Γάλλοι και οι Έλληνες».

Βιβλία + ιδέες περισσότερες ειδήσεις 

 

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=424696 

Μάρεϊ Μπούκτσιν: μάχες σε δύο μέτωπα για τους ισπανούς αναρχικούς Ζωές αφοσιωμένες σε ουτοπικά ιδανικά

Αμερικανός αναρχικός, αλλά και θεμελιωτής της ριζοσπαστικής οικολογικής σκέψης, ο Μάρεϊ Μπούκτσιν πραγματεύεται την ιστορία των ισπανών αναρχικών από το 1868 μέχρι το 1936 - έτος έναρξης του ισπανικού εμφυλίου πολέμου. Ομως το βιβλίο του δεν είναι μια απλή εξιστόρηση της διαμόρφωσης του ισπανικού αναρχισμού• είναι μια ιστορία κοινωνικών αγώνων όπου περιπλέκονται ευγενή ιδανικά με απονενοημένες πράξεις, ενέργειες υψηλής αυταπάρνησης με πράξεις πολιτικής εκδίκησης, οργανωμένες πράξεις στο πλαίσιο ενός παράλογου αυθορμητισμού.

Είναι απίστευτα συγκινητικές και συγκλονιστικές εκείνες οι σελίδες στο βιβλίο του Μπούκτσιν στις οποίες αντιδιαστέλλει τα οράματα και τις πράξεις των αναρχικών με αυτά των κομμουνιστών. Οταν οι αναρχικοί προχωρούν «σε ανοικτές συζητήσεις για οποιοδήποτε θέμα, κατάργηση του χρήματος, ορθολογική διανομή τροφίμων και ειδών ρουχισμού» (σελ. 452), οι κομμουνιστές εγκαθίδρυαν «μια άκρως εξουσιαστική επιτροπή πολέμου», η οποία επεδίωκε να ελέγχει και την παραμικρή κίνηση στην κοινωνία.

Στο βιβλίο περιγράφεται η ιστορική κίνηση ίδρυσης των πρώτων αναρχικών συνδικάτων, κυρίως στην Ανδαλουσία και στην Καταλωνία, αλλά και στη Νότια και Κεντρική Ισπανία. Εντυπωσιάζει η μεγάλη επιρροή του αναρχικού κινήματος στους φτωχούς και ακτήμονες αγρότες. Η ίδρυση της Ισπανικής Περιφερειακής Ομοσπονδίας το 1870 αποτελεί την αφετηρία της μεγάλης επιρροής των αναρχικών στο συνδικαλιστικό κίνημα. Το αναρχικό συνδικαλιστικό κίνημα ωριμάζει μέσα σ' ένα κλίμα όπου απορρίπτεται ο ρεφορμισμός των αποκλειστικά οικονομικών διεκδικήσεων, αλλά και οι κομμουνιστικές και σοσιαλιστικές πολιτικές κινήσεις για κατάληψη της εξουσίας. Στον βαθμό που δεν θέλει καμία εξουσία, ούτε καν τη δική του, το πρώιμο ισπανικό αναρχικό κίνημα θα παραμείνει λοιπόν ένα κίνημα το οποίο μέχρι τον ισπανικό εμφύλιο δεν θα πάψει να θεωρεί ως κύριο εχθρό του την κάθε εξουσιαστική οργάνωση. Κατά τη δεκαετία του 1880 γίνεται μια στροφή προς την υποστήριξη τοπικών εξεγέρσεων, και τη δεκαετία του 1890 οι ατομικές τρομοκρατικές ενέργειες παίρνουν το πάνω χέρι στο κίνημα.

Η είσοδος στον 20ό αιώνα βρίσκει τους αναρχικούς να συνδυάζουν όλες τις προηγούμενες δράσεις τους. Το 1909 καταστέλλεται μια μεγάλη εξέγερση στη Βαρκελώνη, η οποία θα οδηγήσει σε εξελίξεις το επόμενο έτος. Το 1910 ιδρύθηκε η Εθνική Συνομοσπονδία Εργασίας ως μια αναρχοσυνδικαλιστική ένωση, η περίφημη CNT, η οποία διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο. Το 1920 ιδρύεται η Ιβηρική Αναρχική Ομοσπονδία (FAI) ως ένωση των ισπανών αναρχικών. Ξεκινά η περίοδος ωρίμασης του ισπανικού αναρχικού κινήματος και τίθενται τα ζητήματα της αντιμετώπισης της σκληρής αντίδρασης της Εκκλησίας και της μοναρχίας στα αιτήματα κυρίως των ισπανών αγροτών για αναδιανομή της γης, αλλά και των εργατών των πόλεων και της υπαίθρου για καλύτερες συνθήκες ζωής. Η CNT και η FAI καταδεικνύουν πλέον την αναγκαιότητα συμμαχιών, τη συμμετοχή τους σε πολιτικές εξεγέρσεις με στόχο την εξουσία, τη διεκδίκηση οικονομικών και πολιτικών αιτημάτων. Τότε παρατηρούνται οι πρώτες συγκρούσεις μεταξύ μετριοπαθών και ριζοσπαστών στους κόλπους των ισπανών αναρχικών για το ζήτημα της αποχής ή μη από τις εκλογές. Ολα αυτά προετοίμασαν το έδαφος για τη μετεξέλιξη των ισπανών αναρχικών σε πολιτικό κίνημα. Το 1936 συμμαχούν με τη δημοκρατική κυβέρνηση και βρίσκονται στη συνέχεια αντίπαλοι του φρανκικού φασισμού, αλλά και του σταλινικού κομμουνισμού. Μια ζωή αγώνες, όχι όμως για ένα αδειανό πουκάμισο, αλλά για μια ζωή γεμάτη με υψηλά (αν και, κατά τη προσωπική μου γνώμη, επικίνδυνα και ουτοπικά) ιδανικά. Αυτό όμως το αναρχικό κίνημα ποτέ δεν φλερτάρισε με τον ολοκληρωτισμό. Ακόμη και όταν προσέφευγε σε απεγνωσμένες και αποτρόπαιες τρομοκρατικές ενέργειες, δεν τις δικαιολογούσε στο όνομα της απόκτησης της εξουσίας, αλλά μόνο στο όνομα της άρνησής της.

Αναρχισμός και

φιλελευθερισμός

Ως κοινωνική θεωρία, ο αναρχισμός απεχθάνεται κάθε μορφής εξουσία. Ωστόσο, αυτός ο κατά βάση ορθός ορισμός από μόνος του περιορίζει την αναρχική ιδεολογία. Γιατί ο αναρχισμός - αν και ο συγγραφέας δεν υποστηρίζει αυτή τη θέση - βρίσκεται σε εγγύτητα με τον φιλελευθερισμό. Είναι και οι δύο θεωρίες που αναδεικνύουν σε υπέρτατη αρχή το ελεύθερο από εμπράγματες, υπερφυσικές και μεταφυσικές εξαρτήσεις άτομο. Η διαφορά του αναρχισμού από τον φιλελευθερισμό έγκειται στο ότι ο πρώτος, αντίθετα με τον δεύτερο, θέλει το ελεύθερο άτομο να μην ενδιαφέρεται για τα εγωιστικά του συμφέροντα (Ανταμ Σμιθ), αλλά να θυσιάζεται για το κοινωνικό σύνολο. Η αφετηρία όμως και των δύο θεωριών έγκειται στην προτεραιότητα του ατόμου έναντι της κυριαρχίας της κοινής γνώμης (Μπακούνιν - Μιλ) ή της πλειοψηφίας (Κροπότκιν - Τοκβίλ).

Επίσης, αναρχισμός και φιλελευθερισμός δεν πιστεύουν σε καμία κοινωνική νομοτέλεια, η οποία κάποια στιγμή θα τους δικαιώσει, έστω και μετά τον θάνατο. Και οι δύο θεωρίες απεχθάνονται τα χιλιαστικά οράματα των κομμουνιστών και των χριστιανών. Δεν είναι τυχαίο πως οι βαθύτεροι άθεοι και «αντιορθόδοξοι κομμουνιστές» συγκαταλέγονται ανάμεσα στους αναρχικούς και στους φιλελεύθερους. Στους ιστορικούς ταξικούς αγώνες οι κομμουνιστές, ακόμα και όταν θυσιάζονταν, πίστευαν πως στο βάθος το χρώμα της Ιστορίας που είναι πάντα κόκκινο, θα δικαιώσει τη θυσία τους. Ο γαλατικός πετεινός (σύμφωνα με τον αλληγορικό τρόπο που χρησιμοποιεί ο Μαρξ για το προλεταριάτο) προαναγγέλλει τη νίκη και την κυριαρχία του κομμουνιστικού κινήματος. Ο αναρχικός αγωνιστής «πεθαίνει στην Καταλωνία» ξέροντας πως με τον θάνατό του πεθαίνει και το όραμά του. Δεν είναι τυχαίο πως η κραυγή των φρανκιστών «ζήτω ο θάνατος» προκαλούσε τον αποτροπιασμό τόσο στους φιλελεύθερους στοχαστές Ουναμούνο και Ορτέγκα ι Γκάσετ, όσο και στους ήρωες του αναρχικού κινήματος Ντουρούτι και Ασκάζο.

Ενα τρίτο σημείο συμφωνίας είναι η πίστη τους πως η ζωή μπορεί να επιλύει καλύτερα τα προβλήματα όταν τα κατεβάζει σε όσο το δυνατόν πιο τοπικό επίπεδο, μακριά από τις κεντρικές και μεγάλες εξουσίες.

http://www.tanea.gr/vivliodromio/?aid=4663436 

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ: Κλούνεϊ όπως Ρέντφορντ: The Ides of March/Αι Ειδοί του Μαρτίου

Μα τι τίτλος είναι αυτός; «Αι ειδοί του Μαρτίου»… Το πρωτότυπο έργο πάνω στο οποίο βασίζεται η ταινία, είναι το θεατρικό έργο του Μπο Γουίλιμον «Farragut North» που έκανε πρεμιέρα το 2008 στη Νέα Υόρκη. Το όνομα αυτό, που δεν είναι παρά εκείνο ενός κεντρικού σταθμού του μετρό της Ουάσινγκτον, άλλαξε σε «The Ides of March», με αφορμή την κρίσιμη για την εξέλιξη του έργου ημερομηνία των προκριματικών εκλογών για το χρίσμα των Δημοκρατικών της 15ης Μαρτίου στην πολιτεία του Οχάιο.
 «Αι ειδοί του Μαρτίου» συγκεκριμένα έχουν μείνει στην ιστορία ως η μέρα δολοφονίας του Ιούλιου Καίσαρα, στις 15 Μαρτίου του 44 π.Χ.
Ως πολιτικό θρίλερ λοιπόν και όχι ως πολιτική ταινία, σύστησε την τελευταία του δημιουργία ο Τζώρτζ Κλούνεϊ στο κοινό, ανοίγοντας με την προβολή της τον περασμένο Αύγουστο το 68ο Φεστιβάλ Βενετίας.  Στο φιλμ συνυπάρχει ο ρεαλισμός του ντοκιμαντέρ μαζί με την οπτική ακεραιότητα μιας κινηματογραφικής ταινίας.
Κι επειδή ο δημιουργός της είναι γνωστός για τις αριστερές του τοποθετήσεις συχνά πυκνά, διεκδικώντας τον ρόλο που είχε πριν από αυτόν ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ, ως τέτοια φωνή στην κινηματογραφική βιομηχανία του Χόλυγουντ («Όλοι οι άνθρωποι του Προέδρου» 1976), η ταινία κυριολεκτικά ξεγυμνώνει τα «αγαθά» κίνητρα των φιλόδοξων κοινοβουλευτικών σωτήρων.

Κουβάρι

Παρακολουθώντας λοιπόν, την προεκλογική πορεία για το χρίσμα των Δημοκρατικών του κυβερνήτη Μάικ Μόρις (Τζορτζ Κλούνεϊ), μέσα από την πορεία του νεαρού Στίβεν Μάιερς (Ράιαν Γκόσλινγκ), ως φιλόδοξου εκπροσώπου τύπου, που είναι διατεθειμένος να δώσει τον καλύτερο εαυτό του για να κερδίσει ο Μόρις την πολύτιμη υποψηφιότητα για την προεδρία των ΗΠΑ, ξετυλίγεται μπροστά μας όλο το θαυμαστό κουβάρι των πολιτικών.
Άλλωστε ο Μπο Γουίλιμον αποφάσισε να γράψει το θεατρικό έργο ακριβώς επειδή όπως έχει δηλώσει: «Είχα συνεργαστεί σε αρκετές προεκλογικές καμπάνιες πολιτικών και το έργο προέκυψε από τη συνολική εμπειρία μου με τον πολιτικό κόσμο». «Τα πρόσωπα αποτελούν σύνθεση των εκατοντάδων ανθρώπων που γνώρισα, τα γεγονότα όμως που αναφέρονται στο έργο – η παραβίαση των νόμων και των δημοκρατικών διαδικασιών, οι συμφωνίες κεκλεισμένων των θυρών, τα παιχνίδια εξουσίας – είναι ολοσδιόλου πραγματικά. Κανείς δεν εκλέγεται πρόεδρος υπακούοντας κατά γράμμα στους κανόνες του παιχνιδιού». Πράγματα που για τους ψηφοφόρους βέβαια, απαγορεύονται δια ροπάλου.
Στην αρχή λοιπόν της ιστορίας, ο ήρωάς μας δείχνει ικανότατος, ο καλύτερος στον τομέα του, ελέγχοντας απόλυτα το παιχνίδι, ενώ τον αγαπούν όλοι. Στην πορεία όμως χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια του. Καλοί και κακοί δεν υπάρχουν. Υπάρχουν νικητές και ηττημένοι, με ίντριγκες και εναλλαγές των θέσεων τους στο ενδιάμεσο. Κυριαρχεί ένας πόλεμος χωρίς αιχμαλώτους στον αγώνα για την εξουσία, όπου ακόμα και οι προοδευτικές απόψεις δεν είναι παρά ένα ακόμη επικοινωνιακό τρυκ για να κερδηθεί ο αντίπαλος. Γιατί ας μην το ξεχνάμε, μιλάμε για έναν Δημοκρατικό υποψήφιο. Όπου οι ομοιότητες με την υποψηφιότητα Ομπάμα μόνο τυχαίες δεν είναι.
Άνθρωποι γοητευμένοι από την εξουσία, που την ασκούν ανελλιπώς σε βάρος των πολλών, παραδέχονται εν τέλει πως: «κάθε φορά χαράσσω μια γραμμή στην άμμο κι ύστερα την σβήνω». Όλα τ’ άλλα είναι απλά επικοινωνιακά τρυκ στην φαρέτρα των εκάστοτε υπευθύνων της πολιτικής καμπάνιας. Μπορεί άλλωστε να προέρχεται από το στόμα υποψηφίου μικρής χώρας, αλλά το «λεφτά υπάρχουν» θα διδάσκεται για χρόνια στις αντίστοιχες σχολές των πανεπιστημίων ανά τον κόσμο.

Info: Η ταινία θα προβάλλεται από την Πέμπτη 13 Οκτωβρίου.

γράφει ο Πάνος Κατσαχνιάς


http://ergatiki.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=3070%3Ai989&Itemid=62

Ιστορικό σημείωμα: “ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ” ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ ΚΑΙ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ ΑΠΟ ΤΟ ΚΚΕ: Ο αρχιτέκτονας της ήττας μαζί με τον καπετάνιο της Αντίστασης

Το ΚΚΕ, την περασμένη βδομάδα, έκανε γνωστή με εκδηλώσεις την απόφαση να αποκαταστήσει τρία ιστορικά του στελέχη, το Νίκο Ζαχαριάδη, τον Άρη Βελουχιώτη και το Νίκο Βαβούδη.

Ο Ζαχαριάδης και ο Βαβούδης αποκαθίστανται πολιτικά και κομματικά, ενώ ο Άρης μόνο πολιτικά. Ανεξάρτητα από τους λόγους για τους οποίους το ΚΚΕ έκανε αυτήν την επιλογή, η αποκατάσταση και των τριών θα μπορούσε να είναι ένα θετικό βήμα, αν γινόταν ολόκληρο.
Για δεκαετίες, η συζήτηση για την Αριστερά και την ιστορία της στην Ελλάδα, ήταν βαλτωμένη μέσα στην πρακτορολογία και τη χαφιεδολογία. Για κάθε μια από τις ήττες, ευθυνόταν ο ένας ή ο άλλος που κατά περίπτωση ήταν πράκτορας των Αμερικάνων, της Ιντέλιτζενς Σέρβις, των Γερμανών ή της Ασφάλειας. Κάθε σοβαρή ανάλυση για τις αιτίες και τις πολιτικές που οδήγησαν στις ήττες, ήταν πρακτικά αδύνατη.
Πώς να γίνει κάτι τέτοιο, όταν το ίδιο το ΚΚΕ, που είχε τον Ζαχαριάδη, γενικό του γραμματέα για 25 ολόκληρα χρόνια, αποφάσιζε στη συνέχεια πως ο Ζαχαριάδης ήταν “αντικομματικό, φραξιονιστικό, αντιδιεθνιστικό, εχθρικό στοιχείο” (7η πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ, το 1957) και μάλιστα αποφάσιζε να γίνει “λεπτομερειακή παραπέρα έρευνα από το Κόμμα πάνω σ'ολόκληρη τη ζωή και τη δράση του Ζαχαριάδη”. Ο Ζαχαριάδης ανακηρυσσόταν “ο κύριος υπεύθυνος για τα χτυπήματα που έδωσε η Ασφάλεια στο ΚΚΕ”. Ενώ 7 χρόνια αργότερα, οι πράξεις του κρίνονταν πως δεν προκάλεσαν “μικρότερη ζημιά στο Κόμμα και στο λαϊκό κίνημα από τις πράξεις πρακτόρων του εχθρού”.
Αν αυτά μπορούσαν να ειπωθούν για τον ηγέτη του κόμματος σε κάποιες από τις πιο κρίσιμες περιόδους της ιστορίας του, εκατοντάδες άλλα απλά μέλη και στελέχη, πέθαναν με τη ρετσινιά του χαφιέ και του πράκτορα, αφού είχαν δώσει τη ζωή τους για το κίνημα, για τις ιδέες τους και για το Κόμμα τους.
Όμως, η ειρωνεία στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ότι ο Ζαχαριάδης που σήμερα αποκαθίσταται, ήταν ο βασικός υπεύθυνος για την λογική της χαφιεδολογίας στο ΚΚΕ. Ήταν αυτός που την καλλιέργησε και την εφάρμοσε στο έπακρο. Από τον Πλουμπίδη ως το Σιάντο, μέχρι τον Βαβούδη και τον Άρη Βελουχιώτη, όλοι είχαν λουστεί το ζαχαριαδικό ανάθεμα. Ο Άρης Βελουχιώτης, που αποκαθίσταται ταυτόχρονα με τον Ζαχαριάδη, αυτοκτόνησε το 1945 περικυκλωμένος από τους φασίστες, ενώ το ΚΚΕ είχε καλέσει τους οπαδούς του να μην δώσουν ούτε νερό, ούτε μπουκιά ψωμί στον “Μιζέρια”.
Την ημέρα του θανάτου του Άρη, η “Ελεύθερη Ελλάδα”, η εφημερίδα του ΕΑΜ δημοσίευε την απόφαση του Ζαχαριάδη, σύμφωνα με την οποία η δραστηριότητα του Άρη ήταν “ύποπτη και τυχοδιωκτική” και “παίζει το παιχνίδι της αντίδρασης”. Για τον Βαβούδη, αφού σκοτώθηκε σε έφοδο της ασφάλειας στο σπίτι που κρυβόταν στην Καλλιθέα, ο Ζαχαριάδης έλεγε ότι είχε διαφύγει στο εξωτερικό, με τη βοήθεια των αμερικάνικων μυστικών υπηρεσιών, και έτρωγε τα λεφτά της προδοσίας.
Όταν συνεπώς ο Ζαχαριάδης πέθανε στο Σουργκούτ της Σιβηρίας το 1973, μετά από 17 χρόνια σε απομόνωση και εξορία, έχοντας κάνει απεργίες πείνας, γινόταν ο ίδιος θύμα του καθεστώτος και της λογικής που είχε υπηρετήσει τόσο πιστά.
Ο Ζαχαριάδης ήταν αυτός που ανέλαβε να μπολιάσει στο ΚΚΕ τη σταλινική αντίληψη του “Αρχηγού” που κατέχει το αλάθητο και μπορεί να βάζει ταμπέλες σε όποιον δεν συμβαδίζει με τη γραμμή. Ήταν ο ηγέτης που οδήγησε το κίνημα στην Ελλάδα από ήττα σε ήττα, από το Μάη του '36, ως τον Εμφύλιο. Ήταν υπεύθυνος για τις ήττες όχι γιατί ήταν προδότης ή χαφιές, αλλά γιατί ήταν ένας σταλινικός γραφειοκράτης.

Σταλινική αντεπανάσταση

Ο σταλινισμός ήταν η αιτία -και για τις ήττες, αλλά και για το δηλητηριασμένο πολιτικό κλίμα στο εσωτερικό του κόμματος. Αυτό είναι ένα κομβικό σημείο που οι αποφάσεις του ΚΚΕ κρύβουν κάτω από το χαλί. Ιδιαίτερα με αφορμή την αποκατάσταση Βαβούδη, το ΚΚΕ ισχυρίζεται πως η πρακτορολογία ήταν φαινόμενο που οφείλεται στις συνθήκες “βαθιάς παρανομίας” και στις “προβοκατόρικες φήμες που διέδιδε η ίδια η ασφάλεια”.
Τίποτα όμως δεν μπορεί να γίνει κατανοητό έξω από την κληρονομιά που είχαν αφήσει οι Δίκες της Μόσχας. Στη δεκαετία του '30, το σταλινικό καθεστώς εκτέλεσε ή εξόρισε μέχρι θανάτου τη συντριπτική πλειονότητα των Μπολσεβίκων που είχαν ηγηθεί της Επανάστασης του Οκτώβρη. Ο Ζηνόβιεφ, ο Κάμενεφ, ο Ράντεκ, ο Ρίκοφ, ο Μπουχάριν και δεκάδες άλλοι ήρωες της Επανάστασης και του Εμφύλιου δολοφονήθηκαν με κατηγορίες όπως “εσχάτη προδοσία” και “συνεργασία με τους ναζί”. Ο Τρότσκι, το νούμερο δύο στην ηγεσία της Επανάστασης του Οκτώβρη δίπλα στον Λένιν, και ηγέτης του Κόκκινου Στρατού στον Εμφύλιο, δολοφονήθηκε το 1940, από έναν πράκτορα του Στάλιν, έχοντας καταδικαστεί ως “συνεργάτης” κάθε πιθανής ξένης δύναμης.
Η σταλινική αντεπανάσταση εδραιώθηκε στη Ρωσία δολοφονώντας όλους τους επαναστάτες. Πολιτικά παιδιά της αντεπανάστασης ήταν οι Ζαχαριάδηδες ανά τον κόσμο, που ανέλαβαν να μετατρέψουν τα επαναστατικά κομμουνιστικά κόμματα σε άνευρα ρεφορμιστικά κόμματα. Για να το καταφέρουν, είχαν ανάγκη την “κουλτούρα” των Δικών της Μόσχας.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι σταλινίσκοι γραφειοκράτες της δεκαετίας του '30 κατέληξαν στα αζήτητα. Ποιος θυμάται σήμερα τον Ερλ Μπράουντερ, που αυτοδιέλυσε το ΚΚ των ΗΠΑ; Ποιος θυμάται (εκτός από την ηγεσία του ΚΚΕ που τον ξέθαψε πρόσφατα) τον Πάλμε Ντατ που ανέλαβε το ΚΚ της Βρετανίας μόνο για τη διετία που ο Στάλιν έκανε σύμφωνο ειρήνης με τον Χίτλερ; Η διαφορά με τον Ζαχαριάδη ήταν ότι ο «Αρχηγός» του ΚΚΕ ανέλαβε την σταλινοποίηση σε μια χώρα που βίωσε την εξέγερση το Μάη του '36 και έφτασε στο χείλος της επανάστασης το '44. Οι συμβιβασμοί του κόμματος που διαμόρφωσε ο Ζαχαριάδης οδήγησαν στην ήττα, σε χιλιάδες νεκρούς, εξόριστους και φυλακισμένους.
Δεν θέλουμε άλλες τέτοιες ήττες, στο νέο επαναστατικό γύρο που έχουμε μπροστά μας. Γι'αυτό και χρειάζεται να βγάλουμε σοβαρά τα συμπεράσματα από την προηγούμενη φορά. Γράψαμε και στην αρχή πως η αφαίρεση του πέπλου της πρακτορολογίας από το ΚΚΕ θα μπορούσε να είναι θετικό βήμα. Πρόσφατα όμως η ηγεσία του ΚΚΕ επαίνεσε ξανά τις Δίκες της Μόσχας όπου δήθεν κατατροπώθηκε η “5η φάλαγγα του Χίτλερ”.
Πραγματικό ξεκαθάρισμα με την ιστορία της Αριστεράς στην Ελλάδα δεν μπορεί να γίνει χωρίς ξεκαθάρισμα για τη σταλινική αντεπανάσταση που οικοδόμησε ένα καθεστώς κρατικού καπιταλισμού πάνω στο πτώμα της ρώσικης Επανάστασης. Όλα τα υπόλοιπα ήταν άσχημα υποπροϊόντα αυτής της μεγάλης ήττας.

http://ergatiki.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=3062%3Ai989&Itemid=62

Ο Γραμματέας των σταδίων 

Ο Νίκος Ζαχαριάδης, στέλεχος του ΚΚΕ από τα μέσα της δεκαετίας του '20, το 1929 πήγε στη Ρωσία, όπου φοίτησε στην ΚΟΥΤΒ.

Ήταν η σχολή στελεχών που από τα τέλη της δεκαετίας του '20 είχε περάσει στα χέρια της σταλινικής ηγεσίας. Το 1931 επιστρέφει στην Ελλάδα και διορίζεται απευθείας από την Κομιντέρν ηγέτης του ΚΚΕ για να σώσει το κόμμα από την κρίση.
Από μόνος του ο διορισμός ήταν σε τεράστια ρήξη με την δημοκρατική παράδοση του ΚΚΕ και όλων των επαναστατικών κομμάτων. Το κόμμα βρισκόταν όντως σε κρίση, ζαλισμένο από τα γεγονότα που είχαν εξελιχθεί στη Ρωσία, τον παραγκωνισμό των παλιών Μπολσεβίκων και την άνοδο της γραφειοκρατίας. Η επαναστατική ηγεσία που είχε βάλει τα θεμέλια του ΚΚΕ, με επικεφαλής τον Παντελή Πουλιόπουλο, τον πρώτο γενικό γραμματέα του κόμματος (από το 1924 ως το 1926), είχε διαγραφεί.
Η νέα ηγεσία αποδείχθηκε όμως ανίκανη να κρατήσει όρθιο το κόμμα. Το 1930 είχαν απομείνει 1500 μέλη. Ο Ζαχαριάδης έβαλε μπρος να ξαναχτίσει το ΚΚΕ, όμως σε πλήρη ρήξη με το επαναστατικό παρελθόν.
Σημείο οριστικής ρήξης με όλη την παράδοση ήταν η 6η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής, το 1934. Εκεί, η ηγεσία του ΚΚΕ διατυπώνει την άποψη ότι η Ελλάδα δεν είναι ώριμη για το σοσιαλισμό. Ο ελληνικός καπιταλισμός έχει καθυστερημένα και “μισο-φεουδαρχικά” χαρακτηριστικά.
Κατά συνέπεια, ο ρόλος του ΚΚΕ και του εργατικού κινήματος ήταν να αποτελούν το αριστερό συμπλήρωμα σε μια συμμαχία με τους αστούς δημοκράτες και τους φιλελεύθερους, οι οποίοι υποτίθεται θα προχωρούσαν στην “αστικοδημοκρατική” επανάσταση. Ένα χρόνο αργότερα, αυτή η γραμμή ταξικής συνεργασίας θα φτάσει μέχρι την πρόταση για κοινή κυβέρνηση με τους Φιλελεύθερους. Σε λίγο μέχρι και το Λαϊκό Κόμμα θα έμπαινε στους πιθανούς συμμάχους ενάντια στη... μοναρχία.
Στις αρχές του '36 η ζαχαριαδική γραμμή θα οδηγήσει στο “Σύμφωνο Σοφούλη-Σκλάβαινα” μεταξύ του ΚΚΕ και των Φιλελεύθερων. Το ΚΚΕ θα ψήφιζε βενιζελικό υποψήφιο για πρόεδρο της Βουλής, στηρίζοντας το σχηματισμό κυβέρνησης Φιλελεύθερων, με αντάλλαγμα την υπόσχεση των Φιλελεύθερων ότι θα έβγαζαν εκτός νόμου τις φασιστικές οργανώσεις. Το τραγικό αποτέλεσμα αυτής της “φαεινής” πολιτικής επιλογής ήταν όχι φυσικά να τεθούν οι φασίστες εκτός νόμου, αλλά να σχηματιστεί κυβέρνηση με τον Μεταξά αντιπρόεδρο και Υπουργό Στρατιωτικών. Τον Απρίλη ο Μεταξάς θα διοριζόταν πρωθυπουργός και τον Αύγουστο κήρυξε δικτατορία διαλύοντας και το ΚΚΕ και το εργατικό κίνημα.
Η πορεία προς τη δικτατορία θα μπορούσε να έχει σταματήσει, χάρη στους εργάτες της Θεσσαλονίκης που ξεσηκώθηκαν τον Μάη. Όμως, ξανά η ηγεσία του Ζαχαριάδη, πιστή στην αντίληψη της ταξικής συνεργασίας, έβαλε καταστροφικά εμπόδια.
Η απεργία που ξεκίνησαν οι καπνεργάτες μετατράπηκε σε γενικευμένη εξέγερση μετά τις 9 Μάη, όταν η χωροφυλακή δολοφόνησε δώδεκα εργάτες και εργάτριες. Εργάτες όλων των κλάδων βγήκαν σε συμπαράσταση. Πάνω από 150 χιλιάδες άνθρωποι έφτασαν να διαδηλώνουν φωνάζοντας “Κάτω ο δολοφόνος Μεταξάς”. Δεν υπήρχαν αρκετές στρατιωτικές δυνάμεις για να καταστείλουν την εξέγερση και οι καραβανάδες φοβούνταν ότι οι φαντάροι θα περάσουν με την πλευρά των απεργών. Η μόνη πραγματική εξουσία στην πόλη ήταν η Κεντρική Απεργιακή Επιτροπή.

Μάης του ‘36

Τα γεγονότα απειλούσαν τις καλές σχέσεις του ΚΚΕ με τους Φιλελεύθερους, κι έτσι δόθηκε κομματική εντολή για αποκλιμάκωση. Η καταστολή δεν άργησε. Η πίστη του Ζαχαριάδη στις λύσεις από τα πάνω όμως παρέμεινε ακλόνητη. Σε απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής τον Ιούνη του '36, ο Ζαχαριάδης επέμενε πως το Σύμφωνο Σοφούλη-Σκλάβαινα θα έφραζε το δρόμο στους φασίστες, και όχι οι αγώνες των εργατών.
Ο Ζαχαριάδης εμπιστεύτηκε τους Φιλελεύθερους και οι Φιλελεύθεροι χάρισαν την εξουσία στον Μεταξά. Τέσσερα χρόνια αργότερα θα έφτανε να κλείνει το μάτι και στον Μεταξά. Με το ΚΚΕ διαλυμένο και τον Ριζοσπάστη στα χέρια της Ασφάλειας, ο Ζαχαριάδης από τις φυλακές, θα καλέσει τον κόσμο “στον πόλεμο αυτό, που τον διευθύνει η κυβέρνηση Μεταξά, όλοι μας πρέπει να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις, δίχως επιφύλαξη.”
Το αντιφασιστικό μέτωπο έφτανε να περιλαμβάνει την κυβέρνηση των φασιστών του Μεταξά. Όπως ήταν φυσικό, το μεταξικό καθεστώς αξιοποίησε την επιστολή Ζαχαριάδη για να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη σύγχυση στον αριστερό κόσμο. Τις επόμενες δύο επιστολές στις οποίες γινόταν “διόρθωση” ότι ο πόλεμος ήταν ιμπεριαλιστικός και “φασιστικός”, το καθεστώς δεν τις κυκλοφόρησε. Ο χαρακτήρας του πολέμου μπορεί να άλλαζε στο μυαλό του Ζαχαριάδη, με βάση τα πίσω-μπρος του Στάλιν, αλλά ο Μεταξάς ήθελε μόνο φαντάρους για σκότωμα.
Με τη γερμανική κατοχή, ο Ζαχαριάδης θα μεταφερθεί στο Νταχάου, όπως και άλλοι κρατούμενοι. Η ηγεσία που θα αφήσει πίσω του θα ακολουθήσει την ίδια συμφιλιωτική πορεία, έχοντας όμως να διαχειριστεί ένα κίνημα Αντίστασης που θέριευε. Η ίδρυση του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ θα αποδειχθεί η μεγαλύτερη επιτυχία, και μέσα από αυτή την επιτυχία, το ΚΚΕ θα καταφέρει να ξαναγίνει μαζικό κόμμα, συσπειρώνοντας στις γραμμές του την πρωτοπορία του κόσμου που αντιστεκόταν στους ναζί, αλλά ταυτόχρονα έλπιζε ότι η απελευθέρωση θα σημάνει και την πολυπόθητη κοινωνική αλλαγή.
Η ηγεσία του ΚΚΕ όμως δεν είχε ξεκολλήσει από τη λογική της 6ης Ολομέλειας του 1934. Η κοινωνική αλλαγή θα έπρεπε να περιμένει για αργότερα. Οι φωνές που έλεγαν πως αν αφήσουμε τους Άγγλους και τον “ελληνικό πολιτικό κόσμο” να επιστρέψουν ανενόχλητοι, αυτό που θα ακολουθούσε θα ήταν η σφαγή του κινήματος, απομονώθηκαν και καταστάλθηκαν. Η προοπτική για την Ελλάδα, σύμφωνα με τον Στάλιν και την ηγεσία του ΚΚΕ, ήταν η ομαλοποίηση, η δημοκρατία, και μια κυβέρνηση συνεργασίας με τη συμμετοχή και του ΚΚΕ.
Οι συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας υπέταξαν τον ΕΛΑΣ και το ΕΑΜ στην αγγλική διοίκηση. Ο κόσμος που είχε απελευθερώσει με το αίμα του τη χώρα, και έφτασε να ελέγχει τα δύο τρίτα της επικράτειας, βρέθηκε με το ζόρι κάτω από τον έλεγχο των στρατηγών του Τσόρτσιλ. Τώρα το ΚΚΕ λέει ότι αυτά ήταν “λάθη”. Λάθη ήταν σίγουρα, αλλά όχι στιγμιαία. Ήταν συνειδητές επιλογές, βασισμένες σε μια εντελώς λάθος εκτίμηση και μια λάθος πολιτική. Η εξεγερμένη Αθήνα σφαγιάστηκε το Δεκέμβρη του '44, με την άφιξη των “συμμάχων” Άγγλων, και ακολούθησε η Συμφωνία της Βάρκιζας το Φλεβάρη του '45, με την παράδοση των όπλων του ΕΛΑΣ.
Ο Ζαχαριάδης επιστρέφει στις 30 του Μάη από το Νταχάου, και κάποιοι πίστευαν (ανάμεσά τους και ο Άρης) ότι θα καταδικάσει τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Έγινε το αντίθετο. Ο Ζαχαριάδης υπερθεμάτισε σε όλες τις συμφωνίες παράδοσης του κινήματος στους Άγγλους. Πολλά χρόνια πριν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής πει ότι “ανήκομεν εις την Δύσιν” είχε προηγηθεί ο Ζαχαριάδης, με ένα κείμενό του στις 6 Ιούνη του '45 για την προοπτική μετά τον πόλεμο: “Η Ελλάδα, γεωγραφικά και οικονομικοπολιτικά ανήκει στο βαλκανικό και γενικότερα στον ευρωπαϊκό κόσμο... Αυτή η κατεύθυνση είναι η πιο σωστή, γιατί είναι η πιο υγιής.”

Εμπιστοσύνη στους Άγγλους

Στο ίδιο άρθρο ο Ζαχαριάδης προτείνει στους Άγγλους να συνεργαστούν με το ΚΚΕ και να το αφήσουν να μπει στην κυβέρνηση, γιατί έτσι θα διασφαλίσουν καλύτερη σταθερότητα στη Μεσόγειο. Ενώ αν επιμείνουν στην σκληρή γραμμή, θα χρειάζονται διαρκή καταστολή και θα έχουν αστάθεια. Όλα αυτά γράφονταν μόλις έξι μήνες μετά τη σφαγή της Αθήνας. Ο Ζαχαριάδης έλπιζε πως επειδή σε λίγο τη Βρετανία θα την κυβερνούσαν οι Εργατικοί, το ΚΚΕ θα μπορούσε να βρει τη θέση του σε μια κεντροαριστερή κυβέρνηση.
Οι Εργατικοί όντως πήραν στην κυβέρνηση από τον Ιούλη του '45, αλλά το κίνημα στην Ελλάδα με τον τρόπο που είχε δείξει τα δόντια του το Δεκέμβρη του '44, τους προκαλούσε εξίσου τρόμο, όπως προκαλούσε και στους Αμερικάνους και βέβαια στην ντόπια άρχουσα τάξη. Οπότε, παρόλες τις “αγαθές” προθέσεις του Ζαχαριάδη, ο δρόμος για τον Εμφύλιο είχε ήδη ανοίξει.
Το ΚΚΕ σήμερα ανακαλύπτει τον “επαναστάτη” Ζαχαριάδη, μέσα στον Εμφύλιο, και στο γεγονός ότι διακήρυξε την προοπτική της σοσιαλιστικής επανάστασης το...1949. Θα προκαλούσε γέλιο αν δεν ήταν τόσο σοβαρό. Για σχεδόν δύο δεκαετίες ο Ζαχαριάδης ήταν ο βασικός κήρυκας του ανέφικτου της σοσιαλιστικής επανάστασης στην Ελλάδα, και την ανακάλυψε όταν οι ηρωϊκοί μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού βρίσκονταν ανάμεσα στις ναπάλμ, στην ήττα και στην εξορία.

http://ergatiki.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=3063:i989&Itemid=62

Το ΟΧΙ στη Βάρκιζα 

Αν ο Ζαχαριάδης είναι η προσωποποίηση της πολιτικής του συμβιβασμού, ο Άρης Βελουχιώτης είναι το κορυφαίο σύμβολο της Αντίστασης.

Από τις αρχές του 1942 ο Άρης οργανώνει τις πρώτες μικρές ομάδες ένοπλης Αντίστασης στη Στερεά Ελλάδα. Η Αντίσταση και στις πόλεις και στην ύπαιθρο θα στηριχτεί σε απλά μέλη του ΚΚΕ, τα περισσότερα από τα οποία, όπως και ο Άρης, είχαν στα χρόνια του Μεταξά χάσει την επαφή με το κόμμα ή είχαν διαγραφεί. Ωστόσο είναι οι άνθρωποι που είχαν την εμπειρία της οργάνωσης, είχαν πάρει μέρος στις εκρήξεις της δεκαετίας του '30, κάποιοι και στις απεργίες της δεκαετίας του '20. Ήταν κόσμος που είχε την εμπιστοσύνη πως αν έμπαινε μπροστά και έπαιρνε πρωτοβουλίες, υπήρχε μια κοινωνική πλειοψηφία που θα στήριζε και θα ακολουθούσε.
Για αυτούς τους ανθρώπους δεν υπήρξε ποτέ διχασμός ανάμεσα στην αντιφασιστική πάλη και τον αγώνα για κοινωνική αλλαγή. Το εργατικό ΕΑΜ ιδρύθηκε πριν από το ίδιο το ΕΑΜ, και έφτασε στην μεγαλύτερη μαζική απεργία στην κατεχόμενη Ευρώπη, την Άνοιξη του 1943. Οι εργάτες που πάλευαν κόντρα στην πείνα και κόντρα στους ναζί είχαν σαν δεδομένο ότι αν νικούσαν, δεν θα επέστρεφε ο πολιτικός συρφετός που κυβερνούσε στη δεκαετία του '30.
Το ίδιο και στην ύπαιθρο. Ο ΕΛΑΣ κατάφερε να αγκαλιαστεί από την πλειοψηφία των χωρικών, επειδή πάλευε όχι μόνο ενάντια στους ναζί, αλλά και ενάντια στους πλούσιος γαιοκτήμονες. Μια από τις πρώτες ενέργειες του Άρη ήταν ενάντια στον Μαραθέα, έναν εκβιαστή τσιφλικά στη Θεσσαλία. Τον εκτέλεσαν και εξανάγκασαν την οικογένειά του να δώσει αποζημιώσεις στους χωρικούς που είχε εκμεταλλευτεί.
Οι διακηρύξεις της ηγεσίας του ΚΚΕ και του ΕΑΜ ότι η πάλη ήταν μόνο για “εθνική απελευθέρωση” και στη συνέχεια θα ακολουθούσε συμφιλίωση, δεν επηρέαζαν τον κόσμο που έδινε τις μάχες. Όταν όμως αυτά τα λόγια άρχιζαν να γίνονται πολιτική αφοπλισμού του κινήματος, άρχισαν οι κόντρες. Ενώ ο Ζαχαριάδης έγλειφε τους Άγγλους ακόμη και το 1945 (δείτε στη διπλανή σελίδα), ο Άρης ήδη πριν από τον Δεκέμβρη έλεγε: “Χειρότεροι από τους Άγγλους, δεν είναι ούτε οι ίδιοι οι Γερμανοί. Θα επιβάλουν ένα φασιστικό καθεστώς με άλλο όνομα αν επικρατήσουν ξανά”.
Στις 17 Νοέμβρη του 1944, ο Άρης, προβλέποντας πόσο μεγάλη ήττα κινδύνευε να υποστεί η Αθήνα και κατ'επέκταση ολόκληρη η Αντίσταση συγκάλεσε σύσκεψη καπετανέων στη Λαμία. Έβαλε προς συζήτηση να κινηθεί ο ΕΛΑΣ προς την Αθήνα και να την προφυλάξει από τις ορδές των Άγγλων που κατέφθαναν. Τελικά, κάτω από την πίεση της ηγεσίας, αυτή η πρόταση δεν θα υλοποιηθεί. Ο Ζαχαριάδης αργότερα και η υπόλοιπη ηγεσία του ΚΚΕ θα χαρακτήριζαν “φραξιονισμό” τη σύσκεψη της Λαμίας. Ο Άρης όμως δικαιώθηκε από τις εξελίξεις.
Ακολουθεί η Βάρκιζα και η παράδοση των όπλων του ΕΛΑΣ. Ο Άρης υπογράφει τον αφοπλισμό, ακολουθώντας τη γραμμή. Όμως, η Αντίδραση δεν συγχωρούσε κανένα βήμα προς τα πίσω. Αμέσως άρχισαν οι εκκαθαρίσεις και οι διώξεις, παρά τις υποσχέσεις των αντιπάλων. Ο Άρης αποφασίζει, κόντρα στη γραμμή, να ξαναβγεί στο βουνό.
Προχώρησε στη μεγαλύτερη ανταρσία απέναντι στη γραφειοκρατική ηγεσία του ΚΚΕ, και το πλήρωσε με τη ζωή του. Η ιστορία ολόκληρης της Αντίστασης είναι μια ιστορία ανταρσιών της βάσης που σπρώχνουν την ηγεσία, αλλά στο τέλος φιμώνονται. Το κίνημα του Απρίλη του '44 στη Μέση Ανατολή, όταν οι φαντάροι ξεσηκώθηκαν ενάντια στους Άγγλους, ήταν μια τέτοια ανταρσία. Όπως και το φθινόπωρο του '44, όταν οι εργάτες σε διάφορες βιομηχανίες αρχίζουν να καταλαμβάνουν τα εργοστάσια, με τους ιδιοκτήτες “απόντες”, ενώ η ηγεσία καλούσε σε αυτοσυγκράτηση και συμβολή στην εθνική ανοικοδόμηση.
Ο κόσμος ήταν αναγκασμένος να καταφεύγει σε ανταρσίες επειδή το ΚΚΕ από τις αρχές της δεκαετίας του '30 είχε μετατραπεί σε ένα ρεφορμιστικό κόμμα, με στρατηγική όχι και τόσο διαφορετική από της σοσιαλδημοκρατίας. Η βάση κινιόταν αυθόρμητα στην κατεύθυνση της σύγκρουσης και η ηγεσία παρέμενε σταθερή στη λογική της ομαλότητας. Οι ανταρσίες της βάσης ήταν η κινητήρια δύναμη προς τα μπρος.
Όμως, από μόνες τους οι ανταρσίες δεν ήταν αρκετές. Οι φαντάροι στη Μέση Ανατολή κατέληξαν στα “σύρματα” των Άγγλων, οι εργάτες της Αθήνας μακελεύτηκαν, και ο Άρης απομονώθηκε. Οι ανταρσίες τότε όπως και τώρα χρειάζονται πολιτική στήριξη. Χρειάζονται συντονισμό και επαναστατικές ιδέες. Ο Παντελής Πουλιόπουλος, που είχε συγκρουστεί από το 1934 και ακόμη νωρίτερα με τη συμβιβαστική γραμμή των σταλινικών, δολοφονήθηκε από τους ιταλούς φασίστες το 1943, δυο χρόνια πριν το θάνατο του Άρη.
Η βάση των ρεφορμιστικών κομμάτων έχει και σήμερα μπροστά της ανταρσίες για να ξεπεράσει τη λογική της συντήρησης δυνάμεων. Γι'αυτό είναι τόσο επιτακτική ανάγκη η σύνδεσή με την Αντικαπιταλιστική Αριστερά. Για να μην δικαιωθούμε -και αποκατασταθούμε- μόνο εκ των υστέρων, και για να συναντηθούμε στο δρόμο προς την επανάσταση, όχι “στα γουναράδικα”.

http://ergatiki.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=3064:i989&Itemid=62

Οι Αποφάσεις του ΚΚΕ για τις αποκαταστάσεις του Νίκου Ζαχαριάδη, Νίκου Βαβούδη και Άρη Βελουχιώτη

 

Για την αποκατάσταση του Νίκου Ζαχαριάδη

Νίκος Ζαχαριάδης

Ο Νίκος Ζαχαριάδης, το τρίτο από τα τέσσερα παιδιά της οικογένειας Ζαχαριάδη, γεννήθηκε στην Αδριανούπολη στις 27 Απριλίου 1903. Επειδή ο πατέρας του μετακινιόταν, ως υπάλληλος του γαλλικού μονοπώλιου καπνού «Ρεζί», πήγε στο δημοτικό σχολείο σε διάφορες πόλεις (Σκόπια, Νικομήδεια) και την πρώτη τάξη του γυμνασίου στην Αδριανούπολη. Σε νεαρή ηλικία δούλεψε στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης και στα καράβια της Μαύρης Θάλασσας. Στην «Πανεργατική» της Κωνσταντινούπολης (αναρχοσυνδικαλιστική οργάνωση) λειτουργούσε πυρήνας της Κομμουνιστικής Διεθνούς, του οποίου έγινε μέλος και στη συνέχεια γραμματέας. Το 1922 και 1923 πήγε ως ναυτεργάτης στη Σοβιετική Ενωση, όπου έγινε μέλος της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών. Το 1923 έγινε μέλος και του ΚΚ Τουρκίας. Το 1924 ήρθε στην Ελλάδα, έχοντας φοιτήσει στην ΚΟΥΤΒ (Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο των Εργαζομένων της Ανατολής). Δούλεψε στην ΟΚΝΕ Αθήνας και στη συνέχεια ως καθοδηγητικό στέλεχος στην ΟΚΝΕ Θεσσαλονίκης και στην Κομματική Οργάνωση. Το 1926 φυλακίστηκε στο Γεντικουλέ, από όπου απέδρασε. Το ίδιο διάστημα έγινε μέλος της ΚΕ της ΟΚΝΕ κι έπειτα ήρθε ως καθοδηγητής στην ΚΟ Πειραιά. Το 1927 έγινε γραμματέας της ΚΟ Θεσσαλίας. Το 1929 συνελήφθη, δραπέτευσε εκ νέου και φυγαδεύτηκε από το ΚΚΕ στη Σοβιετική Ενωση, από όπου επέστρεψε στην Ελλάδα το 1931 με απόφαση της ΚΔ. Κατά την παραμονή του στην ΕΣΣΔ έγινε μέλος του ΠΚΚ(μπ). Με βάση την κομματική του ταυτότητα, που εκδόθηκε από το ΚΚΕ το 1946, η κομματική του ηλικία υπολογίζεται από το 1921.Ο Νίκος Ζαχαριάδης, Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ από το 1931-1935 και Γενικός Γραμματέας της έως το 1956, ήταν ηγέτης αφοσιωμένος στην υπόθεση της εργατικής τάξης, στον προλεταριακό διεθνισμό, στην πάλη για την κοινωνική απελευθέρωση.
Ηγήθηκε του Κόμματος σε συνθήκες σκληρής ταξικής πάλης, διώξεων, εκτελέσεων, δράσης των κρατικών εγχώριων και ξένων μυστικών υπηρεσιών κατά του ΚΚΕ, ακόμα και διάβρωσης των κομματικών του οργανώσεων στα χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά.
Είχε σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη του ΚΚΕ στα χρόνια 1931-1936, ενώ πρωτοστάτησε στη δημιουργία και στην ηρωική πάλη του ΔΣΕ (1946-1949), της κορυφαίας εκδήλωσης της ταξικής πάλης στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα. Εδειξε ακλόνητη επιμονή στην ανάγκη ύπαρξης και ενίσχυσης των παράνομων κομματικών οργανώσεων στα χρόνια 1949-1955, στο συνδυασμό της παράνομης με τη νόμιμη δράση.
Τον διέκριναν επαναστατική επαγρύπνηση, ταχύτητα στην ανάληψη πρωτοβουλιών, σθένος στην υπεράσπιση της γνώμης του. Ηταν λαϊκός ηγέτης, με διάθεση και πνεύμα ασυμβίβαστο, πρωτοπόρο και μαχητικό.
Ο Νίκος Ζαχαριάδης έζησε κρατούμενος στα κάτεργα της 4ης Αυγούστου από το 1936 μέχρι το 1941, όταν η ελληνική κυβέρνηση τον παρέδωσε στους Γερμανούς κατακτητές. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στην Γκεστάπο της Βιέννης και από εκεί στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Νταχάου, μέχρι το Μάη του 1945. Πέρασε την εννιάχρονη δοκιμασία αλύγιστος.
Κρίνοντας ιστορικά όλη τη διαδρομή του ΚΚΕ στην περίοδο που ήταν ΓΓ της ΚΕ, εκτιμάμε την αδυναμία του Ν. Ζαχαριάδη να οδηγήσει έγκαιρα το ΚΚΕ σε ολοκληρωμένα συμπεράσματα σε σχέση με τις αντιφάσεις στη στρατηγική του κόμματος, με αδυναμίες προγραμματικής επεξεργασίας που βάρυναν αρνητικά στο Κόμμα κατά τη δεκαετία του 1940. Η ευθύνη του Νίκου Ζαχαριάδη εντοπίζεται κυρίως στην αδυναμία του να διαμορφωθεί πρόγραμμα στο 7ο Συνέδριο (1945), που θα ενσωμάτωνε την πείρα από την αντικειμενική εκτίμηση των λαθών (Συμφωνίες Λιβάνου, Καζέρτας, Βάρκιζας). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα και τις αντιφάσεις, καθυστερήσεις και λάθη οργάνωσης του αγώνα του ΔΣΕ. Βεβαίως, η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη υπολογίζει ότι η στρατηγική του ΚΚΕ, όταν ήταν Γραμματέας και Γενικός Γραμματέας της ΚΕ ο Ν. Ζαχαριάδης, αντανακλούσε και τις αντιφάσεις της στρατηγικής του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Παράλληλα, εκτιμάμε ότι αν και ο Ν. Ζαχαριάδης είδε την αναγκαιότητα να διορθωθεί η στρατηγική του ΚΚΕ και το επιχείρησε το 1949 (5η Ολομέλεια) και το 1953 (Σχέδιο Προγράμματος), δεν τη θεμελίωσε με σωστή θεωρητική τεκμηρίωση, αφού στήριξε την αναγκαιότητα για αλλαγή της στρατηγικής στην αλλαγή του συσχετισμού των δυνάμεων. Επίσης, παρά το γεγονός ότι συγκρούστηκε σε πολλά ζητήματα με την ηγεσία του ΠΚΚ (μπ)/ΚΚΣΕ, και ο ίδιος και η ΚΕ υποχώρησαν στις πιέσεις της, με αποτέλεσμα, το 1954, να αποσύρουν το Σχέδιο Προγράμματος.
Η 6η Πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (11-12 Μαρτίου 1956), που την συγκάλεσε η επιτροπή των έξι ΚΚ (ΕΣΣΔ, Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Τσεχοσλοβακίας, Ουγγαρίας, Πολωνίας), πήρε την παρακάτω απόφαση για τον Νίκο Ζαχαριάδη: «…η καθοδήγηση του Κόμματος και πρώτα απ’ όλα ο Γενικός Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ σ. Νίκος Ζαχαριάδης κάνουν σοβαρά πολιτικά λάθη σεχταριστικού χαρακτήρα. [...] Για τα σοβαρά πολιτικά λάθη που έκανε ο σ. Ζαχαριάδης και για τη συστηματική από μέρους του παραβίαση των αρχών της εσωκομματικής δημοκρατίας, η Ολομέλεια έκρινε απαραίτητο να καθαιρέσει τον Νίκο Ζαχαριάδη από Γενικό Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ και να τον βγάλει από το Πολιτικό Γραφείο».
Η 7η πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (18-24 Φεβρουαρίου 1957) αποφάσισε: «1) Καθαιρεί τον Ν. Ζαχαριάδη από την ΚΕ του ΚΚΕ. 2) Τον διαγράφει από το Κόμμα σαν αντικομματικό φραξιονιστικό αντιδιεθνιστικό, εχθρικό στοιχείο. 3) Η Ολομέλεια σημειώνει πως επειδή πολλές ενέργειες του Ν. Ζαχαριάδη, όπως π.χ. η υπόθεση Γουσόπουλου κλπ., ξεφεύγουν από το χαρακτήρα και τα πλαίσια των συνηθισμένων λαθών, θεωρεί ότι το κομματικό συμφέρον επιβάλλει να γίνει συστηματική και λεπτομερειακή παραπέρα έρευνα από το Κόμμα πάνω σ’ ολόκληρη τη ζωή και τη δράση του Ζαχαριάδη». Ως λόγοι της παραπάνω απόφασης προβλήθηκαν: «Η πολιτική γραμμή που επεξεργάστηκε και επέβαλε στο ΚΚΕ ο Ν. Ζαχαριάδης από το 1945 ήταν αριστερίστικη, σεχταριστική, τυχοδιωκτική. [...] οδήγησε σε ήττα το ρωμαλέο ελληνικό δημοκρατικό κίνημα. [...] Με τη γνωστή θέση του στη 12η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ του 1945 για τον «ελληνικό άξονα», αντικειμενικά δικαίωνε την επέμβαση των άγγλων ιμπεριαλιστών στην Ελλάδα. [...] καλλιεργούσε συστηματικά και επίμονα τον αντισοβιετισμό και αντιδιεθνισμό. [...] επέβαλε στο ΚΚΕ ανώμαλο εσωκομματικό καθεστώς. [...] με την εγκληματική στάση του στα ζητήματα της παράνομης δουλειάς [...] είναι ο κύριος υπεύθυνος για τα χτυπήματα που έδωσε η Ασφάλεια στο ΚΚΕ».
Η καθαίρεση του Ν. Ζαχαριάδη και η διαγραφή του ήταν πράξεις άδικες. Η κατηγορία εναντίον του, για συνεργασία με τον εχθρό ήταν πράξη συκοφαντική, ενώ οι κατηγορίες για καλλιέργεια της προσωπολατρίας και για την εγκαθίδρυση στο ΚΚΕ ανώμαλου εσωκομματικού καθεστώτος αποτελούσαν προπέτασμα καπνού και πρόσχημα για να περάσει στην πλειοψηφία των μελών της ΚΕ και του Κόμματος η δεξιά οπορτουνιστική στροφή.
Τόσο η επιτροπή των έξι ΚΚ, όσο και οι παραπάνω Ολομέλειες της ΚΕ του ΚΚΕ αξιοποίησαν αντιφάσεις της πολιτικής του Κόμματος όταν ήταν Γενικός Γραμματέας ο Ν. Ζαχαριάδης, καθώς και λαθεμένες ενέργειές του, όπως οι άστοχες και άδικες κατηγορίες κατά στελεχών του ΚΚΕ για συνεργασία τους με τον ταξικό αντίπαλο.
Η παραπάνω αποτίμηση του Ν. Ζαχαριάδη ως ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ γίνεται ως στοιχείο κρίσης της ωριμότητας και ικανότητας του ΚΚΕ στην καθοδήγηση της ταξικής πάλης σε ιδιαίτερα οξυμένες συνθήκες. Ωστόσο δεν παραβλέπονται οι αρνητικές επιδράσεις της ιδεολογικής κατάστασης και των πολιτικών επιλογών του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος.
Η 7η Ολομέλεια της ΚΕ (9-13 Απριλίου 1964) ενέκρινε το πόρισμα της επιτροπής «για την υπόθεση του Νίκου Ζαχαριάδη» σύμφωνα με το οποίο πολλές από τις ενέργειες του Ν. Ζαχαριάδη «δημιουργούν σοβαρότατα ερωτηματικά για το πρόσωπό του σαν ύποπτο, εχθρικό και επικίνδυνο στοιχείο για το Κόμμα και το λαϊκό κίνημα [...] οδηγούν αναπόφευκτα σε πράξεις που αντικειμενικά δεν προκαλούν μικρότερη ζημιά στο Κόμμα και στο λαϊκό κίνημα από τις πράξεις πρακτόρων του εχθρού». Το πόρισμα καταλόγιζε στο Ζαχαριάδη και ποινικές ευθύνες.
Τρία χρόνια αργότερα, η 11η Ολομέλεια της ΚΕ (27-30 Ιουνίου 1967) συζήτησε νέο πόρισμα της Επιτροπής Κομματικού Ελέγχου (ΕΚΕ) και κατέληξε: «Από την εξέταση της υπόθεσης Ζαχαριάδη δεν βγαίνει ότι ο Ν. Ζαχαριάδης είναι πράκτορας του εχθρού». Κρίνεται ως απαράδεκτο το γεγονός ότι, αυτό το πόρισμα, παρότι είχε απαλείψει την κατηγορία του πράκτορα, ωστόσο άφηνε να αιωρείται η υποψία. Ο απαράδεκτος εξορισμός του στο Σοργκούτ, καθώς και όλη η εκεί μεταχείριση από την ηγεσία του ΚΚΣΕ, με τη σύμπραξη και της τότε καθοδήγησης του ΚΚΕ, δεν δικαιολογείται εξαιτίας της λαθεμένης ενέργειας του Ζαχαριάδη να απευθυνθεί στην ελληνική δικαιοσύνη για να δικαστεί.
Το ΚΚΕ επί της ουσίας έχει αποκαταστήσει τον Νίκο Ζαχαριάδη εδώ και πολλά χρόνια (μεταφορά και ταφή της σορού του στην Ελλάδα, δημοσιεύματα κ.ά.). Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ ακυρώνει όλες τις αποφάσεις της 6ης και της 7ης Ολομέλειας (1956 και 1957) σε βάρος του Νίκου Ζαχαριάδη, καθώς και τα πορίσματα του 1964 και του 1967. Αποφασίζει την πλήρη αποκατάστασή του στο ΚΚΕ.
16 Ιούλη 2011

Για την αποκατάσταση του Νίκου Βαβούδη

Νίκος Βαβούδης

Ο Νίκος Βαβούδης, στέλεχος του ΚΚΕ, γεννήθηκε στη Ρωσία. Ο πατέρας του καταγόταν από το Μανταμάδο της Λέσβου και η μάνα του ήταν Ρωσίδα. Μικρός ήρθε στο Μανταμάδο και όταν ενηλικιώθηκε πήγε στον Πειραιά όπου έγινε μέλος του ΚΚΕ και δούλεψε στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα. Εκλέχτηκε γραμματέας του Ενωτικού Εργατικού Κέντρου Πειραιά. Αργότερα συνελήφθη και φυλακίσθηκε στις φυλακές της Αίγινας, απ’ όπου δραπέτευσε το 1934.Ο Βαβούδης πήρε μέρος στον εμφύλιο πόλεμο της Ισπανίας, ως αξιωματικός του Βαλκανικού Τάγματος «Δημητρώφ» των διεθνών Ταξιαρχιών, στο πλευρό του «Δημοκρατικού Στρατού Ισπανίας».
Μετά την ήττα του «Δημοκρατικού Στρατού Ισπανίας» ο Βαβούδης επέστρεψε στη Σοβιετική Ενωση. Συμμετείχε σε αποστολές στη Γιουγκοσλαβία παίρνοντας μέρος στον αγώνα του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού ενάντια στη ναζιστική κατοχή. Το 1944 ήρθε στην Ελλάδα ως μέλος της σοβιετικής αποστολής που είχε επικεφαλής το συνταγματάρχη Ποπόφ. Παρέμεινε παράνομος στη διάρκεια του αγώνα του ΔΣΕ και μετά τη λήξη του, αναλαμβάνοντας κομματικές αποστολές.
Ο Νίκος Βαβούδης δούλεψε στο μηχανισμό των παράνομων οργανώσεων του ΚΚΕ στην Αθήνα ως ασυρματιστής, εξασφαλίζοντας την επικοινωνία των παράνομων οργανώσεων του ΚΚΕ με την έδρα της ΚΕ που βρισκόταν εκτός Ελλάδας.
Το Νοέμβριο του 1951, δυνάμεις της Ασφάλειας και του στρατού με επικεφαλής τον υπουργό Εσωτερικών Κ. Ρέντη εισέβαλαν στο σπίτι της Λυκούργου 39 στην Καλλιθέα, όπου έμενε η οικογένεια του Νίκου Καλούμενου, παράνομου στελέχους του ΚΚΕ. Εκεί, σε διαμορφωμένη κρύπτη, βρισκόταν και ο Νίκος Βαβούδης. Σύμφωνα με μαρτυρία, αλλά και με δημοσιεύματα στον Τύπο, ο Βαβούδης αυτοπυροβολήθηκε στο κεφάλι, για να μην πέσει στα χέρια της Ασφάλειας ζωντανός. Προηγουμένως έκαψε έγγραφα που βρίσκονταν στην κρύπτη. Εξέπνευσε την επόμενη ημέρα στο νοσοκομείο Αγία Ολγα της Ν. Ιωνίας, όπως ανακοίνωσε η αστυνομία.
Το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ κατάγγειλε τον Βαβούδη ως πράκτορα του εχθρού. Μέσω του Ρ/Σ «Ελεύθερη Ελλάδα» υποστήριξε ότι ο Ν. Βαβούδης δε σκοτώθηκε, αλλά φυγαδεύτηκε στο εξωτερικό από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες. Τη θέση αυτή στήριξε στο ότι ο Βαβούδης δεν κατέστρεψε τον κρυπτογραφικό κώδικα, αν και κατέστρεψε άλλα χαρτιά. Επίσης κατήγγειλε ότι ήταν ψεύτικος ο ισχυρισμός της αστυνομίας ότι ο Βαβούδης μεταφέρθηκε στη Ν. Ιωνία. Και αυτό γιατί ανάμεσα στην Καλλιθέα και στη Ν. Ιωνία υπήρχαν δεκάδες νοσοκομεία και λογικά η Ασφάλεια, που τον ήθελε ζωντανό για να τον ανακρίνει και να τον δικάσει, έπρεπε να τον μεταφέρει στο πλησιέστερο.
Η κατηγορία κατά του Ν. Βαβούδη δεν τεκμηριώνεται σε αποφάσεις ή άλλα κομματικά ντοκουμέντα. Στην καθοδήγηση του ΚΚΕ υπήρχε πολύ θετική εκτίμηση για το Βαβούδη, γεγονός που αποτυπώθηκε και στην απόφαση της 8ης Ολομέλειας της ΚΕ (Οκτώβριος 1950) να εξετάσει σε επόμενη Ολομέλεια το ενδεχόμενο πρόσληψης στην ΚΕ του Ν. Βαβούδη – μαζί και με άλλα στελέχη του Κόμματος – ως αναπληρωματικό μέλος της.
Στη διαμόρφωση λαθεμένης εκτίμησης για το Ν. Βαβούδη – καθώς και για άλλα στελέχη του Κόμματος που δούλευαν στον παράνομο μηχανισμό – εκτός από λαθεμένες εκτιμήσεις για γεγονότα συνέβαλαν και γνώμες στελεχών του Κόμματος που βρίσκονταν στην Ελλάδα.
Μετά την 6η Ολομέλεια της ΚΕ και την καθαίρεση του Ν. Ζαχαριάδη, η λαθεμένη εκτίμηση του ΠΓ για το Ν. Βαβούδη αποδόθηκε στο λεγόμενο «ανώμαλο εσωκομματικό καθεστώς», στην «έξαλλη πολιτική» της ηγεσίας του ΚΚΕ. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι η λαθεμένη εκτίμηση για το Νίκο Βαβούδη διαμορφώθηκε μέσα σε ένα κλίμα όπου:

• Η αντιπαράθεση με τον ταξικό εχθρό ειδικά σε συνθήκες βαθιάς παρανομίας, η πείρα από προσπάθειες διείσδυσης του ταξικού αντιπάλου σε κρίκους της οργανωτικής δομής του ΚΚΕ, απαιτούσε αίσθημα αυξημένης επαγρύπνησης και περιφρούρησης από τα στελέχη του Κόμματος.
• Η διαπάλη στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα με οπορτουνιστικές τάσεις συνδέθηκε και με προσπάθειες ανάπτυξης αντεπαναστατικής δραστηριότητας από δυνάμεις του ιμπεριαλισμού, γεγονός που ενισχύθηκε από το ρόλο και τη στάση του Τίτο και της γιουγκοσλαβικής ηγεσίας.
• Η πολιτική καχυποψία τροφοδοτούνταν και από προβοκατόρικες φήμες που διέδιδε η ίδια η Ασφάλεια και κατασκευασμένα σενάρια, με σκοπό να σπείρει σύγχυση και αμφιβολίες για στελέχη του Κόμματος. Αυτό το κλίμα επιδεινώθηκε από το γεγονός ότι η Ασφάλεια δεν έδωσε τη σορό του Νικου Βαβούδη, ούτε έγινε γνωστό το μέρος της ταφής του.

Η 7η Πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (18-24 Φεβρουαρίου 1957) ανέθεσε σε κομματική επιτροπή την εξέταση της υπόθεσης Βαβούδη, η οποία εκτίμησε την ανάγκη αποκατάστασής του.
Το 1958, το ΠΓ διαμόρφωσε σχέδιο απόφασης προς την 8η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ για την αποκατάσταση του Ν. Βαβούδη και άλλων στελεχών. Το σχέδιο απόφασης υπογράμμιζε όσον αφορά το Ν. Βαβούδη:
«Ολη η ιστορία του Νίκου Βαβούδη και όλα τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι ο Βαβούδης ήταν από τους πιο αφοσιωμένους αγωνιστές. Τη ζωή του την διακινδύνεψε πολλές φορές και πάντοτε με την ψυχραιμία και τη σεμνότητα που διακρίνει τους ήρωες [...] Η VIII ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ αποκαθιστά την τιμή του Νίκου Βαβούδη που οι εχθροί του ΚΚΕ προσπάθησαν να συκοφαντήσουν»^*.
Από τα πρακτικά της 8ης Ολομέλειας, αλλά και της 9ης επίσης το 1958, δεν φαίνεται να συζητήθηκε το θέμα, ωστόσο στο περιοδικό «Νέος Κόσμος» (Μάρτιος 1962) δημοσιεύτηκε άρθρο μέλους του τότε ΠΓ, το οποίο ανέφερε:
«Η ΚΕ ακύρωσε αποφάσεις της παλιάς καθοδήγησης για διαγραφή ή καθαίρεση μελών της ΚΕ, που αποδείχτηκαν αβάσιμες και αδικαιολόγητες. Ταυτόχρονα αποκατέστησε τη μνήμη των συντρόφων [...] Ν. Βαβούδη [...] κ.ά.».
Παρ’ όλα αυτά δεν υπήρξε επίσημη αποκατάσταση του Ν. Βαβούδη και η απαράδεκτη εκκρεμότητα παρέμεινε επί δεκαετίες.
Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη αναγνωρίζει την ηρωική ιστορία του Ν. Βαβούδη στο ΚΚΕ και στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα και αποφασίζει την πλήρη αποκατάστασή του.
16 Ιούλη 2011
* Αρχείο ΚΚΕ – έγγραφο 115906, Σχέδιο εισήγησης στην 8^η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ για την αποκατάσταση μελών της ΚΕ, 1/1958, Εκθεση, για το θέμα, προς ΚΕ του ΚΚΕ.

Για την πολιτική αποκατάσταση του Αρη Βελουχιώτη (Θανάση Κλάρα)

ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ

Ο Αρης Βελουχιώτης (Θανάσης Κλάρας) γεννήθηκε στις 27 Αυγούστου 1905 στη Λαμία. Το 1922 έγινε μέλος της ΟΚΝΕ και το 1925 μέλος του ΚΚΕ. Ως στρατιώτης οδηγήθηκε στον πειθαρχικό ουλαμό Καλπακίου. Μετά την απόλυσή του ανταποκρίθηκε σε διάφορες κομματικές χρεώσεις και διώχθηκε κατά καιρούς από το αστικό κράτος και τις κυβερνήσεις του. Την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά εξορίστηκε στη Γαύδο και φυλακίστηκε στην Αίγινα (1938). Το 1939 μεταφέρθηκε στην Κέρκυρα. Υπέγραψε δήλωση μετανοίας και αποφυλακίστηκε. Στη διάρκεια της Κατοχής βρέθηκε στην Αθήνα, όπου τον Ιούλιο 1941 συνδέθηκε με την ΚΕ, η οποία τον αποκατέστησε στο Κόμμα. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους του ανέθεσε να συγκροτήσει αντάρτικο στρατό. Αυτό το καθήκον ο Αρης το έφερε σε πέρας με τον καλύτερο τρόπο. Τον Μάη 1943 με τη δημιουργία του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ ανέλαβε καπετάνιος του.Ο Αρης Βελουχιώτης αντιτάχθηκε στη Συμφωνία της Βάρκιζας και τη χαρακτήρισε λαθεμένη. Στο διάστημα Φεβρουάριος – Απρίλιος 1945 ανέλαβε με δική του ευθύνη πρωτοβουλίες για τη συγκρότηση νέου αντάρτικου στρατού, παρά την αντίθετη απόφαση του ΚΚΕ.
Η 11η Ολομέλεια της ΚΕ (Απρίλιος 1945) διέγραψε τον Αρη και τον αποκήρυξε, δίχως να δώσει την απόφαση στη δημοσιότητα.
Στις 16 Ιουνίου 1945, την ημέρα που ο Αρης αυτοκτόνησε περικυκλωμένος από τον αστικό στρατό, στον «Ριζοσπάστη» δημοσιεύτηκε η ανακοίνωση του ΠΓ που κατήγγειλε τον Βελουχιώτη, κάνοντας αναφορά και στην απόφαση της 11ης Ολομέλειας. Τρεις μέρες μετά την αυτοκτονία του, στις 19 Ιουνίου 1945, ο «Ριζοσπάστης» σε άρθρο με τίτλο «ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ» έγραψε για τον Αρη: «Ο τόσο τραγικός θάνατος του Αρη Βελουχιώτη προκαλεί θλίψη ανάμεσα στους πραγματικούς πατριώτες, αγωνιστές της εθνικής ιδέας. Γιατί ανεξάρτητα από τη θέση που πήρε μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, θέση που αντικειμενικά εξυπηρετούσε την αντίδραση, δεν μπορεί και δεν επιτρέπεται να ξεχνάει κανείς ότι ο Αρης Βελουχιώτης ήταν ένας από τους πρωτοπόρους του αγώνα της Αντίστασης και από τους πρωταθλητές στην οργάνωση του αντάρτικου κινήματος…».
Μετά το θάνατο του Αρη και μέχρι την 7η Ολομέλεια της ΚΕ (1950) το ΚΚΕ δεν είχε τοποθετηθεί εναντίον της Συμφωνίας της Βάρκιζας και την αποκαλούσε «αναγκαίο ελιγμό».
Το Μάρτιο του 1962 δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Νέος Κόσμος» άρθρο μέλους του τότε ΠΓ, στο οποίο γινόταν λόγος για αποκατάσταση σειράς στελεχών του ΚΚΕ, ανάμεσά τους και του Αρη. Το άρθρο ανέφερε:
«Η ΚΕ ακύρωσε αποφάσεις της παλιάς καθοδήγησης για διαγραφή ή καθαίρεση μελών της ΚΕ, που αποδείχτηκαν αβάσιμες και αδικαιολόγητες. Ταυτόχρονα αποκατέστησε τη μνήμη των συντρόφων [...] Αρη Βελουχιώτη [...] κ.ά.».
Σχετική απόφαση δεν έχει βρεθεί στο Αρχείο του ΚΚΕ.
Γενικότερα, από την αρχή της δεκαετίας του 1960 και περισσότερο μετά το παραπάνω δημοσίευμα, εκ μέρους του Κόμματος υπήρξαν πράξεις πολιτικής αποκατάστασης του Αρη, που ουσιαστικά απέρριπταν τις κατηγορίες σε βάρος του ως προβοκάτορα κ.ά.
Αυτό αποτυπώνεται και στον Α’ τόμο Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ, 1918-1949, που γράφει:
«Ο Αρης ζυμωμένος και ατσαλωμένος στο ΚΚΕ και στο λαϊκό κίνημα αναδείχτηκε με την ηρωική δράση του, σε ατρόμητο πολεμιστή και σε γνήσιο λαϊκό ηγέτη. Η τραγική θυσία του συγκίνησε βαθιά τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και όλους τους πατριώτες»^*.
Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη αποφασίζει την επίσημη πολιτική αποκατάσταση του Αρη Βελουχιώτη. Θεωρεί ότι είχε δίκιο ως προς την εκτίμηση που έκανε για τη Συμφωνία της Βάρκιζας.
Παράλληλα η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη σημειώνει ότι η διαφωνία του Αρη με τη Συμφωνία της Βάρκιζας δε δικαιώνει τη στάση του απέναντι στη συλλογική θέση του Κόμματος και την παραβίαση από αυτόν της κομματικής πειθαρχίας, καθώς και την αξιοποίηση από τον Αρη της φήμης και του σεβασμού που είχε κατακτήσει την προηγούμενη περίοδο ως καπετάνιος του ΕΛΑΣ και στέλεχος του ΚΚΕ. Η στάση του αυτή, που αποτέλεσε ρήξη με τη θεμελιώδη αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, δεν καθιστά δυνατή τη μετά θάνατο αποκατάσταση και της κομματικής του ιδιότητας.
Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη καταγγέλλει την απόπειρα της αστικής και οπορτουνιστικής προπαγάνδας και ιστοριογραφίας που παίρνουν δήθεν υπό την προστασία τους τον Αρη, για να επιτεθούν στο ΚΚΕ. Στη λαϊκή συνείδηση, ο Αρης Βελουχιώτης είναι ταυτισμένος με την ηρωική πορεία του ΚΚΕ, τον αγώνα για την ανατροπή της ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας. Ο Αρης Βελουχιώτης τάχθηκε υπέρ της ένοπλης πάλης, που την απορρίπτουν όσοι επιχειρούν να τον οικειοποιηθούν.
16 Ιούλη 2011».
* 2 Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, 1918-1949, Α’ τόμος, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 517.


http://erodotos.wordpress.com/2011/10/03/kke-apokatastasi-zaxariadis-velouxiwtis-vavoudis/ 

Βλέπε επίσης:

Ομιλία της Γ.Γ. του ΚΚΕ Αλέκας Παπαρήγα στην εκδήλωση για την Αποκατάσταση του Νίκου Ζαχαριάδη