Επανέκδοση: Τζακ Λόντον: “Το Σιδερένιο Τακούνι”

“Υμέτερος για την επανάσταση”

Το 1932 η Άβις Έβερχαρντ αφήνει μισοτελειωμένο ένα κείμενο που αφηγείται τα γεγονότα που οδήγησαν στην επικράτηση της Ολιγαρχίας στις ΗΠΑ, ανάμεσα στο 1912-1917. Την κατάργηση κάθε έννοιας δημοκρατίας, την μετατροπή των εργατών σε δουλοπάροικους στα εργοστάσια και τα ορυχεία, την συντριβή της μεγάλης εξέγερσης που έμεινε γνωστή ως η Κομμούνα του Σικάγο. Το χειρόγραφο έμεινε άγνωστο σε ένα καταφύγιο της επαναστατικής οργάνωσης που ανήκε. Εκεί το ανακάλυψε η σκαπάνη των αρχαιολόγων και η έρευνα των ιστορικών της Σοσιαλιστικής Κοινοπολιτείας που τριακόσια χρόνια μετά ανέλαβαν να το δημοσιεύσουν και να το σχολιάσουν.
Αυτός είναι ο κόσμος που περιγράφει ο Τζακ Λόντον στο μυθιστόρημα “Σιδερένιο Τακούνι” που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Γκοβόστη σε μετάφραση του Αρη Αλεξάνδρου (γνωστότερο από άλλες εκδόσεις ως Σιδερένια Φτέρνα). Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε το 1908 και η υποδοχή που συνάντησε ήταν εχθρική. Ακόμα και σήμερα, όπως επισημαίνει η Τιτίκα Δημητρούλια στο Επίμετρο της έκδοσης, αποσπάσματά του δεν συμπεριλαμβάνονται στις ανθολογίες κειμένων του Τζακ Λόντον στις ΗΠΑ. Το Κάλεσμα της Αγριας Φύσης ή ο Ασπροδόντης -γραμμένα επίσης από τον Τζακ Λόντον- μπορεί να έχουν γίνει ταινίες του Χόλιγουν. Όμως, ένα μυθιστόρημα που προφητεύει την επικράτηση μιας φασιστικού τύπου δικτατορίας και υποστηρίζει παθιασμένα ότι η αλλαγή της κοινωνίας δεν θα έρθει από τις κάλπες αλλά με τη βίαιη επανάσταση, δεν χωράει εκεί.
Το βιβλίο συνάντησε την σιωπή στην καλύτερη περίπτωση και στο σοσιαλιστικό κίνημα των ΗΠΑ εκείνης της περιόδου. Ο Τζακ Λόντον ήταν σοσιαλιστής από τα εφηβικά του χρόνια. Εγινε μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος Εργασίας (SLP) το 1897, ενός κόμματος που βρισκόταν στην αριστερή πτέρυγα του σοσιαλιστικού κινήματος και αργότερα εντάχθηκε στο Σοσιαλιστικό Κόμμα των ΗΠΑ. Το βιβλίο θεωρήθηκε προφητικό, αλλά το “υλικό” του το είχε βιώσει ο Λόντον από πολλές απόψεις, όπως το τεράστιο ταξικό χάσμα και τη φτώχεια που μάστιζε την Αμερική εκείνης της εποχής.
Το βιβλίο κατηγορήθηκε για εξύμνηση της βίας, όμως η ταξική βία ήταν έντονα παρούσα στις ΗΠΑ της εποχής. Το 1892 επιστρατεύτηκαν τα κανόνια ενός πολεμικού πλοίου για να λυγίσουν την απεργία των εργατών της χαλυβουργίας Χόμστεντ στο Πίτσμπεργκ. Ο στρατός, η εθνοφυλακή, οι ιδιωτικές αστυνομίες όπως του Πρακτορείου Πίνκερτον, είχαν σπάσει τη μεγάλη απεργία των σιδηροδρομικών το 1894, τη θρυλική απεργία της Πούλμαν. Αυτή η εμπειρία που οδήγησε στο σοσιαλισμό έναν ηγέτη της απεργίας, τον Γιουτζήν Ντεμπς, μια από τις ευγενέστερες φιγούρες του παγκόσμιου εργατικού κινήματος. Την ίδια χρονιά, ίδια κατάληξη είχε η μεγάλη απεργία των εργατών στα ορυχεία -εκείνη τη φορά οι απεργοί χρησιμοποίησαν δυναμίτη για να απαντήσουν στα πολυβόλα του στρατού.

Ακτινοβολία

Το 1905 ήταν η χρονιά της πρώτης Ρώσικης Επανάστασης. Η επανάσταση συγκλόνισε συθέμελα την Αυτοκρατορία του Τσάρου, το κάστρο της παγκόσμιας αντίδρασης. Ο Τζακ Λόντον διατηρούσε στενές σχέσεις με αμερικανο-ρωσίδα συντρόφισσα που μαζί με την αδελφή της κι όλη την οικογένεια γύρισε στη Ρωσία για να συμμετέχει στην επανάσταση. Αν σας παραξενεύουν οι αναφορές του Λόντον στις Μαχητικές Ομάδες, στις εκτελέσεις χαφιέδων, στις “Μαύρες Εκατονταρχίες” της αντεπανάστασης, στις γιάφκες και τα παράνομα τυπογραφεία, η εξήγηση είναι η ακτινοβολία του ρώσικου επαναστατικού κινήματος.
Ο Τζακ Λόντον ήταν μια βαθιά αντιφατική προσωπικότητα. Πάμφτωχος, μεγαλωμένος από μαύρη (πρώην σκλάβα) τροφό, “πολυτεχνίτης και ερημοσπίτης” κατάφερε να σπουδάσει, να γίνει επιτυχημένος, πάμπλουτος συγγραφέας. Ναρκισιστική προσωπικότητα, εγωιστής που οι εμπειρίες της ζωής του τον ωθούσαν να γοητεύεται από την ιδέα του Υπερανθρώπου του Νίτσε. Ο Ερνεστ Έβερχαρντ, ο ήρωας του βιβλίου, είναι κομμένος και ραμμένος σ' αυτά τα πρότυπα, σε ενοχλητικό βαθμό σε μερικά σημεία -ο σεξισμός ήταν μια άλλη αδύνατη πλευρά του Λόντον. Οπως και το φλερτάρισμα με ρατσιστικές απόψεις: ήταν ο συγγραφέας μιας “διατριβής” με τίτλο “Ο Κίτρινος Κίνδυνος” για τους Κινέζους μετανάστες.
Ομως παρ' όλα αυτά ο Λόντον επέμενε, σχεδόν μέχρι το θάνατό του 1918, να είναι επαναστάτης. Είναι ο άνθρωπος που τέλειωνε τις επιστολές του με το “Υμέτερος για την Επανάσταση”. Που παρά τα ρατσιστικά ξεστρατίσματα, έγραψε ένα υπέροχο σύντομο διήγημα Ο Μεξικάνος με ήρωα έναν νεαρό Μεξικάνο που ανεβαίνει στο ρινγκ του μποξ και με το χρηματικό έπαθλο σκοπεύει να αγοράσει όπλα για τη Μεξικάνικη Επανάσταση.
Ισως ο Λόντον να ταυτιζόταν και με τον κεντρικό χαρακτήρα ενός άλλου σύντομου διηγήματός του με τίτλο Κάτω από τις Ράγες, τον Φρέντι Ντράμοντ. Πανεπιστημιακός καθηγητής, αποφασίζει να ξοδέψει έξι μήνες στο εργοστάσιο για να μελετήσει αυτά τα παράξενα πλάσματα που δουλεύουν εκεί και να γράψει το βιβλίο “Ανειδίκευτος Εργάτης”. Σε μια σοσιαλιστική εκδοχή του “Δόκτωρ Τζέκιλ και Μίστερ Χάιντ” ο κύριος καθηγητής περνάει από το στάδιο του εξυπνάκια που προσπαθεί να ξεπεράσει σε παραγωγή τους συναδέλφους του -και τρώει ένα γερό χέρι ξύλο γι' αυτό- μετατρέπεται σε συνδικαλιστή τη μια μέρα και σε καθώς πρέπει αστό την άλλη, με “απρόβλεπτες” συνέπειες (που κλιμακώνονται με ένα κινηματογραφικό, επικό κυνήγι απεργοσπαστών και μπάτσων).
Το 1937 η Τζόαν Λόντον, κόρη του συγγραφέα και μέλος της τροτσκιστικής οργάνωσης στις ΗΠΑ έστειλε στον Λ. Τρότσκι το μυθιστόρημα του πατέρα της. Ο Τρότσκι κάνει ένα σχόλιο για την υποτιθέμενη απαισιοδοξία που εκφράζει ο Λόντον στο Σιδερένιο Τακούνι: “...δεν θα ήταν συνετό να κατηγορήσουμε τον γράφοντα για πεσιμισμό! Οχι, ο Λόντον είναι αισιόδοξος, αλλά η αισιοδοξία του χαρακτηρίζεται από οξυδέρκεια και διορατικότητα. 'Να σε ποια άβυσσο θα μας γκρεμίσει η μπουρζουαζία αν δεν τη συνεφέρετε' -έτσι σκεφτόταν κι αυτή η σκέψη σήμερα ηχεί ασύγκριτα πιο επίκαιρη και πιο ζωντανή απ' ό,τι πριν από τριάντα χρόνια”.
Εμείς πάλι, στην αυγή του 21ου αιώνα, μπορούμε να επαναλάβουμε με αυτοπεποίθηση τα λόγια που απευθύνει ο Έρνεστ Έβερχαρντ σε ένα κοινό καπιταλιστών: “Εχετε αποτύχει στη διεύθυνση της κοινωνίας. Και γι' αυτό, η διοίκηση θα σας αφαιρεθεί”.

http://ergatiki.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=3484:i996&Itemid=62