Η αντικομφορμίστρια Ντόνα Λεόν

της Μικέλας Χαρτουλάρη


«Δεν μετράω τους συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων στους πραγματικούςσυγγραφείς. Διότι λειτουργούν με συγκεκριμένη λογική: κάτι κακό συμβαίνει και πρέπει να βρειςΓιατί συνέβη καιΠοιοςτο έκανε. Αντίθετα, όταν ξεκινάς το ΄΄Πόλεμος και Ειρήνη΄΄ ή το ΄΄Περηφάνια και Προκατάληψη΄΄ δεν ξέρεις πού θα σε βγάλουν. Στα αστυνομικά ακολουθείς τις γραμμές του τρένου ενώ στα καθαρόαιμα μυθιστορήματα έχεις μπροστά σου δρόμους που μπορεί να σε οδηγήσουν οπουδήποτε. Διαβάζονται πιο εύκολα τα αστυνομικά και μάλλον γράφονται πιο εύκολα. Παραείναι εύκολο για τον συγγραφέα τους να κερδίσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη, ενώ στον καθαρόαιμο συγγραφέα παίζουν ρόλο το ταλέντο, η ομορφιά της γλώσσας, οι ενδιαφέρουσες ψυχολογικές παρατηρήσεις κ.ο.κ. Φυσικά υπάρχουν συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων που διαθέτουν λογοτεχνικές αρετές και διεγείρουν τον προβληματισμό του αναγνώστη, όμως είναι λίγοι. Αντίθετα είναι πάρα πολλοί οι κακοί συγγραφείς που γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία. Ή, για να το πω χωρίς αξιολογική χροιά: οι δύο κατηγορίες διαφέρουν όπως διαφέρει η Μαρία Κάλλας από τη Μαντόνα!».

Τα σχόλια αυτά ανήκουν σε μια... καθαρόαιμη συγγραφέα αστυνομικών ιστοριών, που μπήκε στην αρένα με βαρύ φιλολογικό οπλοστάσιο και έγινε μία από τις μεγαλύτερες μπεστσελερίστριες στην Ευρώπη. Πρόκειται για την Αμερικανίδα Ντόνα Λεόν, «μητέρα» του επιθεωρητή Μπρουνέτι και συγγραφέα 21 μυθιστορημάτων από το 1992, η οποία χρησιμοποιεί ως σκηνικό των ιστοριών της τη Βενετία. Εκεί άλλωστε είναι εγκατεστημένη και η ίδια.

Το ενδιαφέρον με την Ντόνα Λεόν είναι ότι διαψεύδει όλα τα στερεότυπα των συγγραφέων μαζικής κατανάλωσης. Πρώτα πρώτα είναι δραστήριο μέλος της λέσχης προστασίας των... κουναβιών! Και διαθέτει χιούμορ και φοβερό ταλέντο στην υποκριτική, όπως φάνηκε όταν τη συναντήσαμε με τον Ανταίο Χρυσοστομίδη για την ντοκιμαντερίστικη σειρά πορτρέτων «Οι κεραίες της εποχής μας» (ΕΤ1, παραγωγή S.Μ. art). Επειτα, η κουλτούρα της είναι κλασική- μάλιστα δίδασκε αγγλική λογοτεχνία στα ευρωπαϊκά παραρτήματα του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ- αλλά έχει εργαστεί και «απέναντι», στην Κίνα, στη Σαουδική Αραβία ή στο Ιράν («έπαιζα τένις στο Ισπαχάν όταν ξέσπασε η ιρανική επανάσταση»). Το σινάφι της δεν είναι οι συγγραφείς αλλά ο κόσμος της όπερας τον οποίο παρακολουθεί φανατικά, και με τα κέρδη της χρηματοδοτεί εδώ και μία δεκαετία τη δραστήρια ορχήστρα Ιl Complesso Βarocco που εστιάζει στο έργο του Χέντελ. Οι καταβολές της είναι τα απελευθερωτικά κινήματα στην Αμερική, η ματιά της είναι κριτική, η γραφή της έχει στυλ, τα θέματά της είναι κοινωνικά μάλλον παρά πολιτικά. Μιλά για το εμπόριο λευκής σάρκας και την κακοποίηση των γυναικών, για το εμπόριο πλαστών έργων τέχνης, για τη λαθραία διακίνησηπυρηνικών αποβλήτων ή για το σκάνδαλο της διατροφής των βοοειδών, τους κρατικούς μηχανισμούς που επιτρέπουν στη Μαφία να αλωνίζει κ.ο.κ. Και δεν είναι πουριτανή. Στα «Αφρισμένα νερά», λ.χ., (μτφ. Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος, Εκδ. Σύγχρονοι Ορίζοντες), δίπλα στον οικογενειάρχη Μπρουνέτι, πρωταγωνιστεί ένα ζευγάρι ερωτευμένων γυναικών οι οποίες χαλάνε τα σχέδια ενός διευθυντή Μουσείου που προμηθεύει μαφιόζους με έργα τέχνης, αντικαθιστώντας την κρατική συλλογή με αντίγραφά τους.


http://www.tanea.gr/default.asp?pid=30&ct=19&artid=4620088&enthDate=26022011