Βιβλιο του μήνα - Για το χασίς - Οταν ο Μπένγιαμιν έστριβε και έπινε...

 Για το χασίς

[ παρουσίαση ]

Από το 1927 έως το 1934 ο Μπένγιαμιν καταγράφει και ερευνά την επήρεια του χασίς και άλλων ναρκωτικών ουσιών μέσα από ιδιότυπα πειράματα με φίλους του. Αυτή η διαδικασία τον οδηγεί στο "αποκορύφωμα της πεζογραφικής δύναμης" και μας αποκαλύπτει την αντιδιαστολή και τη σύνδεση μεταξύ αντικειμενικού και υποκειμενικού νοήματος κάθε φράσης.

Ταυτόχρονα ο λόγος του διανθίζεται από ξαφνικά νευρικά γέλια, παρανοϊκές σκέψεις και μια "περίεργη" επιθυμία για πλάκες σοκολάτας. Ο Μπένγιαμιν θα περιπλανηθεί στο λιμάνι της Μασσαλίας, θα παρατηρήσει αντιδράσεις σε σπίτια φίλων και θα καταγράψει τη μοναξιά του ναρκωτικού σε προσωπικές στιγμές, για να βρει τη θλίψη μιας πραγματικότητας τυλιγμένης σε "δίχτυ" και την ελπίδα στην αναμονή μιας "πνοής να το φυσήξει".

Έχοντας συνείδηση ότι ακολουθεί τη μακρά παράδοση κειμένων που αναφέρονται σε ναρκωτικά, από τον Μπωντλαίρ μέχρι τον Έσσε, ο Μπένγιαμιν "αντλεί την ομοιομορφία από την καθημερινότητα με το κουτάλι" και στο κυρτό, ασημένιο κάτοπτρό του αντανακλάται ένας διαφορετικός τρόπος να βλέπουμε τα πράγματα.

Άλλοτε κωμικός, άλλοτε τραγικός, ποτέ όμως τετριμμένος, η ματιά του είναι μια πρόσκληση να κινηθούμε προσεκτικά προς ψεύτικους αντικατοπτρισμούς της μέθης αλλά και πρόκληση για την ανακάλυψη μιας νέας πραγματικότητας.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν (Walter Benjamin) γεννήθηκε στις 15 Ιουλίου 1892 στο Βερολίνο και αυτοκτόνησε στις 26 Σεπτεμβρίου 1940 στα ισπανικά σύνορα, για να μην πέσει στα χέρια της Γκεστάπο.

Τα κυριότερα έργα του είναι: - "Goethes wahlverwandtschaften" ("Οι εκλεκτικές συγγένειες του Γκαίτε") - "Ursprung des deutschen trauerspiels" ("Προέλευση της γερμανικής τραγωδίας") - "Das kunstwerk im zeitalter seiner technischen reproduzierbarkeit" ("Το έργο τέχνης στην εποχή της τεχνικής αναπαραγωγιμότητάς του") - "Einbahnstrasse" (Μονόδρομος") - "Berliner kindheit um neunzehnhundert" ("Η παιδική ηλικία του Βερολίνου γύρω στα 1900") και διάφορα δοκίμια, που ανήκουν στην ημιτελή και αποσπασματική εργασία του "Paris, die haupstadt des 19. Jahr hunderts" ("Παρίσι, η πρωτεύουσα του 19ου αιώνα") .
______________________________
Βάλτερ Μπένγιαμιν (Walter Benjamin): "Για το χασίς"

ISBN 978-960-348-221-5 - σελ. 160 - τιμή 12,00 ευρώ - έκδοση Ιανουαρίου 2011



http://allsuperiorbooks.blogspot.com/2011/02/blog-post_2480.html

Ο Γερμανός διανοητής πειραματίστηκε στα νιάτα του με ναρκωτικές ουσίες μαζί με τον φιλόσοφο Ερνστ Μπλοχ...

Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ

 

Ο διανοητής Βάλτερ Μπένγιαμιν (1892-1940) κράτησε σ' όλη την πολυτάραχη ζωή του, η οποία είχε ως τίτλο τέλους την αυτοκτονία του, την ιδιότητα ελεύθερου συγγραφέα.

Είχε προηγηθεί η άρνηση του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης, το 1925, να εγκρίνει τη διδακτορική του διατριβή «Καταγωγή του γερμανικού τραγικού δράματος», που του πήρε σχεδόν μία δεκαετία για να την ολοκληρώσει. Ετσι όμως άνοιξε ο δρόμος προς τη σχολιογραφία και την επιφυλλιδογραφία που, τελικά, έγινε ο προνομιακός χώρος έκφρασής του.
Στα απόνερα της απόρριψης από το πανεπιστημιακό κατεστημένο, και όχι κατ' ανάγκην εξαιτίας της, ο Βάλτερ Μπένγιαμιν δοκίμασε να πειραματιστεί με ναρκωτικές ουσίες, κυρίως χασίς και μεσκαλίνη. Προτίμησε αυτή την εμπειρία να τη μοιραστεί με τρεις κολλητούς του, στους οποίους είχε εμπιστοσύνη. Σ' αυτά τα πειράματα, που κράτησαν από τα τέλη της δεκαετίας του '20 ώς τις αρχές του '30, τον μύησε ο γιατρός Ερνστ Γιόελ. «Συνένοχοι» στην τελετουργία της ψυχεδέλειας του Βάλτερ Μπένγιαμιν, ο φιλόσοφος Ερνστ Μπλοχ και ο Φραντς Φρένκελ, ο οποίος, μετά τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ, εξαφανίστηκε στα πρώτα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Εξομολογήσεις
Στα κείμενα «Για το χασίς», που θα κυκλοφορήσουν από τις εκδόσεις «Πλέθρον» σε μετάφραση Θεόδωρου Λουπασάκη, έχουμε τον Βάλτερ Μπένγιαμιν στις πιο εξομολογητικές στιγμές του. «Απεριόριστη ευεξία. Απόρριψη των ψυχαναγκαστικών-νευρωτικών συμπλεγμάτων άγχους. Στο φως ο όμορφος "χαρακτήρας". Ολοι οι παρόντες ιριδίζουν υπό το φως του κωμικού. Συγχρόνως, με την αύρα τους διεισδύεις στον εαυτό σου», διαβάζουμε στις ημερολογιακές σημειώσεις της 18ης Οκτωβρίου 1927.
Γράφονται στις 3.30 το πρωί. Είναι πασιφανές ότι ακόμη δεν έχει εκπνεύσει η επίδραση του χασίς. Αστραπιαία ο Μπένγιαμιν ορίζει πώς και πού αποτυπώνεται το κωμικό: «Βγαίνει όχι μόνο από πρόσωπα, αλλά και από τα περιστατικά. Ζητάς αφορμή να βάλεις τα γέλια. Ισως γι' αυτό να φαίνονται τόσο πολλά απ' όσα βλέπεις "τακτοποιημένα", να παρουσιάζονται ως "προσπάθεια": για να μπορείς να γελάς μαζί τους».
Και συνεχίζει: «Με το γέλιο έχεις την αίσθηση ότι φυτρώνουν στους ώμους φτερά. Γέλιο και φτερούγισμα συγγενικά. Σαν να κινείσαι πάντα, όσο βαθιά κι αν εισχωρείς, πάνω σε ένα κατώφλι. Είναι σαν να χορεύει ο νους στις μύτες των ποδιών».
Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν σχεδίαζε να γράψει ένα βιβλίο για το χασίς, κάτι που δεν κατάφερε ποτέ. Ενόσω ζούσε, δημοσίευσε μόνο δύο κείμενα για τη ναρκωτική μέθη: τη νουβέλα «Μίσλοβιτς - Μπράουνσβαϊγκ - Μασσαλία» (τον Νοέμβριο του 1930, στο περιοδικό «Uhu») και το δοκίμιο «Το χασίς στη Μασσαλία» (τον Δεκέμβριο του 1932, στην εφημερίδα «Φρανκφούρτερ Τσάιτουνγκ»).
Ανέκδοτα
Τα υπόλοιπα κείμενα του υπό έκδοση τόμου ήταν ανέκδοτες σημειώσεις, στα γερμανικά. Τέτοιες είναι οι «Σημειώσεις για τον Κρόκο», όπως και τα «Πρακτικά», στα οποία περιγράφονται τα πειράματα. Πολλά χειρόγραφα και δακτυλόγραφα προέρχονται από το Αρχείο Μπένγιαμιν του Τ. Β. Αντόρνο, που εδρεύει στη Φρανκφούρτη. Η ελληνική έκδοση ολοκληρώνεται με χρονολόγιο του Βάλτερ Μπένγιαμιν.
Ηταν ένα από τα φωτεινά μυαλά της γενιάς του και από τους πρώτους διανοητές που είδαν τους νέους καιρούς στον καθρέφτη της αναπαραγωγής των έργων τέχνης. Γόνος μεγαλοαστικής γερμανοεβραϊκής βερολινέζικης οικογένειας, έκρινε τη δυτική κοινωνία και τον πολιτισμό της με τα κλειδιά του ιστορικού υλισμού, του γερμανικού ιδεαλισμού και του εβραϊκού μυστικισμού.
Συνδέθηκε με φιλία με τον Μπέρτολτ Μπρεχτ, την εποχή της ακμής του, με τον Τεοντόρ Αντόρνο, έναν από τους ιδρυτές της Σχολής της Φρανκφούρτης, αλλά και με τον Γκέρσομ Σόλεμ, τον θεμελιωτή της ακαδημαϊκής μελέτης της Καμπάλα. Αγαπημένος του ποιητής ήταν ο Κάρολος Μποντλέρ, τον οποίο μελέτησε και μετέφρασε.
Χωρίς να έχει χάσει από τον ορίζοντά του τις ακαδημαϊκές σπουδές του, στο λόγο του αναμειγνύει την ποιητικότητα, η οποία δεν εκπίπτει στην ασάφεια. Κυρίως, όμως, το στοιχείο που τον κάνει γοητευτικό είναι ότι κολυμπάει στο ποτάμι της ζωής. Κάτι που φαίνεται και από το βιβλίο «Για το χασίς». *

http://www.enet.gr/?i=news.el.texnes&id=249619