Ποια ήταν τα πιο εμπορικά βιβλία της περασμένης χρονιάς. Οι συγγραφείς, οι πωλήσεις και η - αναμενόμενη- πρωτοκαθεδρία της επαγγελματικής «ροζ» πεζογραφίας
Εξερευνώντας το τοπίο του ευπώλητου μυθιστορήματος του 2010 περιοριστήκαμε λοιπόν σε εκδόσεις και πωλήσεις που έγιναν μέσα στο έτος. Στην πορεία έγινε για ακόμη μία φορά ολοφάνερη η έλλειψη μιας επίσημης εθνικής στατιστικής μελέτης για το βιβλίο και μιας λίστας ευπωλήτων με καθολική και αδιαμφισβήτητη αποδοχή. Γιατί να μην έχουμε και εμείς δεδομένα από πρώτο χέρι, όπως αυτά της εταιρείας μετρήσεων Νielsen, η οποία καταγράφει στις ΗΠΑ τις πωλήσεις έχοντας συνδέσει μετρητές κατευθείαν με τις ταμειακές μηχανές στα σημεία πώλησης βιβλίου; Για τα ελληνικά δεδομένα βέβαια αυτό είναι επιστημονική φαντασία.
Ελλείψει αξιολογικών διακρίσεων μεταξύ λογοτεχνίας και μυθοπλασίας ή μεταξύ «σοβαρών» βιβλίων με σκληρό εξώφυλλο και «ελαφρών» με μαλακό εξώφυλλο, όπως στο εξωτερικό, στους ελληνικούς καταλόγους τα λεγόμενα ελαφρά βιβλία συγκατοικούν με τα σοβαρά, με τα πρώτα να υπερτερούν.
Είναι, έχει γραφτεί κατά κόρον, στην πλειονότητά τους αισθηματικά. «Ροζ», εύπεπτη και άτεχνη γυναικεία λογοτεχνία- γραμμένη από γυναίκες για γυναίκες ή από άνδρες που μιμούνται αυτό το είδος γυναικείας γραφής- με παλιομοδίτικους ποιητικούς τίτλους και μελοδραματικές ιστορίες σε ιστορικό κοσμοπολίτικο φόντο. Αναπαράγουν στερεότυπα, επιβεβαιώνουν παρωχημένους κοινωνικούς ρόλους, προωθούν συντηρητικές αξίες. Αυτή η κατηγορία δεν βλάπτει όμως οικονομικά την άλλη. Η αναρρίχηση στη λίστα μας του Θέμελη, της Διβάνη, του Μάρκαρη, συγγραφέων με το δικό τους κοινό που τους ακολουθεί, το επιβεβαιώνει.
Η σύνθεση των καταλόγων μπεστσέλερ αποτελεί κοινωνιολογικό ντοκουμέντο που αποτυπώνει το παρόν της κοινωνίας μας, τις τάσεις και τις εντάσεις στο εσωτερικό της, την οικονομία της, την παιδεία της, τα ενδιαφέροντά της και τις ανάγκες της.
Οι κατάλογοι των ευπωλήτων στην Ελλάδα τις τελευταίες τρεις δεκαετίες απεικονίζουν τη σταδιακή αύξηση της αγοραστικής δύναμης και του ελεύθερου χρόνου, την έξοδο του βιβλίου από ημιφωτισμένους ναούς της γνώσης και την τοποθέτησή του σε πολύχρωμους χώρους ψυχαγωγίας και καλλιέργειας, την επίδραση της λαϊφστάιλ κουλτούρας, την ενίσχυση των λογοτεχνικών θεσμών και τη μεγάλη ανάπτυξη της εκδοτικής παραγωγής που χρειάζεται το μπεστ-σέλερ για να διατηρηθεί. Στην εποχή της μαζικής κοινωνίας το βιβλίο έγινε καταναλωτικό προϊόν, πωλείται σε σουπερμάρκετ και πολυκαταστήματα, διαφημίζεται και καταναλώνεται μαζικά, εύκολα και γρήγορα. Τα περισσότερα μπεστ-σέλερ έχουν βραχεία διάρκεια, διαβάζονται και μετά ξεχνιούνται. Οι επαγγελματίες μπεστ-σελερίστες συγγραφείς και εκδότες- διεθνώς- το γνωρίζουν αυτό και φροντίζουν να εκδίδουν ένα νέο βιβλίο κάθε χρόνο, που θα πάρει στις λίστες των ευπωλήτων τη θέση του περυσινού, το οποίο... πάλιωσε. Οι συνθήκες όμως άλλαξαν. Ενδιαφέρον θα έχει, τις επόμενες χρονιές, να δούμε την αντανάκλαση της οικονομικής κρίσης και των κοινωνικών αλλαγών στη σύνθεση των καταλόγων ευπωλήτων και στα μεγέθη των πωλήσεων.
Πάντως, όποιο και αν είναι το μέλλον του ευπώλητου, ένα γεγονός μένει διαχρονικό: τα μπεστ-σέλερ προκαλούν ζήλιες, έριδες και κακίες και στις καλύτερες οικογένειες. «Ομηρο της χυδαϊκής φιλολογίας» και ένα από τα «εξαμβλώματα της ταλαιπώρου Ελλάδος» χαρακτήριζε ο Αδαμάντιος Κοραής το μπεστ-σέλερ μιας άλλης εποχής. Ποιο εννοούσε; Τον αριστουργηματικό Ερωτόκριτο του Βιτσέντζου Κορνάρου.
Διαβάστε περισσότερα:
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=56&artid=382807&dt=06/02/2011#ixzz1DFuC133Q
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου