Σε λίγες μέρες, στα Χανιά, και συγκεκριμένα την Πέμπτη 14/5 στις 7μμ στο ιστορικό καφέ Κήπος, θα έχω την ιδιαίτερη τιμή να παρουσιάσω μαζί με μια εκλεκτή παρέα έμπειρων δημοσιογράφων και παρουσιαστών (Αριστέα Καλογρίδη, Παντελής Σπυριδάκης) το νέο, πέμπτο κατά σειρά μυθιστόρημα του Γεώργιου Ελ. Τζιτζικάκη, "Τ' αηδονιού το δάκρυ" το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Ωκεανίδα. Συγκεκριμένα, για το βιβλίο θα μιλήσουν η Αριστέα Καλογρίδη,
ραδιοφωνική παραγωγός-παρουσιάστρια κι εγώ. Την παρουσίαση θα συντονίζει ο Παντελής Σπυριδάκης,
παρουσιαστής-δημοσιογράφος
Ακολουθεί ένα πρώτο μικρό σχόλιο, περισσότερα στο ραντεβού της Πέμπτης.
"Τ' αηδονιού το δάκρυ", είναι ένα μυθιστόρημα με υψηλό λογοτεχνικό επίπεδο, προσεγμένο, που δεν θα απογοητεύσει τους απαιτητικούς αναγνώστες. Η αλήθεια είναι ότι ως αναγνώστης πάντα έχω τις ενστάσεις μου για την ποιότητα, για να μιλήσουμε με όρους αγοράς, ενός μυθιστορήματος ή γενικότερα, όταν αφορά ένα φιλόδοξο καλλιτεχνικό εγχειρήμα. Όμως αυτή τη φορά οι όποιες ενστάσεις μου εξαφανίστηκαν από το ξεκίνημα της ανάγνωσης του βιβλίου. Ο Γεώργιος Τζιτζικάκης, ένας νέος συγγράφέας με όρεξη για δουλειά και για προσφορά στον χώρο της λογοτεχνίας, με μαεστρία διαχειρίζεται ένα θέμα που μοιάζει συνηθισμένο για τους πολλούς και που στα χέρια άλλων θα έμοιαζε με εκείνα τα φτωχά και προσβλητικά για τη νοημοσύνη μας ρομάντζα της τηλεόρασης και της φτηνής λογοτεχνίας. Στο συγκεκριμένο βιβλίο η κατάληξη είναι διαφορετική. Γιατί "Τ' αηδονιού το δάκρυ", είναι λογοτεχνία και μάλιστα πολύ καλή λογοτεχνία.
Αλλά ας δούμε, πολύ επιγραμματικά και σύμφωνα με όσα γράφονται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, την υπόθεση του μυθιστορήματος. Ένα βρέφος που αργοσβήνει, μια κατάρα που πρέπει να λυθεί τρεις φορές,
άνθρωποι που δοκιμάζεται το κουράγιο τους και ψυχές κυνηγημένες επί
σαράντα χρόνια. Ο Γιώργης και η Κωστούλα είχαν ρισκάρει τα πάντα για
να σωθεί η μικρή τους κόρη, η Κλειώ, κι παρόλα όσα τους βρήκαν δεν
λύγισαν στιγμή την αγάπη τους. Τριάντα χρόνια μετά η Κλειώ ζει
παγιδευμένη σ’ έναν γάμο που βυθίζει τη ζωή της σε κινούμενη άμμο, ώσπου
κάποτε αφυπνίζεται και θεριεύει. Σε δεύτερους ρόλους, η κυρά Δήμητρα
με το αλλήθωρο μάτι της, ο γέροντας Τυροθόδωρας με τις συμβουλές του, ο
Σήφης με το άσβεστο μίσος του και η καλόγρια Σταυροκατίνα πλέκουν όλοι
μαζί το κρητικό υφαντό της οικογένειας Αηδονάκη. Μυστικά, χρησμοί,
επαναστάσεις, λυτρωμοί, θαύματα, μαντινάδες, μπαλωθιές, χοροί και γύρω
όλα να μοσχομυρίζουν άρωμα από ζεστό ψωμί, λάδι και ρίγανη. Η απίστευτη ιστορία της οικογένειας Αηδονάκη - ένας ζωντανός θρύλος στα Χανιά και ένα βιβλίο όπως σημειώνει ο συγγραφέας σε σχετική συνέντευξηστο λογοτεχνικό ιστολόγιο "Κουκιδάκι" είναι ένα βιβλίο για τον τόπο του Γιώργου Τζιτζικάκη "την Κρήτη, το οποίο θα αποτυπώνει τη μυρωδιά, τις γεύσεις, το χρώμα της ελληνικής περιφέρειας. Ένα μυθιστόρημα με ντοπιολαλιά, ύπαιθρο, παραδοσιακούς χωρούς, υπερηφάνεια για το ότι είμαστε Έλληνες και ποτέ δεν παρατάμε την ελπίδα."
Όπως επισημαίνει ο Πάνος Τουρλής σε σχετική παρουσίαση του βιβλίου έχουμε δύο παράλληλες ιστορίες όπου ξεδιπλώνονται εναλλάξ και πότε κοιτάμε το παρελθόν και πότε το μέλλον. Συνεχίζοντας σχολιάζει ότι "στο παρελθόν παρακολούθησα με αδιάλειπτη αγωνία τον τρόπο με τον οποίο
εξύφανε ο συγγραφέας τις κατάρες και τα σημάδια που έδειξαν στον Γιώργη
πώς να ξεχρεώσει με την αρά. Πραγματικά με τον πιο αληθοφανή τρόπο ο
Γιώργης «τιμωρήθηκε» ακριβώς όπως είπε η κατάρα και όλο αυτό είχε τις
αντίστοιχες συνέπειες στην οικογένειά του. Έχουμε τον διαρκή αγώνα του
καλού με το κακό, ο κακός Παπαδομανωλάκης τα χειρίζεται όλα με τον πιο
σατανικό τρόπο ώστε να εντοπίσει το ναυάγιο με τον θησαυρό που δεν
κατάφερε να βρει ο πατέρας του. Ο Διγενής και ο Χάρος στην ιστορία του
Γιώργου Τζιτζικάκη δίνουν μια μοναδική, αέναη πάλη με διαιτητή την
κατάρα και δε σήκωσα κεφάλι από το διάβασμα!"
Ο αναγνώστης έχει να μάθει πολλά από αυτό το βιβλίο. Όταν θα κλείσει την τελευταία σελίδα θα είναι κατά πολύ πλουσιότερος. Είναι ένα επικό μυθιστόρημα, με την έννοια ότι ασχολείται και διερευνά τα ανθρώπινα πάθη και λάθη αλλά και γιατί καταγράφει την αέναη πάλη μεταξύ Ζωής και Θανάτου, και μάλιστα με βάση τα καζαντζακικά πρότυπα (το χαρακτηριστικό απόσπασμα από τον Βίο και την Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά του Νίκου Καζαντζάκη που παραθέτει στην προμετωπίδα του βιβλίου του ο συγγραφέας μας δίνει μια σχετική ιδέα) και είναι, επίσης, μια σύγχρονη ηθογραφία με κριτικό βλέμμα απέναντι και στην αλλοτρίωση της σύγχρονης κοινωνίας με τις κλειστές γκρίζες πόλεις αλλά και στις κλειστές κοινωνίες της ελληνικής επαρχίας, θέμα πολύ παλιό στην ελληνική λογοτεχνία (βλέπε τον Ζητιάνο του Καρκαβίτσα και την Ζωή και τον Θάνατο του Καραβέλα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη) που όμως στην σύγκριση κερδίζουν τις πόλεις γιατί εκεί οι άνθρωποι μοίζουν και είναι, σύμφωνα με τον συγγραφέα, περισσότεροι αγνοί, γνήσιοι και ειλικρινείς. Εκεί η αλλοτρίωση κρατά πολύ λίγο, ακόμα και οι κατάρες (έργο πάντα ανθρώπων και όχι Θεού) βρίσκουν τη λύση τους. Αλλά περισσότερα θα πούμε στο ραντεβού της Πέμπτης. Εσύ, θα λείπεις;
