Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου 2018

Το Λογοτεχνία και Σκέψη διαβάζει: Ανδρέας Καρκαβίτσας, Ο ζητιάνος


"[..] Ο Καρκαβίτσας  γράφει το «Ζητιάνο», το πρώτο του έργο σε δημοτική, ακολουθώντας το παράδειγμα του Ψυχάρη, ο οποίος με το έργο του «Το Ταξίδι μου» στα 1889, ακολουθώντας το παράδειγμα του Σολωμού με τη σειρά του, δημιουργεί το μανιφέστο του δημοτικισμού. Γραμμένο μέσα στο πλαίσιο του νατουραλισμού, του λογοτεχνικού ρεύματος που χαρακτηρίζεται από το συνδυασμό του ρεαλισμού και των νέων επιστημονικών τάσεων το 19ο αιώνα (είναι η εποχή που εμφανίζεται η δαρβινική θεωρία), επηρεασμένο από το Ζολά και τους Ρώσους συγγραφείς, στο έργο αυτό ο Καρκαβίτσας αξιοποίησε το ενδιαφέρον των αναγνωστών προς τη λαογραφία, η οποία καταλαμβάνει μεγάλη έκταση  στο έργο του και δεν χρησιμοποιείται για διακοσμητικούς λόγους.

 Ο Καρκαβίτσας χρησιμοποιεί τη δημοτική γλώσσα, στρεφόμενος σ’ αυτήν με προσοχή. Αν και ακολούθησε το παράδειγμα Ψυχάρη δεν ενστερνίστηκε τις ακρότητές του. Προσπαθεί να αναδείξει το λαϊκό πολιτισμό, δημιουργεί λέξεις νέες και αποδίδει πετυχημένα τους χαρακτήρες του, σε μια εποχή που το γλωσσικό ζήτημα ήταν οξύτατο.  Και καθώς η λαογραφία συμπορεύεται με την ηθογραφία, η οποία είναι η έκφανση του ρεαλισμού και στην οποία εμπεριέχεται πάντα ένα σκοτεινό στοιχείο, ο Καρκαβίτσας  χρησιμοποιεί  την ηθογραφία, η οποία καλλιεργήθηκε ιδιαίτερα μετά την προκήρυξη διαγωνισμού συγγραφής διηγήματος με Ελληνικό θέμα από το περιοδικό Νέα Εστία, και τη μετάφραση της Νανάς του Ζολά από τον Καμπούρογλου, όχι ως το μέσο αλλά ως το σκοπό του έργου του.
Το έργο του Καρκαβίτσα είναι ένα κείμενο με έντονη ιδεολογική φόρτιση, φορείς της οποίας είναι ο αφηγητής και οι ήρωες του.  Στον « Ζητιάνο» του ο Καρκαβίτσας προσπαθεί επίσης να τραβήξει την προσοχή της κοινής γνώμης στο πρόβλημα των ζητιάνων που βρίσκονταν στον ελληνικό χώρο και στις συνέπειες της κοινωνικής διαφθοράς.
 Σημαντική είναι επίσης η σχέση του έργου με τη φύση, η οποία καταλαμβάνει κυρίαρχο μέρος στο έργο. Παρουσιάζοντας  μια αγροτική κοινωνία  στηλιτεύει την ένδεια παιδείας που οδηγεί σε δεισιδαιμονίες και μετατρέπει την κοινωνία σε κοινωνία κακομοίρηδων, την οποία έρχεται να εκμεταλλευτεί ο έξυπνος ζητιάνος. Το έργο, γραμμένο μέσα στο πλαίσιο του νατουραλισμού, καταγράφει ενδελεχώς τη μίζερη αυτή ζωή, σε μια προσπάθεια να αφυπνίσει τόσο τους ανθρώπους όσο και τον κρατικό μηχανισμό, ώστε να δραστηριοποιηθούν. [...]"

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου