Λογοτεχνία & Σκέψη: Κατερίνα Γώγου (1940-1993)

Σάββατο 5 Οκτωβρίου 2013

Κατερίνα Γώγου (1940-1993)

γράφει ο Ειρηναίος Μαράκης

«Ξέρω πως ποτέ δε σημαδεύουνε στα πόδια

Στο μυαλό είναι ο Στόχος, το νου σου ε;»

Γνωρίσαμε την Κατερίνα Γώγου μέσα από τις ταινίες του παλιού ασπρόμαυρου εμπορικού κινηματογράφου, που οι στερεότυποι ρόλοι της εποχής της έδιναν πάντα τον ρόλο της ξεπεταγμένης, μοντέρνας και "επαναστάτριας" κόρης.... Δεν ήταν η Φίρμα του συστήματος της εποχής, ούτε έπαιζε με τους πολύφερνους γαμπρούς της τότε "σόου μπιζ" αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι στην πορεία των χρόνων δεν έκανε αξιόλογη πορεία σε σοβαρότερες και πραγματικά "κινηματογραφικές", αν μπορούμε να το πούμε έτσι, ταινίες - ο ρόλος της αδελφής του Θανάση Βέγγου στο φίλμ "Τί έκανες στον πόλεμο Θανάση" του Ντίνου Κατσουρίδη, είναι ενδεικτικός. Βραβεύτηκε στην ταινία "Το βαρύ πεπόνι" με το βραβείο Α' γυναικείου ρόλου (Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης - 1977).
Πόσοι όμως γνωρίζουν ότι ήταν και μια ποίητρια που σημάδεψε με την παρουσία της μια ολόκληρη εποχή παρέα με τους μακαρίτες Άσιμο και Σιδηρόπουλο, που έκφρασε την ηττημένη δεκαετία μετά την αυταπάτη της επαναφοράς της δημοκρατίας και τα αποτελέσματα της απογοήτευσης που έφερε η επίσημη Αριστερά στο σύνολο του εργατικού κινήματος του τόπου μας. Η Κατερίνα Γώγου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1940 και έφυγε με τον τρόπο των ηρώων από τη ζωή το 1993. Ήταν 53 ετών.

η ποιήτρια Κατερίνα Γώγου

Την εποχή εκείνη που οι ποιητές είτε προτιμούσαν τη σιωπή (Αναγνωστάκης), είτε είχαν επαναπαυθεί στις δάφνες τους υποτιμώντας τον κόσμο και τη μεγαλοφυία τους η Γώγου με πόνο ψυχής έφτιαξε γνήσια υπαρξιακή ποίηση που το ήθελε αλλά δεν μπορούσε να είναι επαναστατική... Είναι η ποίηση της κοινωνικής και προσωπικής απόγνωσης αλλά και της γνώσης ότι οι βάρβαροι είναι ήδη εδώ και πρέπει να αγωνιστούμε ενάντια στην απαλλοτρίωση ψυχής και κοινωνίας που πρεσβεύουν...

25 ΜΑΪΟΥ

Ένα πρωί θ' ανοίξω την πόρτα
και θα βγω στους δρόμους
όπως και χτες.
Και δεν θα συλλογιέμαι παρά
ένα κομμάτι από τον πατέρα
κι ένα κομμάτι από τη θάλασσα
-αυτά που μ' άφησαν-
και την πόλη. Την πόλη που τη σάπισαν.
Και τους φίλους μας που χάθηκαν.
Ένα πρωί θα ανοίξω την πόρτα
ίσα ολόισα στη φωτιά
και θα μπω όπως και χτες
φωνάζοντας "φασίστες!!"
στήνοντας οδοφράγματα και πετώντας πέτρες
μ' ένα κόκκινο λάβαρο
ψηλά να γυαλίζει στον ήλιο.
Θ' ανοίξω την πόρτα
και είναι -όχι πως φοβάμαι-
μα να, θέλω να σου πω, πως δεν πρόλαβα
και πως εσύ πρέπει να μάθεις
να μην κατεβαίνεις στο δρόμο
χωρίς όπλα όπως εγώ
- γιατί εγώ δεν πρόλαβα-
γιατί τότε θα χαθείς όπως και εγώ
"έτσι" "αόριστα"
σπασμένη σε κομματάκια
από θάλασσα, χρόνια παιδικά
και κόκκινα λάβαρα.
Ένα πρωί θ' ανοίξω την πόρτα
και θα χαθώ
με τ΄όνειρο της επανάστασης
μες την απέραντη μοναξιά
των δρόμων που θα καίγονται,
μες την απέραντη μοναξιά
των χάρτινων οδοφραγμάτων
με το χαρακτηρισμό -μην τους πιστέψεις!-
Προβοκάτορας.

Η Ποίηση της Καυτερίνας Γώγου είναι τόσο επίκαιρη που ο καθένας μας, αναγνωρίζει σε αυτήν τον δικό του προβληματισμό, την δική του αγωνία που βρίσκεται και σε άμεση συνάρτηση με το κοινωνικό περιβάλλον και τις ανάγκες της εποχής μας...

Εκείνο που φοβάμαι πιο πολύ
είναι μη γίνω "ποιητής"
Μην κλειστό στο δωμάτιο
ν' αγναντεύω τη θάλασσα
κι απολησμονήσω.
Μην κλείσουνε τα ράμματα στις φλέβες μου
κι από θολές αναμνήσεις και ειδήσεις της ΕΡΤ
μαυρίζω χαρτιά και πλασάρω απόψεις.
Μη με αποδεχτεί η ράτσα που μας έλειωσε
για να με χρησιμοποιήσει.
Μη γίνουνε τα ουρλιαχτά μου μουρμούρισμα
για να κοιμίζω τους δικούς μου.
Μη μάθω μέτρο και τεχνική
και κλειστώ μέσα σε αυτά
για να με τραγουδήσουν.
Μην πάρω κιάλια για να φέρω πιο κοντά
τις δολιοφθορές που δεν θα παίρνω μέρος
μη με πιάσουν στην κούραση
παπάδες και ακαδημαϊκοί
και πουστέψω
Έχουν όλους τους τρόπους αυτοί
και την καθημερινότητα που συνηθίζεις
σκυλιά μας έχουν κάνει
να ντρεπόμαστε για την αργία
περήφανοι για την ανεργία
Έτσι είναι.
Μας περιμένουν στη γωνία
καλοί ψυχίατροι και κακοί αστυνόμοι.
Ο Μάρξ...
τον φοβάμαι
το μυαλό μου τον δρασκελάει και αυτόν
αυτοί οι αλήτες φταίνε
δεν μπορώ γαμώτο να τελειώσω αυτό το γραφτό
μπορεί...ε;...μίαν άλλη μέρα...

ΜΑΥΡΑ ΠΟΥΛΙΑ

Εμένα οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά
που κάνουν τραμπάλα στις ταράτσες ετοιμόρροπων σπιτιών
Εξάρχεια Πατήσια Μεταξουργείο Μετς.
Κάνουν ό,τι λάχει.
Πλασιέ τσελεμεντέδων και εγκυκλοπαιδειών
φτιάχνουν δρόμους και ενώνουν ερήμους
διερμηνείς σε καμπαρέ της Ζήνωνος
επαγγελματίες επαναστάτες
παλιά τους στρίμωξαν και τα κατέβασαν
τώρα παίρνουν χάπια και οινόπνευμα να κοιμηθούν
αλλά βλέπουν όνειρα και δεν κοιμούνται.
Εμένα οι φίλες μου είναι σύρματα τεντωμένα
στις ταράτσες παλιών σπιτιών
Εξάρχεια Βικτώρια Κουκάκι Γκύζη.
Πάνω τους έχετε καρφώσει εκατομμύρια σιδερένια μανταλάκια
τις ενοχές σας αποφάσεις συνεδρίων δανεικά φουστάνια
σημάδια από καύτρες περίεργες ημικρανίες
απειλητικές σιωπές κολπίτιδες
ερωτεύονται ομοφυλόφιλους
τριχομονάδες καθυστέρηση
το τηλέφωνο το τηλέφωνο το τηλέφωνο
σπασμένα γυαλιά το ασθενοφόρο κανείς.
Κάνουν ό,τι λάχει.
Ταξιδεύουν οι φίλοι μου
γιατί δεν τους αφήσατε σπιθαμή για σπιθαμή.
Όλοι οι φίλοι μου ζωγραφίζουνε με μαύρο χρώμα
γιατί τους ρημάξατε το κόκκινο
γράφουνε σε συνθηματική γλώσσα
γιατί η δική σας μόνο για γλύψιμο κάνει.
Οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά και σύρματα
στα χέρια σας. Στο λαιμό σας.
Οι φίλοι μου.

(συλλογή «Τρία Κλικ Αριστερά» διασκευή Magic de Spell)

Αξίζει να σημειωθεί ότι το έργο της αποτελεί σκληρό ύμνο για τον μοναχικό άνθρωπο της πόλης καθώς και στον ιδιόμορφο αγώνα που επιτελεί μέσα σε ένα σύστημα που καταρρέει, μια μάχη ατομική-συλλογική σε έναν τόπο που όσο και να το θέλουν δεν χάνει την ιστορική και προπαντώς, ταξική του μνήμη.

Δεν είναι τυχαίο που ανακαλύπτουμε ξανά την Γώγου, αυτή τη φορά υπό το καινούργιο πρίσμα της ελπίδας και των αγώνων ως μια σοφή φωνή που μας προειδοποιεί να μην ξεχάσουμε την ιστορική μας ευκαιρία για αληθινή ελευθερία...

-εργογραφία-