Κινηματογράφος - Biutiful

γράφει ο  Πάνος Κατσαχνιάς
http://www.ergatiki.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=1270:i951&Itemid=11

Η δραματική ζωή του αντικομφορμιστή, ομοφυλόφιλου Κουβανού ποιητή και συγγραφέα Ρεϊνάλντο Αρένας, στο «Πριν πέσει η νύχτα»  το 2000 που αυτοκτονεί στο τελικό στάδιο του AIDS. Η μαρτυρική ζωή ενός τετραπληγικού Ισπανού που έμεινε κολλημένος σ’ ένα κρεβάτι για τρεις δεκαετίες, μαχόμενος για την ευθανασία του, στο «Η θάλασσα μέσα μου» το 2004. Σχιζοφρενής δολοφόνος, με ακόμα πιο σχιζοφρενική κόμμωση, στο «Καμιά πατρίδα για τους μελλοθάνατους» το 2008. Αλλά και μερικές κωμωδίες μετά, όπως το «Vicky Christina Barcelona» το 2008 και το πρόσφατο «Eat Pray Love» το 2010, ο Χαβιέ Μπαρδέμ επιστρέφει αφοπλιστικά καλός, στην τελευταία αυτή δημιουργία του μεξικανού σκηνοθέτη Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιαρίτου («Βαβέλ», «21 γραμμάρια»).

Χωρίς πολλά «καλά χαρτιά» στα χέρια του, ο βραβευμένος γι’ αυτόν του τον ρόλο στις Κάννες το 2010, Χαβιέ Μπαρδέμ λοιπόν, εξομολογείται στην ταινία ως Ουξμπάλ, ότι: «όταν ήμουνα μικρός άκουγα έναν σταθμό στο ραδιόφωνο, που έπαιζε μόνο ήχους της θάλασσας».  Θέλει να πιστεύει ότι αυτό μπορεί να κάνει τελικά την διαφορά στην ζωή του, έστω και προς το τέλος της. Γιατί στο «Biutiful» βλέπουμε τα πράγματα όπως είναι. Αν όχι για όλους, μάλλον για τους περισσότερους. Ή έστω για πάρα πολλούς. Η κινηματογραφική ματιά, από τα δυσθεώρητα ύψη, από τα οποία όμως, ηθελημένα η αθέλητα, η πραγματικότητα δεν μπορεί να αποτυπωθεί σωστά, κατεβαίνει στο «καθημερινό» ύψος των ματιών. Εκεί που μπορείς να δεις πραγματικά τι συμβαίνει, γυρνώντας αν θέλεις απλά το κεφάλι σου. Χωρίς να επηρεάζεσαι από τις περιγραφές των από τα πάνω. «Γράψε το όπως τ’ ακούς», προτρέπει την μικρή του κόρη ο Ουξμπάλ, όταν εκείνη τον ρωτάει πως γράφεται το Beautiful διαβάζοντας τ’ αγγλικά.

Κάτω από το χαλί

Δείτε το λοιπόν όπως είναι. Αυτή είναι η αξία της ιστορίας του Ινιαρίτου. Μια Βαρκελώνη όπως πραγματικά είναι κι όχι όπως τουριστικά πλασάρεται. Άλλωστε στον καπιταλισμό οι όμορφες εικόνες προϋποθέτουν και την ύπαρξη των άσχημων, (το αντίθετο δεν ισχύει). Μπορεί να κρύβονται κάτω από το χαλί, αλλά πάντα υπάρχουν. Δεν λειτουργεί αλλιώς.
Sagrada familia του Γκαουντί από την μία και η διαλυμένη οικογένεια του ήρωα μας από την άλλη. Camp Nou για να στεγάζεται η μεγάλη ομάδα της Μπαρτσελόνα, άθλια υπόγεια στα οποία πεθαίνουν κινέζοι μετανάστες. Στην ταινία δεν χρησιμοποιούνται ευκολίες ούτε μελοδραματικά κόλπα. Όλοι βρίσκονται αφ’ ενός αντιμέτωποι με τις προσωπικές τους επιλογές, και αφ’ ετέρου και πράγμα πολύ σημαντικό να υπογραμμίζεται, αντιμέτωποι με την θέση τους στην συγκεκριμένη κοινωνία. Μπορείς να δείξεις πολλά με την περίφημη σκηνή των γραναζιών και τον εργάτη στους «Μοντέρνους Καιρούς» του Τσάπλιν το 1936, μπορείς όμως να δείξεις εξίσου πολλά, περιγράφοντας τις ζωές των πρωταγωνιστών στο «Biutiful», συνδέοντας τες με την συχνά επαναλαμβανόμενα εμβόλιμη σκηνή τριών εργοστασιακών φουγάρων που καπνίζουν. Οι μηχανές να παράγουν κι οι άνθρωποι είναι αναλώσιμοι. Είτε είναι ντόπιοι δουλέμποροι με μεταφυσικές ανησυχίες και διαλυμένες οικογένειες, είτε είναι Σομαλοί μικροπωλητές που τους κάνει ντου η αστυνομία μέρα μεσημέρι για να τους απελάσει, είτε είναι στοιβαγμένοι σαν ζώα κινέζοι εργάτες. Εικόνες των πραγμάτων που ευαγγελίζονται οι κυβερνήσεις παγκόσμια, ως λύση και διέξοδο στο άμεσο μέλλον.
«Παράπλευρες» απώλειες της επελαύνουσας οικονομικής κρίσης λοιπόν; Θα δείξει. Μιας και ειδικότερα σε τέτοιες περιόδους για το σύστημα, δεν έχει καμία σημασία ούτε από πού έρχονται οι άνθρωποι, ούτε που πάνε, ούτε τι θέλουν, ούτε τι ονειρεύονται. Ή μήπως τελικά έχει για εμάς; Η συνέχεια επί της (πραγματικής) οθόνης.