Βιβλία για να διαβάσουμε στις γιορτές

 

γράφει η Έλλη Πανταζοπούλου

Το καλύτερο δώρο για τα φετινά Χριστούγεννα δημιουργήθηκε συλλογικά, μέσα από τους αγώνες μας, και δεν είναι άλλο από την ανατροπή της κυβέρνησης Σαμαροβενιζέλων που έρχεται. Παρ’ όλα αυτά οι μάχες δεν τελειώνουν εδώ. Γι’ αυτό στις λίγες μέρες της ξεκούρασης, έχουμε την ευκαιρία να εξοπλιστούμε με εμπειρίες και ιδέες αξιοποιώντας ένα από τα καλύτερα όπλα, τα βιβλία!

Στο Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο μπορείτε να βρείτε και να προμηθευτείτε εκατοντάδες τίτλους  γύρω από το εργατικό κίνημα, τις πολιτικές μάχες, τις επαναστατικές ιδέες. Ανάμεσά τους και όλες τις εκδόσεις της χρονιάς που ξεχώρισαν.

 

Ξεκινώντας από την οικονομία και την κατάσταση της παγκόσμιας κρίσης του καπιταλισμού, η Λένα Βερδέ και ο Λέανδρος Μπόλαρης μέσα από τις σελίδες του βιβλίου τους “Η εργατική εναλλακτική”, εξηγούν το αντικαπιταλιστικό πρόγραμμα πάλης και το πώς οι εργάτες μπορούν να ανατρέψουν τα μνημόνια και να φέρουν τη μοναδική ρεαλιστική προοπτική για την έξοδο από την κρίση. Ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο που απαντά στα ψέματα των από πάνω σε σχέση με την οικονομία και τις δυνατότητες του εργατικού κινήματος. 

 

Το βιβλίο “Πολιτικές ζωής και θανάτου” των Στάκλερ και Μπασού είναι μια συλλογή δημοσιευμένων άρθρων που μέσα από επιστημονικά στοιχεία και δεκάδες παραδείγματα δείχνουν τους τρόπους με τους οποίους η κρίση και η λιτότητα διαλύουν την υγεία.

 

Είτε λόγω έξαρσης επιδημιών είτε μέσω του αποκλεισμού εκατομμυρίων ανθρώπων από τις δομές υγείας. Ο Κώστας Λαπαβίτσας στο βιβλίο του “Ένα ριζοσπαστικό πρόγραμμα για την Ελλάδα και την περιφέρεια της Ευρωζώνης” κάνει πολεμική στις αποτυχημένες προσπάθειες διαχείρισης του χρέους προειδοποιώντας πως χωρίς τη διαγραφή του χρέους και τη σύγκρουση με το ευρώ και την ΕΕ δεν μπορεί να εφαρμοστεί ούτε καν ένα βραχυπρόθεσμο πρόγραμμα ανακούφισης για την οικονομία. 

 

Δίπλα σε αυτά, δυο παλιότερες εκδόσεις που παραμένουν εξαιρετικά επίκαιρες. Πρόκειται για το βιβλίο του Κρις Χάρμαν, “Καπιταλισμός Ζόμπι” που κυκλοφόρησε το 2011 και μέσα από την ιστορία του καπιταλισμού αποδεικνύει πως η τωρινή κρίση δεν είναι η εξαίρεση αλλά κομμάτι της ίδιας της φύσης του συστήματος. Μια επιστροφή στις βασικές ιδέες του Μαρξισμού που καταλήγει στην αναγκαιότητα ανατροπής του καπιταλισμού μέσα από τη δράση της ίδιας της εργατικής τάξης. Η συλλογή κειμένων με τίτλο “Ο ελληνικός καπιταλισμός, η παγκόσμια οικονομία και η κρίση” κυκλοφόρησε το 2010, ενώ το γεγονός πως κάποια από τα άρθρα του δημοσιεύτηκαν πρώτη φορά το 1984 και είναι ακόμα επίκαιρα, απαντά στις συκοφαντίες των αστών πως η μαρξιστική θεωρία είναι ξεπερασμένη και δεν μπορεί να δώσει απαντήσεις στο σήμερα. 

 

Μαζί με την κατάσταση της οικονομίας, που οδήγει σε αδιέξοδο την κυβέρνηση, ανοίγει αυτή την περίοδο και η συζήτηση για το τί θα διαδεχτεί το Σαμαρά. Το ζήτημα της κυβέρνησης και της εξουσίας ανοίγει στο βιβλίο “Κυβέρνηση της Αριστεράς, δρόμος για το μέλλον ή παρένθεση”, μέσα από τα κείμενα δέκα στελεχών της αριστεράς και του κινήματος και κλείνει με το κείμενο του Θανάση Καμπαγιάννη που τονίζει πως πρόκειται για ζήτημα στρατηγικής και γυρνά προς τα πίσω στα διδάγματα των επαναστάσεων του περασμένου αιώνα. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα για τα όρια του ρεφορμισμού, της προσπάθειας διαχείρισης δηλαδή του υπάρχοντος συστήματος από την αριστερά, είνα η Χιλή του Αλιέντε. Στο “1972-1973 Χιλή, η τραγωδία του κοινοβουλευτικού δρόμου”, οι Μάικ Γκονζάλες, Λέανδρος Μπόλαρης και Λουίς Άνχελ Φερνάντεζ Χερμάνα μέσα από το κείμενά τους γυρνάνε στο πραξικόπημα της Χούντας του Πινοσέτ και βγάζουν χρήσιμα συμπεράσματα. 

 

Ρεφορμισμός ή επανάσταση

 

Στο βιβλίο του “Αριστερά και εξουσία” ο Δημήτρης Μπελαντής συμβάλλει στη συζήτηση για το ρόλο του κράτους και της κυβέρνησης, κάνοντας ένα σημαντικό βήμα, μένει όμως στα μισά στο ζήτημα της εξουσίας. Για να κατανοήσουμε τη διάκριση ανάμεσα στο ρεφορμισμό και την επανάσταση, και να μπορέσουμε να οργανώσουμε αντίστοιχα τους αγώνες μας για να νικήσουν οι εργαζόμενοι και όχι μόνο η αριστερά, χρειάζεται να γυρίσουμε στα βασικά. Στο “Κράτος και Επανάσταση” του Λένιν, ένα από τα απαραίτητα εργαλεία για όλο τον κόσμο που παλεύει.

 

Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης και το βιβλίο του Βασίλη Λιόση, “Τα κοινωνικοπολιτικά μέτωπα στην Τρίτη Κομμουνιστική Διεθνή” όπου παρουσιάζει τις αντιπαραθέσεις στα θέματα του ενιαίου μετώπου, του πολέμου, της εργατικής κυβέρνησης. Ο Λιόσης όμως, επιλέγει συνειδητά να αφήσει τα ιστορικά γεγονότα και τη δράση των επαναστατών και της τάξης απ’ έξω. Ένα εγχείρημα που είναι πάντοτε κακός οδηγός για το που καταλήγουν τα συμπεράσματά σου. Η ιστορία δεν είναι απλώς άλλο ένα κομμάτι μιας αφήγησης.

 

Μέσα από τα ιστορικά γεγονότα είναι που επαληθεύονται ή όχι οι θεωρίες. Γι’ αυτό δε μπορεί να μη διαβάσει κάποιος που αναζητά το τί γινόταν στους κύκλους των επαναστατών εκείνης της περιόδου, το βιβλίο “Κομιντέρν, η Τρίτη Διεθνής” του Ντάνκαν Χάλας που παρουσιάζει όλη την ιστορία της από το 1919 μέχρι τη διάλυσή της από τον Στάλιν το1943. Ή το “Πως νίκησε η Ρώσικη επανάσταση” των Νίκου Λούντου και Λέανδρου Μπόλαρη, που περιγράφουν τα κρίσιμα γεγονότα και τις κρίσιμες καμπές ανάμεσα στο Φλεβάρη και τον Οκτώβρη του 1917 στη Ρωσία και “Τα διδάγματα του Οκτώβρη” του Τρότσκι που καθόρισε με τη δράση του εκείνη την περίοδο.

 

Η θεωρία είναι αδιαμφισβήτητα απαραίτητη στην προσπάθεια να κατανοήσουμε πως λειτουργεί ο κόσμος γύρω μας. Γιατί υπάρχουν κρίσεις; Γιατί υπάρχει ο πόλεμος, ο ρατσισμός, η καταπίεση, η φτώχια; Ο Μαρξισμός είναι το σύνολο των απαντήσεων σε μια σειρά από ερωτήματα όπως τα παραπάνω, και ταυτόχρονα ένας οδηγός για δράση ενάντια στις αιτίες των δεινών της ανθρωπότητας.

 Το βιβλίο του Ντανιέλ Μπενσαϊντ, “Ο Μαρξ της εποχής μας”, γραμμένο το 1996, προσπαθεί να αποκαταστήσει τη θεωρία του Μαρξισμού πετώντας από πάνω της τη συκοφάντιση που προέρχεται από τους εχθρούς του σοσιαλισμού. Χρίσιμο ανάγνωσμα είναι και το βιβλίο του Αλέξανδρου Χρύση, “Ο Μαρξ της δημοκρατίας” που παρουσιάζει τις αναζητήσεις του Μαρξ κατά τη διάρκεια της ζωής του γύρω από το ζήτημα της πραγματικής δημοκρατίας. Δίπλα σε αυτό, το βιβλίο του Άλεξ Καλλίνικος, “Οι Επαναστατικές ιδέες του Καρλ Μαρξ” δίνει την εικόνα του πως ο ίδιος διαμόρφωσε τις ιδέες του, άρρηκτα συνδεδεμένες με τους αγώνες και τις εμπειρίες της εργατικής τάξης την περίοδο που έζησε και έδρασε. “Οι φιλόσοφοι προσπαθούν μόνο να εξηγήσουν τον κόσμο. Το ζήτημα είναι να τον αλλάξουμε”, έλεγε ο Μαρξ καταδεικνύοντας τη σχέση ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη. Ο Κρις Χάρμαν έγραψε το “Μαρξισμός - θεωρία και πράξη” προσπαθώντας να παρουσιάσει με απλό τρόπο αυτή τη σχέση, εξηγώντας το πώς οι εργάτες μπορούν να γίνουν επαναστάτες.

 

Αρκετές εκδόσεις της χρονιάς είναι αφιερωμένες σε αυτή τη δράση των εργατών και των εργατριών και στις επετείους από σημαντικά ιστορικά γεγονότα. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν το “Η ελεύθερη Ελλάδα, η εξουσία του ΕΑΜ στα χρόνια της κατοχής” του Γιάννη Σκαλιδάκη και το “Έλα να πούμε ψέματα” της Μάρως Δούκα που εκδόθηκαν φέτος, 70 χρόνια από την απελευθέρωση από τους Ναζί. Λίγο παλιότερο αλλά εξαιρετικά αποκαλυπτικό είναι και το βιβλίο του Ιάσονα Χανδρινού, “Το τιμωρό χέρι του λαού” για τη δράση του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη Αθήνα την περίοδο 1942-1944.

 

 Στη συμπλήρωση ενός αιώνα από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η επανέκδοση του βιβλίου του Καρλ Λίμπκνεχτ “Μιλιταρισμός και αντιμιλιταρισμός” από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο, συμβάλλει στη συζήτηση γύρω από τον ιμπεριαλισμό και το ρόλο του στην ανάπτυξη του καπιταλισμού, αλλά και το αντιμιλιταριστικό-αντιπολεμικό κίνημα.

 

Ζωντανή ιστορία

 

 Η επανακυκλοφορία του τεύχους Νο 7 του περιοδικού “Επανάσταση”, που εξέδωσαν οι Επαναστατικές Σοσιαλιστικές Ομάδες το χειμώνα του ’70-’71 αποτελούν κομμάτι της ζωντανής ιστορίας του εργατικού κινήματος και της αριστεράς στην περίοδο της δικτατορίας, πολύ χρήσιμη στο σήμερα, 40 χρόνια μετά τη Μεταπολίτευση.

 

Τρία ακόμα βιβλία που αξίζει να διαβαστούν και περιγράφουν κινήματα και συγκρούσεις με τις επιθέσεις των κρατών είτε εντός συνόρων είτε μέσα από ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις είναι τα: “Η μαύρη ήπειρος”, του Δημήτρη Λιβιεράτου, που επανεκδόθηκε φέτος και είναι ένας φόρος τιμής στο εργατικό κίνημα και τους ανθρώπους της Αφρικής. Ο Λιβιεράτος βρέθηκε στην Αφρική και πολέμησε στον αγώνα της Αλγερίας για την ανεξαρτησία της από την αγγλική αποικιοκρατία. “Ο κόσμος σε εξέγερση”, του Πολ Μέισον περιγράφει τη σύγχρονη αντίσταση του κόσμου. Από τις επαναστάσεις του αραβικού κόσμου το 2011 μέχρι τις πλατείες της αντίστασης σε Ισπανία και Ελλάδα, και τον ξεσηκωμό των φοιτητών στη Βρετανία. Αν και παρουσιάζει αδυναμίες, η εμπειρία που μεταφέρει είναι εξαιρετικά χρήσιμη. Κυρίως γιατί δίνει μια πανοραμική εικόνα που ανατρέπει τα ψέματα που θέλουν τον κόσμο στον καναπέ του να μη νοιάζεται και να μην παλεύει για τίποτα.

 

Γύρω από το καυτό θέμα του ιμπεριαλισμού γράφει ο Λέανδρος Μπόλαρης στη νέα έκδοση του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου “Ουκρανία, σταυροδρόμι ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών” μέσα από τη ζωντανή ιστορία και τις συγκρούσεις στο έδαφός της, όλο τον τελευταίο αιώνα.

 

Από τις νέες εκδόσεις και από τις προτάσεις για διάβασμα δεν θα μπορούσαν προφανώς να λείπουν τα βιβλία που αφορούν στο φασισμό και την πάλη για να τον τσακίσουμε. Μέσα σε μια περίοδο αστάθειας, που η κυβέρνηση προσπαθεί με νύχια και με δόντια να καθυστερήσει τη δίκη των δολοφόνων της Χρυσής Αυγής χρησιμοποιώντας την σαν ανάχωμα στην άνοδο της αριστεράς, το αντιφασιστικό κίνημα έχει να παίξει τεράστιο ρόλο και στο να ξεκινήσει η δίκη αλλά και στο να καταδικαστούν σε ισόβια οι νεοναζί.

 

Η Κατερίνα Θωίδου και ο Γιώργος Πίττας έγραψαν το βιβλίο “Φάκελος Χρυσή Αυγή, τα εγκλήματα των νεοναζί και πώς να τους σταματήσουμε”, που εκδόθηκε φέτος από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο. Θυμίζουν τα εγκλήματα, καταγράφουν τις σχέσεις κυβέρνησης- νεοναζί, το ρόλο του ρατσισμού στην άνοδο της Χ.Α. και επικεντρώνουν στο ρόλο που έπαιξε το αντιφασιστικό κίνημα στο να της μπλοκάρει το δρόμο.

 

Ο Δημήτρης Ψαρράς με το βιβλίο του “Τα «πρωτόκολλα των σοφών της Σιών» στην Ελλάδα, 1920-2013” καταγράφει και αποκαλύπτει την ιστορία του ακροδεξιού αντισημιτισμού στην Ελλάδα που λίγο ως πολύ καταλήγει πως πίσω από κάθε κακό.. βρίσκονται οι Εβραίοι.Αυτές οι θεωρίες μεταφράζονται σήμερα στις θεωρίες συνομωσίας γύρω από κάποια παγκόσμια διακυβέρνηση κ.ο.κ.

 

 Τη διείσδυση της φασιστικής ιδεολογίας στους κρατικούς μηχανισμούς και τη σύνδεση μέσω δεκάδων παραδειγμάτων κράτους, αστυνομίας και φασιστών παρουσιάζει ο Δημήτρης Χριστόπουλος, που έχει κάνει την επιμέλεια, στο βιβλίο “Το «βαθύ κράτος» στη σημερινή Ελλάδα και η Ακροδεξιά” ανοίγοντας τη συζήτηση για το ποια πρέπει να είναι η στάση της αριστεράς απέναντι στους φασίστες αλλά και το κράτος.

 

Στο επίπεδο της ιστορίας του φασισμού, η τριλογία του Ρίτσαρντ Έβανς με τα βιβλία “Η έλευση του Γ’ Ράιχ”, “Το τρίτο Ράιχ στην εξουσία” και “Το τρίτο Ράιχ στον πόλεμο” εξετάζουν την περίοδο που ο ναζισμός επικράτησε στη Γερμανία και αποτελούν μια καλή εισαγωγή στην ιστορία εκείνης της περιόδου. Στην έκδοση του βιβλίου του Ανρί Λεφέβρ, “Ο Χίτλερ στην εξουσία, διδάγματα από τα πέντε χρόνια του φασισμού στη Γερμανία” που εξακολουθεί να γοητεύει κομμάτια της αριστεράς, παρά τον έντονο σταλινισμό του, τις διάφορες ιστορικές ανακρίβειες και την τακτική του Λαϊκού Μετώπου που υποστηρίζει και σε κάθε περίπτωση αποδείχτηκε λανθασμένη για την πάλη ενάντια στο φασισμό, έχουμε να «αντιπαραθέσουμε» την τεράστια συμβολή του Λέοντα Τρότσκι στην αντιφασιστική πάλη με το βιβλίο του “Η πάλη ενάντια στο φασισμό στη Γερμανία”. Η άνοδος του φασισμού στην έξουσια δεν ήταν αναπόφευκτη. Τα εργατικά κόμματα είχαν την υποστήριξη εκατομμυρίων ανθρώπων και το ενιαίο μέτωπο των εργατών θα μπορούσε να τσακίσει το φασισμό στη γέννησή του.

 

 

Εργατική Αλληλεγγύη