Από τις 8 Δεκεμβρίου μέχρι τις 21 Δεκεμβρίου, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος και στην αίθουσα του Ινστιτούτου Goethe παρουσιάζεται ένα πλούσιο πανόραμα από το τεράστιο έργο του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, μαζί με δυο σχετικά ντοκιμαντέρ.
«Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ και ξερό ψωμί». Με αυτούς τους στίχους ένα παλιό τραγουδάκι σατίριζε την «υψηλή κουλτούρα» της εποχής σε αντιπαράθεση με τη λαϊκή τέχνη. Δεν θα μπορούσε να βρει πιο ατυχές παράδειγμα από το σινεμά του Φασμπίντερ, του Γερμανού κινηματογραφιστή που μέχρι τον θάνατό του σε ηλικία 37 χρονών γύρισε 44 ταινίες, 15 τηλεοπτικές σειρές και 15 θεατρικά έργα, μέσα σε έναν παροξυσμό δημιουργικότητας αλλά και αγανάκτησης για τη χώρα του, την κοινωνία της και την πολιτική κατάσταση μετά τον Παγκόσμιο πόλεμο.
Οι ταινίες του Φασμπίντερ δεν είναι «κουλτουριάρικες», ούτε δυσνόητες, είναι όμως στενάχωρες, αγενείς –σε σημείο ύβρεως, προκλητικές και φορτισμένες συναισθηματικά. Όπως πολλοί ριζοσπάστες δημιουργοί, ο Φασμπίντερ δούλεψε πάνω σε υπάρχοντα κινηματογραφικά είδη που είχε γεννήσει η βιομηχανία του Χόλυγουντ και ανατρέποντάς τα προσπάθησε να παραγάγει μια νέα μορφή πολιτικοποιημένου κινηματογράφου. Όμως δεν τον ενδιέφερε να κάνει ένα άμεσο πολιτικό μανιφέστο. Το είδος που τον τράβηξε ήταν το χολιγουντιανό μελόδραμα με γυναίκες στον κεντρικό ρόλο.
Γυναίκες
Οι ηρωίδες του είναι γυναίκες –νοικοκυρές, μητέρες, ερωμένες- που ενώ συνήθως ζουν σε περιβάλλον αποστειρωμένης αφθονίας, γίνονται θύματα βίας και χειραγώγησης. Ήταν η δική του διαμαρτυρία για την μεταπολεμική Γερμανία του κομφορμισμού και της συντήρησης, της υποταγής στον Αμερικανικό ιμπεριαλισμό και της λήθης σε σχέση με το ναζιστικό παρελθόν. Έτσι γεννήθηκε το δικό του πολιτικοποιημένο μελόδραμα. Στο «Ο φόβος τρώει τα σωθικά» διασκευάζει μια παλιότερη αμερικανική ταινία, μόνο που τώρα η ηρωίδα είναι μια εξηντάχρονη εργάτρια που τα φτιάχνει με έναν πολύ νεότερο Βορειοαφρικανό μετανάστη (γκασταρμπάιτερ), προκαλώντας τα ήθη της εποχής αλλά και τις δικές της αξίες.
Η καταπίεση βρισκόταν στο κέντρο της δουλειάς του: ο ρατσισμός, ο σεξισμός, οι γκέι και οι τρανς γίνονταν οι δικοί του περιθωριακοί ήρωες, όπως η τρανσέξουαλ Ελβίρα στη «Χρονιά με τα 13 φεγγάρια». Ο ίδιος ήταν ανοιχτά bisexual, αναρχο-αριστερός στα πιστεύω του. Δεν αδιαφορούσε για τη ζωή της εργατικής τάξης. Στην τηλεοπτική σειρά «Οκτώ ώρες δεν κάνουν μια μέρα» μιλάει για την προλεταριακή καθημερινότητα. Η πρόσφατη ιστορία της Γερμανίας ήταν μια εμμονή πάνω στην οποία γύρισε πολύ δυνατές ταινίες όπως «Η γυναίκα του σταθμάρχη», «Ο γάμος της Μαρίας Μπράουν», η «Λιλι Μαρλέν». Η γκάμα του έργου του ήταν τεράστια. Το «Μπερλίν Αλαξάντερπλατζ» γνώρισε διεθνή επιτυχία, το ίδιο και ο «Καυγατζής» (Querelle), βασισμένο σε έργο του Ζενέ. Πέθανε στο αποκορύφωμα της δημιουργικότητας, ενώ ετοίμαζε μια ταινία για τη Ρόζα Λούξεμπουργκ.
Εβδομήντα χρόνια από τη γέννησή του, μέσα στην πιο μεγάλη κρίση του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος, οι ταινίες του Φασμπίντερ δεν είναι ξερό ψωμί, αλλά το αλάτι της γης.
INFO: Θα δημοσιευτεί αναλυτικό πρόγραμμα προβολών. Το αφιέρωμα γίνεται σε συνεργασία με το φεστιβάλ «Νύχτες πρεμιέρας» και το τμήμα ΜΜΕ του ΕΚΠΑ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου