Το Λογοτεχνία και Σκέψη διαβάζει: Ντέμης Κωνσταντινίδης, Ευλύγιστες Μελαγχολίες, εκδ. Βακχικόν

Το Λογοτεχνία και Σκέψη διαβάζει:

Ντέμης Κωνσταντινίδης, Ευλύγιστες Μελαγχολίες, εκδ. Βακχικόν

γράφει ο Ειρηναίος Μαράκης

Τα ποντίκια θα πηδούν από τη βάρκα

Λίγο πριν τελειώσουν οι προμήθειες…

Όταν οι επιπλέουσες αλήθειες

Γυμνωμένες θα τρυπούν τη σάρκα…

   Η αναγνώριση της δύσκολης πραγματικότητας, γράμματα αμφίσημα και ανεπίδοτα, κόκκινα κύματα που καταπίνουν αισθήματα, φόβους, επιθυμίες. Τεμπέλικα καλοκαίρια που ταλαιπωρούν με την ηδονή τους κουρασμένες ψυχές και νύχτες ερωτευμένες που τις πίνεις στο ποτήρι, ο φόβος της ωριμότητας. Η Χαλκιδική, ο Θερμαϊκός, η μάνα Θεσσαλονίκη και η ανατροπή που έρχεται(;) Οι κραυγές και το αίτημα για απελευθέρωση μέσα από το πολιτικό και υπαρξιακό κάτεργο, δρόμοι που φλέγονται, λεωφορεία που μοιάζουν με αργόσυρτα γυάλινα φίδια, θυμός, οργή για τη μοναξιά που ταλαιπωρεί τον Ποιητή και τους συνανθρώπους του και μια πολύ συγκεκριμένη μελαγχολία που τη μία γίνεται οργή και την άλλη σάτιρα. Να ποιος είναι ο κόσμος του ποιητή Ντέμη Κωνσταντινίδη, όπως παρουσιάζεται στην πρόσφατη ποιητική του συλλογή με τον χαρακτηριστικό τίτλο Ευλύγιστες Μελαγχολίες (εκδ. Βακχικόν) που κυκλοφόρησε φέτος τον Μάιο, στο μεταίχμιο μεταξύ της Άνοιξης και του Καλοκαιριού.

Εφτά μποφόρ μέσα στο κάτεργο

Η ουρά σαλεύει μες στα σκέλια

   Μια ποιητική συλλογή που κόντρα στις απόψεις ότι σήμερα δεν γράφεται ποίηση και ότι οι νέοι ποιητές που υπάρχουν δεν είναι ικανοί να εκφράσουν την σκοτεινή εποχή μας, αναδεικνύει ότι όχι μόνο γράφεται σήμερα καλή ποίηση αλλά και ότι υπάρχει μια ολόκληρη γενιά, συνειδητοποιημένη και έτοιμη να συγκρουστεί με την παράνοια της καθημερινότητας. Είναι η γενιά της κρίσης, είναι η γενιά της διαμαρτυρίας; Ίσως να είναι νωρίς να εκφράσουμε από τώρα μια συγκεκριμένη άποψη, ίσως ήρθε η ώρα να ξεκινήσουμε να γνωρίσουμε την ποιητική παραγωγή του σήμερα. Ο ίδιος ο ποιητής των Ευλύγιστων Μελαγχολιών δε είναι κάποιος τυχαίος, που απλά βρήκε φως και μπήκε, έτσι για να ασχοληθεί, να κάνει το κομμάτι του, όπως λέμε σε διάφορες περιπτώσεις, για να χαθεί μετά στη σκόνη του χρόνου. Έχει ήδη μια δυνατή προϋπηρεσία. Γεννημένος το 1976 και έχοντας εκδώσει ήδη τρεις ποιητικές συλλογές (Διαθέσεις, 2009 – Ιχθύων Λόγος, 2011 – Κι όμως, γελούν οι τζίτζικες, 2013, όλες από τον εκδοτικό οίκο University Studio Press), με κείμενα που συχνά βλέπουν το φως της δημοσιότητας σε περιοδικά (fuctART – Βακχικόν) και στα προσωπικά του ιστολόγια, έχει καταφέρει να δημιουργήσει μια υπολογίσιμη ποιητική παρουσία.

Όταν περνάω δίπλα από μαγαζιά και καφενεία

Επιβραδύνω πάντοτε το βήμα για ν’ ακούω

Να κλέβω σκόρπιες φράσεις στον αέρα

Να μπαίνω λίγο στις ζωές των άλλων

Για να μετρώ καλύτερα και τη δικιά μου.

Λίγο, με χάνει τότε η σκιά μου…

Λίγο, κερδίζεται η μέρα.

   O ποιητής έχει το καθήκον να συμμετέχει στις κοινωνικές διεργασίες ή τουλάχιστον να μην στέκει, προφήτης μοναχός και εκτός της πολιτείας, γράφοντας ποίηση μόνο για να ικανοποιήσει τα κρυφά και ανομολόγητα πάθη του. Αντίθετα διεκδικεί να ταυτίζεται και με τη ζωή των άλλων, να ξεφύγει του υπαρξιακού αδιεξόδου στο οποίο έχει βρεθεί και να κερδίσει λίγο τον χαμένο εαυτό του. Στη συγκεκριμένη εργασία, αυτό είναι αρκετό ξεκάθαρο αλλά οι αφηγήσεις δεν περιορίζονται εκεί. Και δεν περιορίζονται, γιατί η διαμαρτυρία που υπάρχει ως συστατικό στοιχείο αυτού του βιβλίου, δεν είναι κραυγαλέα αλλά συμπάσχει και με όλα τα άλλα προβλήματα του δημιουργού. Ο φόβος της ηλικίας, μην ξεχνάμε ότι ο Ντέμης Κωνσταντινίδης γεννήθηκε όπως είπαμε το 1976, είναι λοιπόν 36  χρονών, αρκετά νέος βέβαια ο οποίος όμως βρίσκεται σε ένα περίεργο μεταίχμιο που κανείς δεν μπορεί να αποφύγει, και οι προοπτικές που ανοίγονται μπροστά του (ή μήπως οι ευκαιρίες που πέρασαν και χάνονται) καθορίζουν τη στάση του απέναντι στα διάφορα ζητήματα.

Ναι, είμαστε έξυπνοι!

Πήραμε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας…

Εφηύραμε αδιάρρηκτες μπάρες ασφαλείας…

Φυλακιστήκαμε οικειοθελώς στα διαμερίσματά μας.

Μαντρώσαμε και τα παιδιά μας!

    Oι χαμένες ευκαιρίες, βέβαια, δεν περιορίζονται μόνο σε αυτούς που παράγουν τα προβλήματα, αλλά και στους ίδιους τους πολίτες που οικειοθελώς παραχωρούν κομμάτια της ελευθερίας τους για… γιατί; Κανείς ποια δεν ξέρει… ή γνωρίζει και φοβάται να παραδεχτεί. Όμως ο ποιητής δεν μπορεί να προσποιείται τον αδιάφορο, μπροστά στα ανυπέρβλητα προβλήματα, μπροστά σε σκασμένους τοίχους που μπάζουν φριχτά,  με ανθρώπους που τους παρέσυρε ο χρόνος, βγαίνει μπροστά και με όπλο του τη σάτιρα διεκδικεί να διορθώσει, αν όχι να αλλάξει τη θλιβερή πραγματικότητα. Μαζί του, η πολιτεία, η κοινωνία που ασφυκτιά στα πλαίσια που της επέβαλλαν… Η σάτιρα, λοιπόν, που κάνει διακρίσεις. Αλλιώς αντιμετωπίζει τους διαχειριστές της καθημερινότητας μας, που παίζουν με την υπομονή μας και με τα δικαιώματα μας, αλλιώς τα επιμέρους κοινωνικά, αισθητικά και όχι μόνο ζητήματα. Και ίσως η σάτιρα, που δεν είναι παιγνίδι στα χέρια των ποιητών, να αναδεικνύεται σε κάποιες περιπτώσεις το καλύτερο όπλο για να αντιμετωπίσουμε το υπαρξιακό άρα και κοινωνικό μας αδιέξοδο.

Βγήκαν οι επίσημοι

Με ύφος και πόζα

κι είναι μια πρόζα

Πάντα μετρήσιμη.

Φριχτά λογύδρια

Και πάλι φέτος

Στο νέο έτος…

    Αλλά οι Ευλύγιστες Μελαγχολίες δεν εξαντλούνται σε αυτό το επίπεδο. Θα ήταν μάλιστα άδικο, για να μην πω ηλίθιο, να περιορίσουμε το εύρος αυτού του βιβλίου. Ενός έργου πλούσιο σε εικόνες, από τα ίδια τα ποιήματα έως το εξώφυλλο του. Ο δρόμος, η Εγνατία Οδός αλλά και οι περίπατοι στην πόλη και την εξοχή, η θάλασσα, ο ουρανός, η μοναξιά του εργένη, οι σκύλοι που μάτια ψάχνουν λίγη σκιά, ο θάνατος, ο έρωτας έχουν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του δράματος. Γιατί, αν και τα ποιήματα είναι μικρά, λιτά και απέριττα – σε αντίθεση με αυτό το φλύαρο και ανούσιο άρθρο – και μοιάζουν, στο μάτι του άπειρου αναγνώστη, ξεκομμένα από κάποια λογική σύνθεσης, στην ουσία αποτελούν πολλά και διαφορετικά επεισόδια από μια μεγάλη περιπέτεια που συμπεριλαμβάνει όλα όσα περιγράψαμε στις προηγούμενες σειρές αλλά και ακόμα περισσότερα. Μια σύνθεση, κομψή και αιχμηρή, απαραίτητη για κάθε βιβλιοθήκη ή μάλλον απαραίτητη για να κερδίσουμε τη χαμένη μας περηφάνια. Μια σύνθεση και ένας ποιητής που υπόσχεται πολλά περισσότερα δείγματα για το μέλλον.

    Προτείνω σε όλους να την μελετήσουν και να την αγαπήσουν, όπως κι εγώ. Κυκλοφορεί στην έντυπη μορφή της αλλά και ως e-book από τις εκδόσεις Βακχικόν, που έχουν μπει πολύ τολμηρά και πολύ δυναμικά στην λογοτεχνική παραγωγή – από την πλευρά μου ως αναγνώστης εύχομαι και στις εκδόσεις Βακχικόν αλλά και στον ποιητή Ντέμη Κωνσταντινίδη, που είχε την καλή διάθεση να μου αποστείλει το βιβλίο του, κάθε επιτυχία.

Αύγουστος του 2014,

Χανιά Κρήτης